De pijnscoremeting en verdoving: hoeveel pijn heb jij?

Pijn is een relatief begrip, waarbij de ernst ervan lastig aan anderen is uit te leggen. Hoeveel overlast een persoon aan de pijnsensatie heeft kan zeer verschillend zijn. Het kan zijn dat men pijn heeft, echter er toch wel bij kan slapen. Het kan ook dermate overheersend zijn, dat men geregeld uit de slaap ontwaakt of niet in slaap komt. Om de mate van pijn te kunnen identificeren – zodat mogelijk gepaste medicatie wordt ingenomen – is een pijnscoremeting opgesteld. Wat houdt dit in en hoe kan sedatie positieve invloed op hebben?

Pijnscoremeting

• Wat voor soorten pijn bestaan er?
• Wat houdt de pijnscoremeting in?
• Mate van verdoving conform Ramsey
• Aanvullende medicatiebepaling

Wat voor soorten pijn bestaan er?

Pijn wordt gewoonlijk geassocieerd met de omstandigheid, waarbij weefsel aan het lichaam is beschadigd en zenuwreceptoren pijnsignalen afgeven. Denk aan een botbreuk, beschadigde huid, een verzwikking, enzovoorts. Het zorgt ervoor dat een elektrisch signaal via de zenuwen wordt doorgegeven aan de hersenen, waardoor we weten dat er iets niet goed is. Dit wordt nociceptieve pijn genoemd. Omdat de zenuwen de informatiekanelen in het lichaam zijn, kunnen ook hieraan problemen ontstaan. Een beknelling of knoop kan daarbij veel pijn veroorzaken (neuropathisch). Daarnaast kan het ook worden veroorzaakt door andere inwendige problemen zoals viscerale, vasculaire en oncolosche pijn. Denk aan een blindedarmontsteking, artrose, kanker of vaatziekten. Daarnaast is er het onderscheid tussen chronische aanhoudende of acute pijn.

Wat houdt de pijnscoremeting in?

Een pijnscoremeting bepaalt hoeveel pijn de patiënt ervaart, tijdens het herstel of in het dagelijkse leven. Bij sommige chronische aandoeningen kan het inhouden dat men noodgedwongen een rolstoel moet gebruiken of andere aspecten van het leven drastisch worden beïnvloed. Om de mate van pijn in kaart te brengen, is het noodzakelijk om daar een gradatie in aan te brengen. Zo kan de patiënt zich erin herkennen. Daartoe is een pijnmeetlat opgezet, waarin de patiënt een score kan geven omtrent de mate van pijnervaring. Door de pijn van 0 tot 10 in te schalen kan de ernst ervan worden bepaald. Valt de pijngrens tussen 0 tot 4 dan is het draagbare pijn, waardoor men er relatief weinig last van heeft. Men kan bewegen, normaal ademen, heeft een gewone stoelgang, kan goed eten en slapen. Komt de pijngradatie boven de 5 dan heeft het invloed op de normale gang van zaken, waardoor het dagelijkse leven of nachtrust wordt verstoord. Denk aan een gradatie van 6 tot 7 indien men gewrichtspijn of ischias heeft. Het leven wordt er dus aanzienlijk door verslechterd. Indien er sprake is van een pijnniveau van 8 of hoger dan houdt het in dat de persoon dermate veel pijn heeft, dat men er mogelijk continu huilt, zware pijnen heeft en er overmatig veel last van heeft. Het kan betekenen dat er voor de lange termijn verdoving moet worden toegepast.

Mate van verdoving conform Ramsey

Om een patiënt zonder pijn te lijden kan men worden verdoofd. Heeft de persoon ernstige schade aan het lichaam dat men continu extreem veel pijn zal lijden, dan kan worden overwogen om de patiënt compleet te verdoven. Oftewel de persoon wordt in slaap gehouden. Het lichaam kan daardoor herstellen, zonder dat men pijn heeft. Voor de mate van verdoving dat wordt toegepast is eveneens een schaal opgezet en is als volgt:

1. De persoon is wakker, angstig en kan geen slaap vatten. Er is veel pijn en overlast ondanks de toegepaste verdoving. Er moet mogelijk van verdovingsmedicatie worden veranderd.
2. Men is wakker en werkt mee. De sedatie slaat aan, waardoor de persoon rustig is geworden. De pijn is naar de achtergrond verdrongen, echter is nog wel aanwezig;
3. men is wel wakker, echter heeft geen actieve houding meer. Dit is reeds het omslagpunt naar het wel of niet hebben van bewustzijn. Bij zwaardere sedatie zal men in een slaaptoestand verkeren;
4. men slaapt, echter reageert snel indien men wordt aangeraakt. Ook een eventuele pijnscheut kan de patiënt wakker maken;
5. de persoon slaapt diep en zal slechts traag reageren op stimulans;
6. de patiënt wordt in een continue diepe slaap gehouden, waarbij geen reacties meer van toepassing zijn.

De mate van toegepaste verdoving is afhankelijk van de ernst van de schade en hoeveel pijn er werkelijk valt te verwachten. Een ernstig ongeluk met zwaar beschadigde organen, spieren en botten zwaar, leidt tot veel pijn en langdurig herstel. Er kan dan worden overwogen om de patiënt enkele maanden in diepe slaap te houden, zodat het lichaam kan herstellen.

Aanvullende medicatiebepaling

Sommige aandoeningen kunnen dermate veel pijn doen, dat de patiënt daardoor veel te lijden heeft. De mate van pijn bepaalt hoeveel sedatie benodigd is. Afhankelijk van de aandoening, de fysieke gesteldheid van de patiënt en pijnscore zal de behandelend arts bepalen, welke mate van medicatie en verdoving wordt toegepast. Het kan daarnaast ook zijn dat een patiënt slecht reageert op bepaalde sedatie, waardoor de pijn blijft overheersen. Oftewel de patiënt zal pijn houden als er niet van verdovingsmedicatie wordt veranderd. Laat u dan altijd informeren door de behandelend arts.

Lees verder

• Pijn, welke soorten zijn er te onderscheiden?
• Aanraking om pijn bij zieke te beperken: invloed oxytocine
• Ernstige pijn achterkant been van zitvlak tot hiel
• Pijn in de lies, benen en rug door overbelast SI gewricht
• Pijnbestrijding operatie: lokale verdoving, algehele narcose