Stembandpoliepen

Stembandpoliepen zijn poliepen op de ware stembanden die heesheid kunnen veroorzaken. Dit komt doordat deze poliepen de trilling van de stembanden kunnen beïnvloeden. Verkeerd stemgebruik is de belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van stembandpoliepen. De behandeling van stembandpoliepen bestaat uit stemtherapie en/of verwijdering van de stembandpoliepen. Bekende zangers als Frans Bauer, Guus Meeuwis en Xander de Buisonjé hebben stembandpoliepen gehad waarvoor zij zijn behandeld.

Indeling

• Wat zijn stembandpoliepen?
• Epidemiologie van stembandpoliepen
• Hoe ontstaan van stembandpoliepen?
• Wat zijn risicofactoren voor het ontstaan stembandpoliepen?
• Wat zijn de symptomen van stembandpoliepen?
• Hoe wordt de diagnose stembandpoliepen gesteld?
• Wat is de behandeling van stembandpoliepen?
• Wat is de prognose van stembandpoliepen?
• Bekende persoonlijkheden met stembandpoliepen

Wat zijn stembandpoliepen?

Stembandpoliepen zijn goedaardige gezwellen op de ware stembanden die heesheid kunnen veroorzaken. Met betrekking tot de stembanden wordt er onderscheid gemaakt tussen de ware stembanden en de valse stembanden. De ware stembanden zijn verantwoordelijk voor het produceren van geluid. Dit geluid ontstaat doordat de ware stembanden in trilling worden gebracht door passerende lucht. De ware stembanden kunnen worden aangespannen, hierdoor kan de trillingsfrequentie worden beïnvloed en zo ook de toonhoogte.

Epidemiologie van stembandpoliepen

Stembandpoliepen komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Het exacte aantal nieuwe gevallen van stembandpoliepen in Nederland is onbekend.

Hoe ontstaan van stembandpoliepen?

Stembandpoliepen zijn het gevolg van schade aan een specifieke cellaag (de lamina propria) van de ware stembanden. Stembandpoliepen zijn gladde, bolvormige, meestal rode zwellingen die ontstaan op de vrije rand van de stemplooi, de rand waar de lucht langs komt. De belangrijkste oorzaak van stembandpoliepen is een plotseling vocaal trauma, dat houdt in een plotselinge overbelasting van de stembanden. Hierdoor ontstaat een ontstekingsproces dat uiteindelijk leidt tot de vorming van poliepen. Stembandpoliepen komen meestal voor op het voorste ⅓ deel van de stembanden en meestal maar op één van de twee ware stembanden voor. Stembandpoliepen kunnen verschillende oorzaken hebben, als voornaamste oorzaak wordt verkeerd stemgebruik (langdurig zingen of schreeuwen) genoemd. Daarnaast kunnen gastro-oesofagale reflux (het terugvloeien van maagsappen uit de maag richting de mond), onbehandelde hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier), chronische allergische reacties van de larynx of chronische inademing van irriterende stoffen zoals industriële dampen of sigarettenrook een rol spelen.

Wat zijn risicofactoren voor het ontstaan stembandpoliepen?

Verkeerd stemgebruik is de belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van stembandpoliepen. Gastro-oesofagale reflux, onbehandelde hypothyreoïdie, chronische allergische reacties van de larynx en chronische inademing van irriterende stoffen zoals industriële dampen of sigarettenrook kunnen ook aanleiding geven tot de vorming van stembandpoliepen. Deze aandoeningen dienen dan ook te worden vermeden of behandeld.

Wat zijn de symptomen van stembandpoliepen?

De symptomen die worden veroorzaakt door stembandpoliepen zijn afhankelijk van de grootte en de vorm van de poliep. De symptomen van stembandpoliepen zijn onder andere chronische heesheid en hoorbaar gebruik van ‘valse lucht' bij het spreken. Deze verschijnselen ontstaan vaak in een periode van dagen tot weken. Bij mensen met een gesteelde (beweeglijke) poliep worden ook vaak toonhoogtebreuken vastgesteld, de stem slaat dan ineens over op een hogere toonhoogte.

Hoe wordt de diagnose stembandpoliepen gesteld?

Stembandpoliepen worden vastgesteld door een laryngoscopie. Hierbij kijkt een KNO-arts (keel-, neus-, oorarts) naar de stembandpoliepen. Vaak gebeurt dit met een flexibele laryngoscoop. Dit is een dun instrument in de vorm van een slangetje waarmee de KNO-arts de stembanden goed kan bekijken. Deze slang wordt ingebracht via de neus, dit gebeurt zonder verdoving. Het onderzoek is niet pijnlijk maar kan wel ongemakkelijk zijn. Soms wordt er een strobovideolaryngoscopie uitgevoerd. Het principe van het onderzoek is hierbij hetzelfde, maar door onder begeleiding van lichtflitsen de stembanden te laten bewegen en op video op te nemen kan hiermee een beter inzicht worden verkregen in de bewegelijkheid van de stembanden.

Wat is de behandeling van stembandpoliepen?

Allereerst is stemtherapie een goede manier om te leren om de stem correct te gebruiken. Hierdoor kan de stemkwaliteit worden verbeterd. Soms kunnen de stembandpoliepen hiermee worden verkleind. Helaas is stemtherapie vaak niet afdoende. Er wordt dan over gegaan tot microlaryngoscopische verwijdering van de stembandpoliepen. Hierbij wordt de poliep op de stemband weggehaald met behoud van de normale delen van de stembanden. Doel is hierbij het redden en herstellen van de natuurlijke trillingen van de stembanden.

Wat is de prognose van stembandpoliepen?

Na verwijdering mag normalisering van de stem verwacht worden, meestal zonder dat aanvullende logopedische behandeling vereist is. Na de operatie wordt wel een minimum stemgebruik gedurende ongeveer twee weken aangeraden. Iedereen die geopereerd wordt, krijgt stemtherapie aangeraden.

Bekende persoonlijkheden met stembandpoliepen

De zangers Frans Bauer, Guus Meeuwis en Xander de Buisonjé zijn allen in 2006 geopereerd aan een poliep op hun stembanden. Bassie, van Bassie & Adriaan, is in 2008 aan stembandpoliepen geopereerd. Gerard Joling heeft al jaren een poliep op zijn stemband waarvoor geen operatie nodig is. In januari 2011 werd bij Caro Emerald een stembandpoliep geconstateerd die dermate groot was dat een operatie noodzakelijk was. Na drie maanden revalidatie kon zij haar concerten hervatten.

Lees verder

• Wat doet roken met uw lichaam?
• Roken tijdens de zwangerschap, wat zijn de risico's?
• Gevolgen van roken; de getallen