Zwakke enkels worden vaak veroorzaakt door zwak bindweefsel

Zwakke enkels kunnen een groot probleem zijn. Niet alleen voor volwassenen, maar ook voor kinderen. Iedereen moet nu eenmaal (leren) lopen, fietsen en autorijden. Wanneer iemand echter vaak valt en het evenwicht niet goed kan bewaren zodra hij of zij op ongelijke grond staat, is het verstandig om even verder te kijken. Er kan immers ook iets heel anders aan de hand zijn. Meestal denkt men eerst aan het evenwichtsorgaan, maar een slecht evenwicht kan ook gewoon aan de constructie van de enkels liggen. Als het bindweefsel ook daar niet stevig genoeg is, moeten de spieren het werk alleen doen. Dat lukt dan niet altijd, want vooral bij vermoeidheid zwikken de enkels vaker om dan bij andere mensen.

Zwakke enkels kunt u sneller verzwikken

Iedereen verzwikt wel eens een van zijn of haar enkels. Meestal is dat geen probleem. Het doet even echt goed pijn, de enkel wordt vaak dik en daarna nog eens bont en blauw. Een paar “zitdagen” inplannen, zodat de enkel wat rust krijgt, is aan te raden. Er moet een stevig rekverband om, zodat de enkel wat extra steun heeft. Na een paar dagen kan men er vaak weer wat op lopen en na een weekje of twee is het hele leed geleden en is de enkel alleen nog wat groen.

Zwak bindweefsel veroorzaakt vaak meer problemen

Dat geldt echter niet voor mensen die al vanaf hun geboorte geen stevig bindweefsel hebben en dat komt vaker voor dan wij denken. Bindweefsel is het weefsel dat overal tussen spieren, botten en ingewanden zit en samen met de spieren stevigheid aan het lichaam geeft. Is het bindweefsel niet sterk genoeg, dan moeten de spieren extra hard werken om toch de nodige stevigheid aan het lichaam te geven. Logisch, want nu steken de spieren en pezen een gedeelte van hun kracht in het steunen van gewrichten die zonder die steun uit balans kunnen raken.

U bent sneller moe

Hebt u zwak bindweefsel, dan bent u vaak ook sneller moe dan de andere mensen om u heen. De voeding die de spieren uit het bloed halen kan immers slechts voor een gedeelte gebruikt worden om krachtsinspanningen te doen, zoals tillen, fietsen, wandelen, huishoudelijk werk, gymnastiek, enzovoort. Het andere gedeelte wordt door de spieren gebruikt om het lichaam in vorm te houden. Dat zou niet nodig zijn als het bindweefsel zelf al stevig genoeg was.

Slangenmensen hebben meestal zwak bindweefsel

In de middeleeuwen kende men de “slangenmensen” in circussen die zichzelf in allerlei vreemde bochten konden wringen en zich op een klein plaatsje, zoals in een kist, konden opvouwen. Ook deze mensen hadden vermoedelijk zwak bindweefsel. U komt dit overigens tegenwoordig ook nog tegen in circussen en in amusementsprogramma’s op tv.

Gewrichten zijn snel uit balans

De gewrichten van mensen met slecht bindweefsel zijn snel uit balans. Dat geldt niet alleen voor de gewrichten van de enkels, maar ook voor die van de polsen, vingers, duimen, tenen, knieën, armen en ellebogen. Ook ruggengraat en bekken hebben ermee te maken. Zo kunnen ruggenwervels soms verschuiven, omdat het bindweefsel, ondanks de hulp van de spieren, ze niet op de juiste plaats kan houden. Jonge mensen met slecht bindweefsel kunnen daarom vaak heel gemakkelijk op hun hurken zitten terwijl hun voeten plat op de grond staan. Hun polsen, ellebogen, knieën en enkels kunnen vaak verder doorbuigen dan bij andere mensen.

Vaak kunnen mensen met zwak bindweefsel een bepaald kunstje

Ze kunnen “bidden” met hun voeten (ze met de voetzolen tegen elkaar drukken), terwijl ze hun benen gestrekt en hun knieën plat tegen elkaar houden. Die bindweefselzwakte heeft tevens tot gevolg dat bij balspel vaker polsblessures voorkomen en vaker een duim verstuikt wordt. Als een dergelijke blessure niet zorgvuldig behandeld wordt en de tijd krijgt om te genezen, kunnen de banden van dat gewricht voorgoed uitgerekt blijven, wat weer voor latere schades kan zorgen.

Pijn in spieren en gewrichten

Veel volwassen mensen met zwak bindweefsel hebben als gevolg daarvan pijn in spieren en gewrichten. Vooral met het ouder worden krijgt men daar meer en meer last van. Omdat niet elke arts meteen aan zwak bindweefsel denkt, wordt de patiënt vaak van de een naar de ander gestuurd, zonder dat er een directe diagnose uitkomt. Men krijgt pijnstillers, die echter vaak niet eens blijken te helpen.

Kinderen met zwak bindweefsel

Bij kinderen is dat meestal nog niet zover, maar als een kind vaak de enkels verzwikt, het evenwicht niet goed kan houden en veel vaker dan andere kinderen valt, is het verstandig om eens te laten onderzoeken of het misschien aan het bindweefsel kan liggen. Beter op tijd gereageerd dan er te laat achter komen als er al schade aangericht is. Opmerkelijk is dat deze kinderen vaak wel goed zijn in balspelen en grondoefeningen, maar slechts een paar passen op een evenwichtsbalk kunnen zetten en ook aan de ringen het niet lang kunnen volhouden.

Het klimrek

Het klimrek is voor die kinderen helemaal een martelwerktuig. Hun voetjes buigen zich veel te soepel om de sporten van het rek, waardoor ze geen stevigheid voelen en bovendien doet dat vaak ook pijn. Deze kinderen mogen eigenlijk ook geen strekoefeningen doen, want dan rekken ze de banden van hun gewrichten nog meer uit, terwijl die juist samen met de spieren de noodzakelijke stevigheid eraan moeten geven.

Zwak bindweefsel is erfelijk

Zwak bindweefsel is erfelijk. Meestal heeft een van de ouders en/of grootouders hier ook al last van gehad. Als men eenmaal de diagnose hoort vallen er vaak wel een paar puzzelstukjes binnen de familiegeschiedenis op hun plaats. Het mankement was echter vroeger niet bekend en zelfs nu kan de gezondheidszorg er nog niet veel mee doen. Het is bovendien een zeldzame aandoening, met als gevolg dat er weinig onderzoek naar gedaan wordt. Meestal worden alleen de beschadigingen behandeld en verder moet de patiënt gewoon oppassen.

Pas op met breuken

Bij botbreuken van volwassenen kan het gebeuren dat er tijdens de periode dat de patiënt in het gips zit, dystrofie optreedt. De betreffende arm of het been dat in het gips zit kan dan abnormaal opzwellen. Niet elke arts herkent dit direct, maar in dat geval moet zo snel mogelijk het gips verwijderd worden en is er een behandeling in de pijnkliniek, vaak met medicijnen, noodzakelijk. Vooral als een breuk tweemaal gebroken moet worden omdat er iets niet goed stond, is het gevaar van dystrofie zeker aanwezig.

Abnormale reactie van het bindweefsel

Het bindweefsel reageert dan abnormaal op een dergelijk tweede beschadiging. Kenmerken van dystrofie zijn: vocht in het getroffen gedeelte, een abnormale kleur, extreem koud of extreem warm aanvoelen, overmatige transpiratie van het getroffen gedeelte en soms ook is de huid heel pijnlijk bij het aanraken. Wanneer er minstens drie tot vier kenmerken aanwezig zijn, is er verdenking van dystrofie.

Wat nu te doen met die zwakke enkels?

De ene arts zegt: “Hoge schoenen dragen”. De ander zegt: “Nee, dat juist niet, want dan doen de spieren niets meer en wordt het probleem nog erger.” Allebei hebben ze gelijk. Op zeer ongelijke ondergrond, zoals bij wandelen in de bergen van Oostenrijk of Zwitserland, wandelen op bospaadjes en hobbelige landweggetjes, is het verstandig om bijvoorbeeld stevige bergschoenen te dragen.

Birkenstock voetbed

Tijdens de normale, dagelijkse werkzaamheden en wandelingetjes over geplaveide wegen is het beter om ook normaal, goed passend schoeisel te dragen, zodat ook de spieren en banden van de enkels hun werk (extra) goed moeten doen. Op die manier blijft de beweeglijkheid intact en de spieren blijven geoefend. Het voetbed van Birkenstock sandalen en schoenen geeft een prima steun voor dergelijke voeten. Veel mensen kunnen op dat voetbed langer zonder pijn lopen, dan met andere schoenen.

Zelf doen wat goed voelt

Als u of uw kind de diagnose "hypermobiliteit" krijgt, is het verstandig op er rekening mee te houden. Niet alleen bij het sporten, maar vooral ook bij de dagelijkse bezigheden. Ga niet door tot u oververmoeid bent, want dan is de tijd van herstel langer dan wanneer u op tijd rust neemt. Met het ouder worden zal ook die hersteltijd wat langer worden. Zorg vooral voor goed schoeisel met een voetbed, waar u geen last van hebt.

Lees verder

• De combinatie van fibromyalgie en zwak bindweefsel is funest
• Zwaar gevoel in de onderbuik hebben door zwak bindweefsel
• Verschoven ruggenwervels en rugpijn door zwak bindweefsel
• Vermoeidheid, diverse oorzaken en mogelijke behandelingen