Buikpijn tijdens zwangerschap: Oorzaken van pijnlijke buik

Buikpijn tijdens de zwangerschap is een veel voorkomende klacht die veroorzaakt kan worden door verschillende aandoeningen, variërend van normale fysiologische veranderingen tot ernstige complicaties. De diagnostische benadering van buikpijn bij zwangere vrouwen verschilt van die bij niet-zwangere patiënten vanwege de unieke veranderingen in het lichaam tijdens de zwangerschap. Het is belangrijk om de symptomen goed te begrijpen en tijdig medische hulp te zoeken als dat nodig is.

• Acute cholecystitis
• Appendicitis (blindedarmontsteking) bij zwangere vrouwen
• Braxton-Hicks-weeën en buikpijn
• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Dunne darmobstructie (verstopping van dunne darm)
• Eierstokcysten
• Galstenen (cholelithiasis)
• Gas en constipatie
• HELLP-syndroom
• Innestelingsbloedingen
• Ovariumtorsie (draaiing van de eierstok)
• Ronde ligamentpijn
• Spontane abortus
• Urineweginfecties
• Vleesbomen
• Vroegtijdige placentaloslating
• Andere oorzaken van pijnlijke buik tijdens zwangerschap

Acute cholecystitis

Acute cholecystitis is een plotselinge ontsteking van de galblaas die ernstige buikpijn, misselijkheid en braken veroorzaakt. In 90% van de gevallen is acute cholecystitis het gevolg van galstenen. Tijdens de zwangerschap kan de behandeling bestaan uit antibiotica en een chirurgische ingreep, waarbij de keuze voor de timing van de operatie afhankelijk is van de zwangerschapsduur en de gezondheid van de moeder en de foetus.

Appendicitis (blindedarmontsteking) bij zwangere vrouwen

Appendicitis ontwikkelt zich bij zwangere vrouwen met dezelfde frequentie als bij niet-zwangere vrouwen. De ontsteking van het wormvormig aanhangsel van de blindedarm komt in alle trimesters voor. De veranderde anatomische positie van de appendix kan de diagnose bemoeilijken. Als appendicitis wordt vermoed, is onmiddellijke chirurgische ingreep noodzakelijk om complicaties te voorkomen. Onbehandeld kan appendicitis leiden tot ernstige infecties en peritonitis.

Braxton-Hicks-weeën en buikpijn

Braxton-Hicks-weeën zijn valse weeën die vaak worden ervaren als een verharding of aanscherping van de buikspieren. Deze weeën zijn normaal en niet gevaarlijk, hoewel ze soms ongemak kunnen veroorzaken. Echte weeën zijn regelmatiger, langer en pijnlijker. Uitdroging kan bijdragen aan de frequentie van Braxton-Hicks-weeën. Het drinken van voldoende water en regelmatig rusten kan helpen bij het verlichten van deze symptomen.

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Een buitenbaarmoederlijke (ectopische) zwangerschap is een ernstige aandoening waarbij de bevruchte eicel zich buiten de baarmoeder nestelt. Ongeveer 95% van de buitenbaarmoederlijke zwangerschappen vindt plaats in de eileider. Risicofactoren zijn onder andere een bekkenontsteking, een eerdere ectopische zwangerschap, tabaksgebruik en een leeftijd boven de 35 jaar. Symptomen kunnen onder meer amenorroe (gestopte menstruatie), buikpijn, vaginale bloedingen en symptomen van interne bloeding zijn. Diagnostiek omvat vaak laparoscopie, en de behandeling bestaat uit het stabiliseren van de patiënt en het verwijderen van het ectopische weefsel.

Dunne darmobstructie (verstopping van dunne darm)

Dunne darmobstructies zijn belangrijke niet-obstetrische oorzaken van buikpijn tijdens de zwangerschap. Ze kunnen worden veroorzaakt door adhesies, tumoren of aangeboren afwijkingen. Roux-en-Y maag-bypass-chirurgie verhoogt het risico op dergelijke obstructies. Symptomen omvatten buikpijn, braken, verminderde eetlust en buikkrampen. Diagnostiek wordt vaak uitgevoerd met echografie of MRI, en behandeling omvat meestal een chirurgische ingreep om de obstructie te verhelpen.

Eierstokcysten

Eierstokcysten zijn met vloeistof gevulde zakjes die zich in de eierstokken ontwikkelen. Grote cysten kunnen leiden tot pijn, torsie (draaiing) van de eierstok of een verhoogd risico op miskraam of vroeggeboorte. Vroegtijdige diagnose via echografie is belangrijk, en chirurgische verwijdering kan noodzakelijk zijn als cysten groter zijn dan 6-8 cm of als ze symptomen veroorzaken. De veiligste tijd voor een operatie is meestal in het tweede trimester.

Galstenen (cholelithiasis)

Cholelithiasis, of galstenen, komt vaker voor bij vrouwen en hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap verhogen het risico. Symptomatische galstenen veroorzaken vaak galkoliek, gekenmerkt door intermitterende buikpijn, misselijkheid en braken. Risicofactoren zijn onder andere obesitas en een hoge body mass index. Diagnostiek gebeurt vaak met echografie, en behandeling kan variëren van medicatie tot een cholecystectomie (verwijdering van de galblaas) afhankelijk van de ernst van de symptomen en de zwangerschapsduur.

Gas en constipatie

Tijdens de zwangerschap kunnen gas en constipatie optreden door verhoogde progesteronspiegels die de spijsvertering vertragen. Dit leidt tot opgeblazen gevoel en moeite met ontlasting. Ongeveer 50-80% van de zwangere vrouwen ervaart deze symptomen. Behandeling omvat het verhogen van de vezelinname, voldoende hydratatie, en mogelijk het gebruik van ontlastingverzachters.

HELLP-syndroom

Het HELLP-syndroom (hemolyse, verhoogde leverenzymen en lage bloedplaatjes) is een ernstige complicatie van pre-eclampsie. Het komt voor bij ongeveer 0,5-0,9% van de zwangerschappen en kan leiden tot ernstige complicaties zoals leverinfarct of leverruptuur. Behandeling omvat stabilisatie van de moeder, controle van de bloeddruk en vaak een keizersnede om de gezondheid van moeder en baby te waarborgen.

Innestelingsbloedingen

Een normale innesteling (implantatie) van het embryo in het baarmoederslijmvlies kan gepaard gaan met milde, intermitterende buikkrampen en een kleine hoeveelheid vaginale bloedingen (innestelingsbloedingen). Deze symptomen duren meestal één tot twee dagen en verschijnen vaak binnen zes tot twaalf dagen na de bevruchting, meestal rond de verwachte datum van de menstruatie. Innestelingsbloedingen zijn doorgaans niet gevaarlijk en vereisen geen behandeling.

Ovariumtorsie (draaiing van de eierstok)

Ovariumtorsie, of draaiing van de eierstok, is een zeldzame maar ernstige oorzaak van acute buikpijn. Deze aandoening ontstaat wanneer de eierstok volledig of gedeeltelijk draait om haar eigen as, wat kan leiden tot verminderde bloedtoevoer, hemorragisch infarct en necrose van de eierstok. Een laparoscopische oöforectomie wordt aanbevolen als behandeling om de eierstok te redden en terugkerende episodes te voorkomen.

Ronde ligamentpijn

De ronde ligamenten van de baarmoeder, die van de baarmoeder naar de lies lopen, kunnen pijn veroorzaken door uitrekking tijdens de zwangerschap. Dit kan resulteren in scherpe of doffe pijn in de buik, heupen of lies. Symptomen worden vaak verergerd door veranderingen in houding, niezen of hoesten. Het verlichten van de pijn kan door langzaam rechtstaan, heupen buigen bij hoesten of niezen, en dagelijks rekken.

Spontane abortus

Elke vaginale bloeding in de vroege zwangerschap (tot twintig weken) zonder verwijding van de baarmoederhals of veranderingen in het baarmoederslijmvlies kan wijzen op een dreigende abortus. Een spontane abortus is het verlies van een zwangerschap vóór de levensvatbaarheid van de foetus. Symptomen van een miskraam zijn onder andere buikpijn, buikkrampen en vaginale bloedingen.

Urineweginfecties

Urineweginfecties zijn vaker tijdens de zwangerschap door de druk van de groeiende baarmoeder op de urinewegen. Dit kan leiden tot een verhoogd risico op infecties. Symptomen omvatten buikpijn boven het schaambeen, brandend gevoel, pijn bij het plassen, frequent urineren en een sterke drang om te plassen. Onbehandeld kunnen deze infecties leiden tot pyelonefritis, een ernstige nierinfectie.

Vleesbomen

Uteriene leiomyomen, ook wel vleesbomen genoemd, zijn goedaardige gezwellen in de baarmoederwand die bij meer dan 20% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd voorkomen. Tijdens de zwangerschap kunnen vleesbomen buikpijn veroorzaken en druk op de baarmoeder uitoefenen, wat kan leiden tot abnormale bloedingen of een verhoogd risico op zwangerschapsverlies. Regelmatige controle en echografie kunnen helpen bij het monitoren van de toestand van de vleesbomen.

Vroegtijdige placentaloslating

Bij vroege placentaloslating wordt de bloedtoevoer naar de placenta verstoord, wat leidt tot pijn en bloedingen bij de zwangere vrouw. Deze ernstige complicatie kan leiden tot een hemorragische shock en, indien onbehandeld, de dood van moeder en/of baby. Behandeling bestaat uit onmiddellijke stabilisatie van de moeder, toediening van bloedproducten en mogelijk een spoedbevalling om de gezondheid van de foetus te waarborgen.

Andere oorzaken van pijnlijke buik tijdens zwangerschap

Naast de bovengenoemde aandoeningen kunnen andere factoren ook bijdragen aan buikpijn tijdens de zwangerschap, zoals:

• Een buikvirus
• Een maagzweer
• Nierstenen
• Pancreatitis (alvleesklierontsteking)
• Voedselallergieën of voedselintoleranties

Bij aanhoudende buikpijn of andere zorgwekkende symptomen tijdens de zwangerschap is het essentieel om tijdig medische hulp te zoeken om mogelijke complicaties te voorkomen en de gezondheid van zowel de moeder als de baby te waarborgen.

Lees verder

• Pijn tijdens zwangerschap in benen, rug, hoofd en buik
• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap: Oorzaken en symptomen
• HELLP-syndroom: Ernstige complicatie van zwangerschap
• Zwangerschap: Complicaties van obesitas bij zwangere vrouw
• Buikpijn: Veelvoorkomende oorzaken van pijn in buikstreek