Aanraking om pijn bij zieke te beperken: invloed oxytocine

Wordt men ziek, dan staat men er vaak alleen voor. Juist het geven van voldoende aandacht en aanraking (slechts de hand vastpakken is voldoende), zorgt ervoor dat het lichaam de gunstige neurotransmitter oxytocine aanmaakt. Daardoor neemt de stemming toe en kan de pijn iets afnemen. Waarom is het belangrijk dat men een zieke aanraakt en hoe zorgt oxytocine ervoor dat de mate van pijn meer dragelijk wordt?

Invloed oxytocine bij aanraking zieke

• Fysiek contact helpt bij pijn
• Adrenaline verlagend
• Spanningen nemen af
• Invloed van oxytocine
• Het kind in de couveuse effect
• Beperkt bezoekuur bij ziekenhuisopname
• Geef veel zorg en aanraking

Fysiek contact helpt bij pijn

Een liefdevolle aai maar ook een bezorgde aanraking betekent dat de pijn lijdende persoon aandacht krijgt. Het hebben van fysiek contact via de huid gedurende het hebben van pijn wordt door de hersenen direct opgepikt als medelijden en kan vertalen naar een daling van de pijn. De aanwezigheid van een bezorgde persoon kan een zeer positief psychologisch effect hebben op de ervaring van pijn. Wat voor stoffen hebben invloed op de mate van pijn en waarom zorgt aanraking ervoor dat er minder pijn is?

Adrenaline verlagend

Indien de ene persoon een ander aanraakt, heeft het praktisch altijd een geruststellend gevoel. De adrenaline in het lichaam neemt af, waardoor de hartklopping minder heftig verloopt. De persoon wordt daarbij als het ware afgeleid van de pijnlijke aandoening en kan zich dus meer op de aanraking concentreren. De afleiding van de persoon zorgt ervoor dat men rustiger wordt en daarmee de bloeddoorstroming van de aandoening iets afneemt. Het kan ervoor zorgen dat de druk op de pijnveroorzaker afneemt.

Spanningen nemen af

Minder adrenaline betekent eveneens dat de persoon minder gespannen is. Iemand die bezorgd is om een ander deelt deels mee in die spanning. Door de afnemende spanning bij de patiënt nemen angsten ook af. Het zorgt ervoor dat het aandeel serotonine iets kan toenemen. Dit is een neurotransmitter verantwoordelijk voor de tevredenheid van het lichaam. Zeker in een pijnlijke zieke omstandigheid zal het niveau van deze stof laag zijn, omdat de angsten en pijn er veel van verbruiken. Door de persoon enige geruststelling te geven kan een betere balans worden gevonden, waardoor een iets verhoogd niveau van tevredenheid kan worden bereikt.

Invloed van oxytocine

Bijkomend effect van aanraking is dat het lichaam een tweede neurotransmitter aanmaakt. Oxytocine is vergelijkbaar met serotonine en geeft een saamhorigheidsgevoel, waarbij het lijkt alsof de bezorgde persoon affiniteit geeft. De stof is verantwoordelijk voor sociale contacten en het geven van een gevoel van plezier. Geliefden, vrienden, familie enzovoorts kunnen daarmee een gunstige invloed uitoefenen op de gesteldheid van de patiënt. Wordt de persoon door meerdere mensen dermate verzorgd, zodat continu iemand aanwezig is en de hand vasthoudt kan een beter lichaamsgevoel worden bereikt. De stof wordt ook wel het “knuffelhormoon” genoemd omdat het na aanraking bij bijvoorbeeld zorg een iets pijnstillend effect heeft.

Het kind in de couveuse effect

Indien kinderen in de couveuse terechtkomen dan hebben deze het gevoel dat zij aan hun lot worden overgelaten. Normaal zal de moeder na de geboorte continu knuffelen en aandacht geven, waardoor voorgenoemde stof volop wordt aangemaakt. Dat is bij een vroegtijdige geboorte dus niet van toepassing, waardoor het kind een alleen gevoel heeft. Het zorgt ervoor dat stress met spanningen toenemen, waardoor het kind ook vaker en meer intens gaat huilen. Het kan leiden tot een geboortetrauma. Ook hierbij is in het verleden gebleken dat een geregelde aanraking van bijvoorbeeld het rugje het kind rust geeft, doordat er meer van de stof in de hersenen wordt aangemaakt. Het kind zal dus beter rusten en minder huilen door aandacht te geven.

Beperkt bezoekuur bij ziekenhuisopname

In ons land is er slechts een beperkt bezoekuur mogelijk. Om die uren heen mag men praktisch nooit een bezoek brengen, omdat de patiënt wordt behandeld en rust moet hebben. Gezien voorgaande constateringen zou het bezoek juist een stimulerend effect hebben op de mate van pijnervaring. Een meer tevreden lichaam (indien de omstandigheid het toelaat) geeft meer positieve stoffen af zeker als het door een aanraking van de hand wordt gestimuleerd.

Geef veel zorg en aanraking

Wordt iemand ernstig ziek dan komt het vaak voor dat de persoon wordt gemeden. Men wordt afgezonderd en komt er dus helemaal alleen voor te staan. Slechts de naaste omgeving biedt hulp, echter ook zij hebben verplichtingen. Het is belangrijk dat er zoveel als mogelijk aandacht wordt geschonken aan de patiënt. Zowel in het ziekenhuis bij revalidatie of zorg thuis is aandacht en aanraking belangrijk om de invloed van pijn te verminderen. Ook hier geldt gedeelde smart is halve smart en dus kan met het stimuleren van lichaamseigen stoffen de pijngrens en het lijden worden verminderd. Geef als omgeving veel aandacht door de hand of ter plaatse van de pijn de zieke aan te raken. Is de persoon bij bewustzijn of juist niet houdt dan altijd de hand vast, zodat het lichaam positief wordt gestimuleerd.

Lees verder

• De pijnscoremeting en verdoving: hoeveel pijn heb jij?
• Pijn in de lies, benen en rug door overbelast SI gewricht
• Pijn in de onderrug (spit) door nierproblemen
• Pijn, welke soorten zijn er te onderscheiden?
• Pijnbestrijding operatie: lokale verdoving, algehele narcose