Palliatieve sedatie: verminderen lijden terminale patient

De laatste levensfase van de terminale persoon wordt meer dragelijk gemaakt door palliatieve sedatie toe te passen. Dit is een vorm van zorg waarbij de overlast van de klachten wordt verminderd, door de mate van bewustzijn van die persoon te verminderen. Oftewel men wordt in een slaperig roesje gebracht, zodat het lijden wordt beperkt voordat men werkelijk komt te overlijden. Wat houdt palliatieve sedatie in en hoe wordt het toegepast?

Palliatieve sedatie

• Doel van de medicatie
• Verschil met euthanasie
• Mate van toepassing palliatieve sedatie
• Helder overleg noodzakelijk
• Vasthouden en er zijn belangrijk
• Natuurlijk overlijden

Doel van de medicatie

Meerdere ziekten en aandoeningen kunnen aanleiding zijn voor overlijden. Vaak kan tot op zeker hoogte worden ingeschat of een oudere of een patiënt binnen een zekere termijn (enkele weken) zal komen te overlijden. De conditie waarin de patiënt verkeert kan voor veel overlast en pijn zorgen, waardoor men veel kan lijden. Om in dat geval de mate van overlast te verminderen, wordt palliatieve sedatie toegepast. Het houdt in dat de persoon minder klachten heeft, waarmee de tijd voor het overlijden meer draaglijk is. Denk aan ernstige benauwdheid door een longaandoening. Door deze medicatie toe te passen, zal de persoon slapen en is men niet bewust van de pijn of benauwdheid.

Verschil met euthanasie

Indien het lijden van de terminale patient dermate ernstig is dat het als ondraaglijk wordt ervaren, dan kan euthanasie worden toegepast. Dit houdt in dat actief het leven wordt beëindigd voordat de persoon zelfstandig spontaan komt te sterven. Oftewel de lijdensduur wordt beperkt, zodat de persoon op een meer humane manier komt te overlijden. Daartoe moet worden aangetoond dat het lijden uitzichtloos is, waarnaast twee doktoren de euthanasie-beoordeling moeten afhandelen. Deze methode is aan strikte voorwaarden verbonden, waarbij de procedure en papierwerk volgens de richtlijnen moet zijn uitgevoerd. Is alles conform de wettelijke eisen, dan kan de patiënt zelf beslissen wanneer het wordt gedaan.

Mate van toepassing palliatieve sedatie

Afhankelijk van de ernst van de ziekte of aandoening en dus de klachten wordt bepaald hoeveel medicatie wordt toegediend. Daartoe kan middels de pijnscoremeting een indicatie van de overlast worden verkregen. Op basis daarvan kan de zwaarte van de medicatie worden vastgesteld. Het kan zijn dat de patiënt suf is, echter wel bewust is van wat er gebeurt. Het kan ook zijn dat men in diepe slaap is. Dit kan gedurende een dagdeel zijn, maar kan ook continu van toepassing zijn. In het laatste geval zal de persoon niet meer bij bewustzijn komen. Ook zal de mate van voeding en drinken via de voedingssonde worden beperkt of stopgezet. Let wel vaak zal de patiënt door toedoen van de ziekte niet meer kunnen eten of drinken en dus zal de sonde vanaf een zeker moment overbodig zijn.

Helder overleg noodzakelijk

Het is zowel voor de patiënt, maar ook de familie belangrijk om te weten wat er gaat gebeuren. Bij palliatieve medicatie bepaalt de behandelend arts wanneer het traject wordt ingegaan. Dit moet in goed overleg met de familie gaan. Tezamen met de partner, naasten en de patiënt wordt vastgesteld, wat de beste manier van handelen is om het lijden te verminderen. Het is daarbij van belang dat de wensen van de familie en patiënt worden gerespecteerd, zodat de persoon op de meest humane manier kan komen te overlijden.

Vasthouden en er zijn belangrijk

Het vormt een standaard onderdeel van palliatieve zorg. Aanwezigheid en er zijn voor de terminaal ziek. Vaak kan de patiënt signalen en geluiden opvangen, waardoor men zich minder alleen voelt! Aanraking zorgt er namelijk voor dat de stof oxytocine wordt aangemaakt, waardoor de patiënt zich meer op zijn gemak voelt. Dit wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd, waarmee de overlast van ziekten wordt verminderd. Door aanwezig te zijn en de hand vast te houden wordt de patiënt aanzienlijk geholpen. Het geeft aan dat de zorg door naasten en familie tijdens de laatste levensfase zeer belangrijk is.

Natuurlijk overlijden

Bij goed toegepaste palliatieve medicatie en zorg zal de patiënt weinig tot geen overlast hebben. De pijn is weg en de persoon komt door de aandoening op een natuurlijke manier te sterven. Dat houdt in dat de patiënt overlijdt door de ziekte en niet de toegediende medicatie. Dit verschilt dus met euthanasie, waarbij de patiënt ook in slaap wordt gebracht en spierverslappers worden toegediend.

Komt uw partner, ouder of familielid door een ziekte in de terminale fase, laat u dan goed voorlichten door de behandelend arts. Middels palliatieve sedatie kan de overlast voor uw geliefde aanzienlijk worden beperkt. Zorg er daarnaast voor dat u aanwezig bent voor de patiënt.

Lees verder

• Uit narcose, wakker worden tijdens de operatie!
• Pijnbestrijding operatie: lokale verdoving, algehele narcose