Tuba aperta: Ooraandoening met geopende buis van Eustachius

De buis van Eustachius (gehoorbuis) loopt tussen de keel en het middenoor om de druk in het trommelvlies te reguleren. Een tuba aperta is een ooraandoening waarbij de buis van Eustachius, die normaal gezien gesloten is, meestal geopend is. Door deze tubadysfunctie (probleem met de werking van de buis van Eustachius) ervaart de patiënt autofonie (het horen van zelf gegenereerde geluiden die versterkt klinken, zoals de eigen ademhaling). Vaak is de precieze oorzaak van de ooraandoening onbekend, maar af en toe zijn gewichtsverlies, een middenoorontsteking en andere risicofactoren geassocieerd met het ontstaan van een tuba aperta. De behandeling van de goedaardige aandoening bestaat uit medicatie of een operatie.

• Epidemiologie van ooraandoening
• Oorzaken van geopende buis van Eustachius
• Risicofactoren van tuba aperta
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Differentiële diagnose:
• Behandeling
• Medicatie
• Operatie: Tympanoplastie
• Zelfzorgtechnieken
• Andere mogelijke behandelingen
• Belangrijk om te weten
• Prognose van tuba aperta: Leven met de aandoening

Epidemiologie van ooraandoening

De incidentie van tuba aperta, oftewel een open buis van Eustachius, bedraagt 0,3 tot 6,6% van de bevolking. Dit betekent dat tussen de 3 en 66 op de 1000 mensen deze aandoening ervaart. Echter, slechts 10 tot 20% van de mensen met tuba aperta ervaart symptomen die ernstig genoeg zijn om medische hulp te zoeken. De overige 80 tot 90% heeft weinig tot geen last van de aandoening. Tuba aperta komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De exacte reden hiervoor is onbekend, maar men vermoedt dat hormonale factoren een rol kunnen spelen. De aandoening is meestal aanwezig bij adolescenten en volwassenen. Jonge kinderen lijden zelden aan tuba aperta.

Enkele aanvullende statistische gegevens:

• De piekincidentie van tuba aperta ligt tussen de 25 en 44 jaar.
• Na de leeftijd van 45 jaar neemt de incidentie af.
• Boven de 75 jaar is tuba aperta het zeldzaamst.

Deze statistieken zijn gemiddelden. De werkelijke incidentie en prevalentie van tuba aperta kunnen per individu en per populatiegroep variëren.

Oorzaken van geopende buis van Eustachius

De buis van Eustachius, ook wel gehoorbuis genoemd, is een verbinding tussen het middenoor en de keelholte. Deze buis speelt een belangrijke rol in het reguleren van de druk in het middenoor, die gelijk moet zijn aan de luchtdruk buiten het lichaam. Normaal gesproken is de buis van Eustachius gesloten en opent deze zich alleen kortstondig om drukverschillen te vereffenen, zoals bij slikken, geeuwen of kauwen.

Bij tuba aperta, oftewel een open buis van Eustachius, is de buis abnormaal open en blijft deze te lang of permanent geopend. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

Mogelijke oorzaken van tuba aperta:

• Gewichtsverlies: Plotseling of aanzienlijk gewichtsverlies kan leiden tot een verandering in de weefsels rond de buis van Eustachius, waardoor deze opengaat.
• Middenoorontsteking: Herhaalde of chronische ontstekingen in het middenoor kunnen de buis van Eustachius beschadigen of verzwakken, waardoor deze open blijft staan.
• Zwangerschap: Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen de slijmvliezen in het lichaam opzwellen, inclusief die in de buis van Eustachius, waardoor deze opengaat.
• Allergieën: Allergieën en chronische sinusproblemen kunnen leiden tot ontstekingen en slijmvlieszwelling in de neusholte en keelholte, wat de buis van Eustachius kan beïnvloeden.
• Rookgedrag: Roken irriteert de slijmvliezen in de luchtwegen, inclusief die in de buis van Eustachius, waardoor deze open kan gaan.
• Andere mogelijke oorzaken: Trauma aan het hoofd of nek, bepaalde medicijnen, aangeboren afwijkingen, en aandoeningen zoals het Ehlers-Danlos syndroom.

Belangrijk om te weten

• In veel gevallen is de precieze oorzaak van tuba aperta onbekend.
• Meerdere factoren kunnen tegelijkertijd een rol spelen bij het ontstaan van de aandoening.
• Tuba aperta is geen levensbedreigende aandoening, maar kan de kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloeden.

Risicofactoren van tuba aperta

In de meeste gevallen zijn de precieze oorzaken of risicofactoren voor de ooraandoening niet te achterhalen. Een aantal risicofactoren zijn echter wel bekend voor de meestal geopende buis van Eustachius.

Hoewel de precieze oorzaak van tuba aperta in veel gevallen onbekend is, zijn er een aantal risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van deze aandoening vergroten. Deze risicofactoren kunnen worden onderverdeeld in verschillende categorieën:

Aandoeningen

Volgende aandoenignen zijn risicofactoren voor tuba aperta:

• Angst en stress: Chronische angst en stress kunnen leiden tot spierspanning in het hele lichaam, inclusief de spieren rond de buis van Eustachius. Dit kan de buis openhouden.
• Middenoorontsteking (otitis media): Vocht in de buis van Eustachius na een middenoorontsteking kan de buis openhouden, zelfs nadat de infectie is verdwenen.
• Zwangerschap: Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen de slijmvliezen in het lichaam opzwellen, inclusief die in de buis van Eustachius, waardoor deze opengaat.
• Granulomatose met polyangiitis (GPA): Deze auto-immuunziekte kan ontsteking en weefselschade veroorzaken in de bovenste luchtwegen, inclusief de buis van Eustachius.
• Temporomandibulair gewrichtssyndroom (TMJ): Pijn en disfunctie in het kaakgewricht kunnen mogelijk leiden tot veranderingen in de spierspanning en druk in het hoofd, wat de buis van Eustachius kan beïnvloeden.
• Andere aandoeningen: Sommige andere aandoeningen, zoals allergieën, chronische sinusitis, en bepaalde neurologische aandoeningen, kunnen ook het risico op tuba aperta verhogen.

Omgevingsfactoren

Naast aandoeningen kunnen ook verschillende omgevingsfactoren een rol spelen bij het ontstaan of verergeren van tuba aperta. Enkele belangrijke factoren zijn:

Gewichtsverlies
Plotseling of aanzienlijk gewichtsverlies, al dan niet door een chronische ziekte, kan leiden tot veranderingen in de weefsels rond de buis van Eustachius. Bij gezonde mensen wordt de buis doorgaans gesloten gehouden door vetweefsel. Wanneer het algehele lichaamsvet afneemt, krimpt ook het weefsel rond de buis van Eustachius, waardoor de sluitfunctie kan worden verstoord. Dit komt voor bij ongeveer één op de drie patiënten met tuba aperta.

Lichaamsbeweging en uitputting
In sommige gevallen wordt tuba aperta geassocieerd met intensieve lichaamsbeweging of ernstige uitputting. De exacte oorzaak hiervan is niet helemaal duidelijk, maar men vermoedt dat extreme inspanning of vermoeidheid kan leiden tot veranderingen in de spierspanning en druk in het hoofd, wat de buis van Eustachius kan beïnvloeden.

Medicatie
Bepaalde medicijnen kunnen in zeldzame gevallen tuba aperta veroorzaken of verergeren. Dit geldt met name voor orale anticonceptiva (de pil) en diuretica (plaspillen). De werking van deze medicijnen kan mogelijk leiden tot veranderingen in de vochtbalans en slijmvliesproductie in de luchtwegen, wat de buis van Eustachius kan beïnvloeden.

Andere omgevingsfactoren
Luchtvervuiling: Blootstelling aan hoge niveaus van luchtvervuiling kan leiden tot irritatie van de slijmvliezen in de luchtwegen, inclusief die in de buis van Eustachius.
Hoogteziekte: Snelle veranderingen in luchtdruk, zoals bij het beklimmen van bergen, kunnen tijdelijk tuba aperta veroorzaken.
Roken: Roken irriteert de slijmvliezen in de luchtwegen, inclusief die in de buis van Eustachius, en kan de aandoening verergeren.

Belangrijk om te weten

• De invloed van omgevingsfactoren op tuba aperta kan per persoon verschillen.
• In veel gevallen is er een combinatie van factoren die de aandoening veroorzaakt.
• Het is belangrijk om met een arts te bespreken of omgevingsfactoren mogelijk een rol spelen bij jouw tuba aperta.

Symptomen

De symptomen van tuba aperta kunnen per persoon variëren in ernst en frequentie. Sommige mensen ervaren slechts enkele van deze symptomen, terwijl anderen er meer last van hebben. In sommige gevallen zijn de symptomen zo mild dat ze nauwelijks opmerken.

De meest voorkomende symptomen van tuba aperta zijn:

• Gedempt gehoor: Dit komt doordat de open buis van Eustachius de druk in het middenoor verstoort, waardoor het trommelvlies minder goed trilt.
• Autofonie: Hierbij hoort de patiënt zijn eigen stem, ademhaling of hartslag, vaak versterkt. Dit komt doordat de geluiden via de open buis van Eustachius rechtstreeks naar het middenoor gaan, in plaats van via de normale gehoorgang. Sommige mensen vinden dit erg vervelend en gaan zachter spreken.
• Verandering in stemgeluid: De eigen stem kan lager of dieper klinken voor zowel de patiënt als anderen. Dit komt doordat de luchtpijp meer volume heeft wanneer de buis van Eustachius open is.
• Nasale stem: De patiënt kan soms klinken alsof hij of zij een verstopte neus heeft.
• Duizeligheid: Dit kan komen door de onbalans in druk in het middenoor.
• Gehoorverlies: Dit kan mild of ernstig zijn en kan tijdelijk of permanent zijn.
• Tinnitus (oorsuizen): Dit kan een continu piepend, zoemend of sissend geluid zijn in één of beide oren.
• Volheid in het oor: Dit kan een drukkend of gespannen gevoel in het oor zijn.
• Verstopt oor: Dit kan komen door vocht dat zich ophoopt in het middenoor.
• Droge oren: De patiënt kan een droge, jeukerige of geïrriteerde gehoorgang ervaren.

Andere symptomen die minder vaak voorkomen:

• Pijn in het oor: Dit kan een scherpe of doffe pijn zijn.
• Krakende geluiden in het oor: Dit kan komen door de drukveranderingen in het middenoor.
• Hoofdpijn: Dit kan komen door de spanning in de hoofdholtes.
• Vermoeidheid: Dit kan komen door de slaapstoornissen die soms gepaard gaan met tuba aperta.

Het is belangrijk om te onthouden dat deze lijst niet uitputtend is. Er kunnen nog andere symptomen zijn die niet in deze lijst zijn opgenomen. Als je symptomen ervaart die je denkt dat gerelateerd kunnen zijn aan tuba aperta, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een diagnose en behandeling.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van tuba aperta kan een uitdaging zijn, omdat de aandoening niet altijd goed bekend is bij artsen en de symptomen overeenkomsten vertonen met andere aandoeningen. Een zorgvuldige evaluatie door een arts is dan ook essentieel.

Het diagnostisch proces omvat doorgaans:

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts zal je medische voorgeschiedenis bespreken, inclusief eerdere gehoorproblemen, allergieën en medicatiegebruik. De symptomen van tuba aperta worden gedetailleerd besproken, zoals gedempt gehoor, autofonie, duizeligheid en oorpijn. De arts zal je oren visueel onderzoeken met behulp van een otoscoop om het trommelvlies te bekijken op tekenen van afwijkingen, zoals roodheid, vocht of perforatie.

Tympanometrie
Deze test meet de druk en beweeglijkheid van het trommelvlies. Bij tuba aperta is er vaak een abnormale druk in het middenoor, wat kan leiden tot een verlaagde beweeglijkheid van het trommelvlies.

Andere onderzoeken
In sommige gevallen kunnen aanvullende tests worden uitgevoerd, zoals audiometrie (gehoortest) of beeldvormingsonderzoeken (CT-scan of MRI) om andere oorzaken van de symptomen uit te sluiten.

Differentiële diagnose:

Het is belangrijk om tuba aperta te onderscheiden van andere aandoeningen met vergelijkbare symptomen, zoals:

• Middenoorontsteking: Dit is een infectie van het middenoor die kan leiden tot pijn, roodheid en vocht achter het trommelvlies.
• Trommelvliesperforatie: Een gaatje in het trommelvlies kan gehoorverlies, duizeligheid en oorpijn veroorzaken.
• Oorsuizen (tinnitus): Dit is het waarnemen van geluiden in het oor zonder externe bron.
• Ziekte van Ménière: Deze aandoening kan leiden tot duizeligheid, gehoorverlies, tinnitus en een vol gevoel in het oor.

Behandeling

Helaas is er anno juli 2024 geen universele genezing voor tuba aperta. De behandeling richt zich op het verlichten van symptomen en het verminderen van de impact van de aandoening op het dagelijks leven. De behandelingsopties kunnen per persoon en per ernst van de symptomen verschillen. In sommige gevallen is een combinatie van behandelingen nodig. Enkele van de meest gebruikte behandelingen zijn:

Medicatie

• Neusdruppels: Oestrogeen of verzadigd kaliumjodide: Deze druppels kunnen zwelling in de opening van de buis van Eustachius veroorzaken, waardoor deze tijdelijk sluit.
• Neusmedicatie met verdund zoutzuur, chloorbutanol en benzylalcohol: Deze medicatie kan bij sommige patiënten effectief zijn en heeft doorgaans weinig bijwerkingen.
• Orale (via de mond ingenomen) medicijnen: In zeldzame gevallen kunnen orale medicijnen, zoals decongestiva of antihistaminica, worden voorgeschreven om symptomen zoals congestie of allergieën te verminderen.

Operatie: Tympanoplastie

In extreme gevallen, wanneer medicatie niet effectief is of de symptomen ernstig zijn, kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Tijdens een tympanoplastie wordt het weefsel rond de buis van Eustachius hersteld met behulp van vet, gelschuim of kraakbeen. Deze operatie is niet altijd succesvol en brengt het risico op complicaties met zich mee.

Zelfzorgtechnieken

• Positiedrainage: Door het hoofd tussen de knieën te leggen of te buigen, kan de druk in het middenoor worden verminderd en kan de buis van Eustachius tijdelijk sluiten.
• Gewichtsbeheer: Als gewichtsverlies een rol speelt bij de tuba aperta, kan het op gezond gewicht komen de symptomen helpen verbeteren.
• Stressmanagement: Stress en angst kunnen de symptomen van tuba aperta verergeren. Technieken voor stressvermindering, zoals yoga of meditatie, kunnen nuttig zijn.
• Hydratatie: Uitdroging kan de symptomen van tuba aperta verergeren. Het is belangrijk om voldoende water te drinken gedurende de dag.

Andere mogelijke behandelingen

• Fysiotherapie: In sommige gevallen kan fysiotherapie van de kaakspieren en spieren in de nek en keel helpen om de symptomen te verlichten.
• Apparaten: Er bestaan speciale apparaten die beweren de buis van Eustachius te openen of te sluiten. Het bewijs voor de effectiviteit van deze apparaten is echter beperkt en onbetrouwbaar.

Belangrijk om te weten

• De effectiviteit van behandelingen voor tuba aperta kan per persoon variëren.
• Sommige mensen ervaren verlichting met eenvoudige zelfzorgtechnieken, terwijl anderen mogelijk een combinatie van medicatie en/of chirurgie nodig hebben.
• Het is belangrijk om met een arts te bespreken welke behandelingsopties het meest geschikt zijn voor jouw individuele situatie.

Prognose van tuba aperta: Leven met de aandoening

De prognose van tuba aperta is onzeker en kan per persoon sterk verschillen. In veel gevallen zijn de symptomen mild tot matig en beïnvloeden ze het dagelijks leven niet ernstig. Met passende behandeling, zoals medicatie of zelfzorgtechnieken, kunnen veel mensen met tuba aperta hun symptomen effectief onder controle houden en een goede kwaliteit van leven ervaren. Echter, in andere gevallen kan tuba aperta aanzienlijke klachten veroorzaken en een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks leven. Ernstige symptomen zoals gehoorverlies, duizeligheid en tinnitus kunnen leiden tot sociale isolatie, werkgerelateerde problemen en psychische aandoeningen.

Factoren die de prognose kunnen beïnvloeden zijn:

• De ernst van de symptomen: Mensen met milde symptomen hebben doorgaans een betere prognose dan mensen met ernstige symptomen.
• De onderliggende oorzaak: Als de tuba aperta wordt veroorzaakt door een behandelbare aandoening, zoals allergieën of chronische sinusitis, is de prognose doorgaans beter.
• De respons op behandeling: Mensen die goed reageren op medicatie of andere behandelingen hebben doorgaans een betere prognose.
• Algemene gezondheid: Mensen met een goede algemene gezondheid zijn doorgaans beter in staat om met de symptomen van tuba aperta om te gaan en complicaties te voorkomen.

Ondanks de onzekere prognose is tuba aperta een chronische aandoening die niet vanzelf geneest.

Goede en voortdurende medische zorg is essentieel voor het effectief beheren van de symptomen, het voorkomen van complicaties en het optimaliseren van de kwaliteit van leven.

Naast een medische behandeling kunnen mensen met tuba aperta ook stappen ondernemen om hun eigen prognose te verbeteren:

• Leefstijlmodificaties: Een gezond gewicht behouden, stress verminderen, stoppen met roken en voldoende water drinken kan de symptomen helpen verbeteren en de algehele gezondheid bevorderen.
• Zelfzorgtechnieken: Regelmatig positiedrainage toepassen, de keel vochtig houden en symptomen vermijden die de aandoening kunnen verergeren (zoals luide geluiden en plotselinge drukveranderingen) kan nuttig zijn.
• Ondersteuningsgroepen: Deelnemen aan ondersteuningsgroepen voor mensen met tuba aperta kan emotionele steun en praktische tips bieden om met de aandoening om te gaan.

Met de juiste zorg en aandacht kunnen mensen met tuba aperta een gezond en bevredigend leven leiden.

Lees verder

• Tympanometrie: Onderzoek van het middenoor
• Perceptief en geleidend gehoorverlies: Oorzaken en symptomen