Gebroken middenhandsbeentje: symptomen en behandeling

Een gebroken middenhandsbeentje (handwortelbeentje) wordt ook wel fractuur metacarpalia of metacarpale fractuur genoemd en kan erg ongemakkelijk zijn. Middenhandsbeenderen zijn de beenderen die in de handplaat de verbinding verzorgen van de vingers met de handwortel. De middenhand bestaat uit in totaal vijf middenhandsbeenderen. Elk bot is verbonden met de pols en botjes (vingerkootjes) in de vinger. De hele hand bestaat uit 27 botten. Een ongeval, val en een uitzonderlijk sterke impact van geweld kan een gebroken middenhandsbeentje veroorzaken. De diagnose van een gebroken middenhandsbeentje wordt vermoed bij lichamelijk onderzoek. Een röntgenfoto van de hand bevestigt de diagnose. Behandeling kan met gips of een operatie.

• Wat is een gebroken middenhandsbeentje?
• Oorzaken
• Symptomen van een middenhandsbeenfractuur
• Verschijnselen
• Beschrijving
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een gebroken middenhandsbeen
• Gips
• Operatie
• Nabehandeling met fysiotherapie
• Prognose
• Preventie
• Casus: Gebroken middenhandsbeentje
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Wat is een gebroken middenhandsbeentje?

Een gebroken middenhandsbeentje of metacarpale fractuur duidt op een fractuur van middenhandsbeenderen of ossa metacarpii, waarbij dus een van de vijf middenhandsbeentjes is getroffen. Er zijn verschillende botten aanwezig in de middenhand. Dit zijn de middenhandsbeenderen:

• os metacarpii I of eerste middenhandsbeen
• os metacarpii II of tweede middenhandsbeen
• os metacarpii III of derde middenhandsbeen
• os metacarpii IV of vierde middenhandsbeen
• os metacarpii V of vijfde middenhandsbeen

Deze vormen de overgang naar de botten van de vingers. Een gebroken middenhandsbeentje veroorzaakt pijn, blauwe plekken en ernstige zwelling, die optreedt in het gebied van de middenhand. In sommige gevallen treedt een verkeerde uitlijning op omdat de botten zijn verschoven.

Oorzaken

Jongens en mannen in de leeftijd van 10-29 jaar, lopen de meeste kans op een gebroken middenhandsbeentje. Er zijn veel mogelijke oorzaken van een gebroken middenhandsbeentje. Accidentele valpartijen zijn de belangrijkste oorzaak van deze fracturen. Deze val wordt voornamelijk veroorzaakt door transportongevallen en dan in het bijzonder fietsongelukken. Een andere belangrijke oorzaak is een directe krachtige slag op de vingers. Bijvoorbeeld met je vuist slaan tegen een voorwerp slaan of een zwaar voorwerp in de hand hebben. Dit gebeurt meestal tijdens vuistgevechten of bij het slaan van een hard voorwerp zoals een muur of kast. Hoewel deze breuken meestal optreden wanneer de hand in een vuist wordt gesloten, kunnen ze ook optreden wanneer de hand niet is gebald en een hard voorwerp raakt. Af en toe kunnen ze ook optreden als gevolg van een directe impact op de hand, van een object dat zich met hoge snelheid verplaatst of een val op de vingers of duim.

Symptomen van een middenhandsbeenfractuur

Verschijnselen

Typische symptomen van een gebroken middenhandsbeentje zijn:

• (forse) pijn
• zwelling
• kneuzing / blauwe plekken
• beperkte mobiliteit / bewegingsbeperking

Beschrijving

Symptomen van een gebroken middenhandsbeentje zijn ernstige pijn, een zeer ernstige zwelling van de middenhand en blauwe plekken. Als er een vermoeden bestaat dat er sprake is van een gebroken middenhandsbeentje, moet de hand worden geïmmobiliseerd en onmiddellijk worden gekoeld. Alleen met een snelle behandeling kan de fractuur binnen enkele weken genezen. Gedurende deze tijd moet de breuk of hand echter volledig worden geïmmobiliseerd middels een gipsverband.

Als de breuk niet wordt behandeld of niet goed hersteld, kan blijvende schade optreden. Die veroorzaken een beperking van de handmobiliteit, zodat deze niet meer als vanouds kan worden gebruikt of pijn optreedt bij het grijpen of aanraken. Als de breuk niet goed samengroeit, moet de arts het bot opnieuw breken en zetten.

Onderzoek en diagnose

De arts stelt de diagnose met behulp van een röntgenapparaat. Alleen met een dergelijke afbeelding kan hij de verschillende lagen zien of zien hoeveel botten daadwerkelijk zijn gebroken. De arts herkent ook of de breekpunten zijn verschoven of hoe de breeklijn uiteindelijk verloopt. In de regel zijn geen verdere onderzoeken vereist. Dit komt door het feit dat de röntgenfoto een goed inzicht geeft in hoeveel botten gewond zijn of hoe ernstig die verwondingen zijn.

Behandeling van een gebroken middenhandsbeen

De behandeling van een gebroken middenhandsbeentje is afhankelijk van het type breuk en vindt plaats middels gips of een een operatie indien de botdelen verplaatst zijn.

Gips

Meestal kan een gebroken middenhandsbeentje behandeld worden met een gips, vaak gedurende 3 tot 4 weken.

Operatie

Als het bot erg is verplaatst en instabiel is zodat het niet mogelijk is om het recht te zetten, is een operatie vereist. De botdelen worden met metalen pennen of een plaat met schroeven in de goede stand vastgezet. Soms is een operatie waarbij Kirschnerdraden (K-draden) gebruikt worden om de breuk vast te zetten, een goede keuze.

Open fracturen worden bijna altijd geopereerd. Bovenal is het risico op infectie in dat geval relatief hoog.

Nabehandeling met fysiotherapie

Nadat het gipsverband is verwijderd, kan aangevangen worden met fysiotherapie. Fysiotherapie kan ervoor zorgen dat je hand weer krachtig wordt. De mobiliteit en beweeglijkheid van de hand moet worden getraind en het enkele maanden kan duren voordat de hand weer als vanouds gebruikt kan worden.

Prognose

De prognose voor een gebroken middenhandsbeen is afhankelijk van de ernst van de breuk. Hier zijn enkele mogelijke scenario's:

• Eenvoudige breuk: Genezing binnen 6-8 weken.
• Complexe breuk: Kan chirurgie vereisen, genezingstijd langer.
• Niet-chirurgische behandeling: Gips of spalk voor 4-6 weken.
• Chirurgische behandeling: Pinnen of platen, revalidatie 8-12 weken.
• Complicaties: Mogelijke stijfheid of verminderde mobiliteit.

Fysiotherapie kan nodig zijn voor volledig herstel. Volledige functionaliteit meestal binnen enkele maanden terug.

Preventie

Een gebroken middenhandsbeentje kan niet altijd worden voorkomen. Een dergelijke breuk ontstaat vaak tijdens sportieve activiteiten. Om deze reden is het belangrijk om jezelf goed te beschermen en verantwoord te sporten. Valpartijen kunnen echter lang niet altijd worden vermeden.

Casus: Gebroken middenhandsbeentje

Patiënt

Peter, 32 jaar, schilder.

Klachten

Peter heeft na een val op zijn hand hevige pijn en zwelling in zijn rechterhand. Hij merkt dat hij zijn hand niet goed kan bewegen en er is een zichtbare misvorming.

Onderzoek

• Anamnese: Geen eerdere handproblemen of botbreuken. De val gebeurde tijdens het werken op een steiger. Geen bekende medische aandoeningen.
• Fysiek onderzoek: Zichtbare zwelling en misvorming van de rechterhand. Pijn bij palpatie over het middenhandsbeentje. Beperkte mobiliteit van de hand en vingers.
• Beeldvorming: Röntgenfoto bevestigt een breuk van het vierde middenhandsbeentje.

Diagnose

De arts stelt de diagnose 'fractuur van het vierde middenhandsbeentje als gevolg van trauma'.

Behandeling

• Immobilisatie: Een verpleegkundige brengt gips aan om de hand van peter te immobiliseren en de fractuur te stabiliseren.
• Pijnbestrijding: Peter kan zonodig paracetamol gebruiken ter verlichting van de pijn.
• Fysiotherapie: Nadat de fractuur genezen is, kan Peter oefeningen doen om de mobiliteit en kracht van de hand te herstellen.

Advies

Peter wordt geadviseerd om activiteiten te vermijden die de hand kunnen belasten totdat de fractuur genezen is.

Prognose

Met de juiste behandeling en immobilisatie kan Peter's gebroken middenhandsbeentje binnen zes tot acht weken genezen. Na de genezing is het van belang dat peter fysiotherapie volgt om de functionaliteit van de hand volledig te herstellen.

Lees verder

• Boksersfractuur: symptomen gebroken middenhandsbeentje pink
• Gekneusde hand: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose