Ringworm: symptomen en behandeling tinea corporis

Ringworm: symptomen en behandeling tinea corporis Tinea corporis of ringworm is een oppervlakkige schimmelziekte van de gladde onbehaarde huid, met een typische ringvormige verschijningsvorm. Vandaar de naam 'ringworm'. Ringworm is een lichaamsschimmel. Besmetting met de schimmel kan optreden door direct contact met besmette huid of met huidschilfers. Vaak kan de huisarts de diagnose op het oog stellen. Aanvullend onderzoek door middel van microscopisch onderzoek van huidschilfers, kan de diagnose bevestigen. Er is een neiging tot spontane genezing, doch vanwege de besmettelijkheid is behandeling geboden. Meestal volstaat behandeling met antischimmezalf. De vooruitzichten bij behandeling van ringworm zijn doorgaans zeer goed. Na twee tot drie weken is de schimmel verdwenen. Complicaties zoals een secundaire bacteriële infectie, treden zelden op. Je kunt ringworm voorkomen door de huid schoon en droog te houden. Schimmels gedijen namelijk in warme, vochtige gebieden.
Ringworm / Bron: ProjectManhattan, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Ringworm / Bron: ProjectManhattan, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Tinea corporis of ringworm

Tinea corporis of ringworm is een dermatomycose ofwel schimmelziekte van de gladde onbehaarde huid, met een typische ringvormige verschijningsvorm waar de naam van de aandoening ook naar verwijst, evenals de synoniemen herpes tonsurans en tinea cirunatus. Het woord 'worm' in de naamgeving verwijst naar het gegeven dat men vroeger dacht dat de ringworm werd veroorzaakt door invasieve wormen. Ringworm is een oppervlakkige huidinfectie door dermatofyten, dat zijn schimmels die parasitaire infecties veroorzaken op de huid.

Oorzaken en besmetting ringworm

Vooral bij kinderen

Tinea corporis is een veel voorkomende huidaandoening bij kinderen. Het kan echter voorkomen bij mensen van alle leeftijden. Het wordt veroorzaakt door een schimmelsoort die in staat is om de menselijke huid te infecteren en die de buitenste laag van de opperhuid, de hoornlaag, aantast. Pathogene schimmels hier te lande betreffen vaak M.canis, T.rubrum, T.mentagrophutes en epidermophyton floccosum. Deze boosdoeners vormen ongeveer 90% van alle huidschimmelinfecties die jaarlijks in Nederland worden gediagnosticeerd.

Ideale omstandigheden voor schimmels

Schimmels gedijen in warme, vochtige gebieden. De volgende omstandigheden verhogen het risico op een schimmelinfectie:
  • langdurig en veelvuldig zweten;
  • kleine huidverwondingen;
  • slechte hygiëne.

Gebruik altijd een schone handdoek / Bron: Mama_mia/Shutterstock.comGebruik altijd een schone handdoek / Bron: Mama_mia/Shutterstock.com

Ringworm is besmettelijk

Besmetting met de schimmel kan optreden door direct contact met besmette huid of met huidschilfers. Iemand met ringworm kan anderen besmetten, zolang er schimmelplekken op de huid aanwezig zijn en er geen behandeling plaatsvindt. Tinea corporis kan ook gemakkelijk verspreid worden naar andere mensen door gezamenlijk gebruik van hoofddeksels, kammen, haarborstels, speldjes, tondeuse, kleding, knuffels, badhanddoek en beddengoed. Besmetting is ook mogelijk via de bekleding van bus-, bioscoop- of theaterstoelen. Voorts kan besmetting optreden bij contact met de huid van besmette dieren.

Risicofactoren voor ringworm

Ringworm kun je op verschillende plaatsen en omstandigheden oplopen. De grootste risicofactor is het in contact komen met een persoon die ringworm heeft. Warme, vochtige gebieden zijn gunstige omstandigheden voor de groei van schimmels. Daarom zijn openbare douches en kleedkamers plekken waar je gemakkelijk schimmels oploopt. Elk contact met een besmet persoon of een besmette oppervlak kan echter tot een infectie met ringworm leiden. De volgende omstandigheden vergroten ook de kans op besmetting:
  • Kleine huid- of nagelverwondingen, aangezien een defect in de huidbarrière een porte d'entrée kan vormen voor de schimmel;
  • Gedurende langere tijd met een natte huid rondlopen, bijvoorbeeld door het zweten;
  • Nauw contact hebben met andere personen, bijvoorbeeld bij contactsporten;
  • Niet vaak je haren of lichaam wassen;
  • Het hebben van een zwak immuunsysteem zoals diabetici.

Pityriasis rosea op onderbeen / Bron: Aceofhearts1968, Wikimedia Commons (Publiek domein)Pityriasis rosea op onderbeen / Bron: Aceofhearts1968, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Klachten en symptomen ringworm

De plekken zijn oppervlakkig en vertonen lokale roodheid en schilfering. De laesies breiden zich normaal gesproken cirkelvormig uit, waarbij in het centrum vaak weinig activiteit is. De randen daarentegen zijn uitgesproken rood en vertonen vaak schilfering. In enkele gevallen komen in deze randen ook blaasjes en pustels voor, ter grootte van een speldenknop. De letsels kunnen gepaard gaan met lichte jeuk. De afzonderlijke plekjes kunnen in elkaar overlopen waardoor er confluerende plekken ontstaan, die grote lichaamsoppervlakten kunnen bedekken. Wanneer de gladde huid infiltratie vertoont, kan dit gepaard gaan met pijn. De uitslag kan zich voordoen op armen en benen, het gezicht, of op andere blootgestelde delen van het lichaam.

Diagnose en onderzoek

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

Vaak kan de huisarts de diagnose op het oog stellen. Het blijkt dat in ruim 67% van de gevallen, de huisarts zich zeker voelt over de diagnose.¹ Aanvullend onderzoek door middel van microscopisch onderzoek van huidschilfers, afkomstig van het aangedane huidgebied, kan de diagnose bevestigen.

Differentiaaldiagnose

Ringworm kan verward worden met andere huidziekten als:

Huisarts schrijft recept voor bij ringworm / Bron: Istock.com/WavebreakmediaHuisarts schrijft recept voor bij ringworm / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia

Tinea corporis behandeling

Antischimmelgeneesmiddel

Er is een neiging tot spontane genezing, doch vanwege de besmettelijkheid is behandeling geboden. Meestal volstaat een lokaal antimyoticum (een antischimmelgeneesmiddel, niet te verwarren met 'antibioticum'). Daarbij moet de rand van de laesie met inbegrip van een marge van nog niet zichtbaar aangedane huid daaromheen, ook meebehandeld worden. Voorts is het van belang dat de behandeling twee weken na klinische genezing voort te zetten ter voorkoming van recidief. Bij een te korte behandeling bestaat de kans dat de schimmel overleeft en opnieuw ziekteverschijnselen veroorzaakt. De besmettelijkheid is na de eerste week van de behandeling voorbij. Een imidazolpreparaat is het middel van eerste keus: miconazol of ketoconazol. Resistentie voor dergelijke preparaten is zeldzaam. De besmettelijkheid is na de eerste week van de behandeling voorbij.

Medicijnen

In geval van uitgebreide tinea corporis of meerdere recidieven, is orale behandeling aangewezen, waarvoor griseofulvine, intraconazol en terbinafine in aanmerking komen en waarvan de laatstgenoemde het meest effectief is.²

Prognose

Ringworm kan worden genezen met een passende behandeling. Ringworm verdwijnt meestal na twee tot drie weken bij adequate behandeling. Soms treedt er een recidief op.

Complicaties

Complicaties zijn zeldzaam en kan bestaan uit een secundaire bacteriële infectie van de huid of een wijdverspreide schimmelinfectie. Dit is uiterst zeldzaam en komt vooral voor bij mensen met een onderdrukt immuunsysteem.

Gebruik altijd een schone handdoek en deel deze niet / Bron: Pexels, PixabayGebruik altijd een schone handdoek en deel deze niet / Bron: Pexels, Pixabay

Preventie

Vermijd zweterige en vochtige omstandigheden. Mannen wordt geadviseerd om boxershorts te dragen en voor vrouwen kunnen het beste panty's vermijden, enzovoort. Draag luchtige en absorberende kleding, bij voorkeur van katoen of linnen. Je kunt ook maatregelen nemen om de verspreiding van ringworminfecties te voorkomen. Deel nooit kleding, handdoeken, haarborstels, kammen, haaraccessoires, sportartikelen, of andere persoonlijke verzorgingsproducten met anderen. Draag altijd slippers of schoenen in sportscholen, kleedkamers, en zwembaden. Na het aanraken van een huisdier, is het aanbevolen om je handen te wassen.

Noot:
  1. J.S. de Kanter: Ringworm/tinea corporis, in: Kleine kwalen in de huisartspraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.154.
  2. Ibid, p.156.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ringworm bij mensenRingworm bij mensenRingworm of de medische benaming tinea corporis is een vaak onschuldige schimmelinfectie van de huid, die ook zeer besme…
Ringworm: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaakRingworm: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaakRingworm wordt niet veroorzaakt door wormen, maar door schimmels. Die zorgen voor rode schilferende ringvormige plekken…
Ringworm: rode ronde plekken op de huidRingworm is een aandoening waarbij rode ronde plekken op de huid ontstaan. De plekken zijn niet pijnlijk of gevaarlijk,…
Tinea corporis (lichaamsschimmel): Ringvormige huiduitslagTinea corporis (lichaamsschimmel): Ringvormige huiduitslagTinea corporis is de medische term voor "lichaamsschimmel". Deze besmettelijke huidinfectie tast vooral de onbehaarde li…

Oefeningen die rugklachten doen verminderenOefeningen die rugklachten doen verminderenRugpijn, een klacht die steeds meer mensen hebben. De pijn kan voortkomen uit een verkeerde houding. Iemand die een verk…
Ik heb een rare smaak in mijn mond; wat kan het zijn?Ik heb een rare smaak in mijn mond; wat kan het zijn?Heb je een rare smaak in je mond? Een bittere smaak of gewoon een vieze smaak? De oorzaak kan erg verschillen. Voeding k…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Corina G., Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Dr. R.I.F. van der Waal, prof. dr. H.A.M. Neumann (red.): Praktische dermatologie - Klinische atlas met 470 afbeeldingen in kleur, Prelum uitgevers, Houten, 2009.
  • Dr. W.A. van Vloten e.a. (red.): Dermatologie en venereologie, Elsevier Gezondheidszorg, Maarssen, derde herziene druk, 2009.
  • http://www.rivm.nl
  • J.S. de Kanter: Ringworm/tinea corporis, in: Kleine kwalen in de huisartspraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.153-157.
  • MedicineNet. What are risk factors for ringworm? http://www.medicinenet.com/ringworm/page6.htm (ingezien op 20-3-2017)
  • Medscape. Tinea Corporis Differential Diagnoses. http://emedicine.medscape.com/article/1091473-differential-diagnoses#showall (ingezien op 20-3-2017)
  • Afbeelding bron 1: ProjectManhattan, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Mama_mia/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Aceofhearts1968, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 4: Mierlo, Wikimedia Commons (CC0)
  • Afbeelding bron 5: Istock.com/Wavebreakmedia
  • Afbeelding bron 6: Pexels, Pixabay
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 20-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.