Pijn, welke soorten zijn er te onderscheiden?

Krijgen we een ongeval, ziekte of lichamelijke aandoening, dan is de kans vrij groot dat het gepaard gaat met pijn. Dit is het signaal afgegeven aan ons hersenen in het geval er iets mis is. Het kan daarbij om oppervlakkige schade gaan, inwendige ontstekingen danwel problemen aan vaten of zenuwen. Verschillende veroorzakers kunnen een andere mate van pijn geven. Welk onderscheid wordt er gemaakt tussen de verschillende gradaties en soorten pijn?

Soorten pijn

• Soorten pijn versus behandeling
• Acute of chronische pijn
• Weefselbeschadiging
• Aangetaste zenuwen
• Inwendige ontstekingen
• Vaataandoeningen
• Gezwelvorming

Soorten pijn versus behandeling

Het type pijn dat je ondervindt bij ziekten of aandoeningen, bepaalt mede de behandelingsmethode. Het kan namelijk niet zeker zijn wat de aanleiding is voor pijnlijke steken of aanhoudende pijn en dus dient precies te worden vastgesteld waar het zit. In het geval van een verzwikking of botbreuk, is het direct duidelijk wat er aan de hand is. Een arts kan daarop direct adequaat reageren. Andere aandoeningen kunnen echter minder helder zijn, waarbij het pijnverloop of het gevoel meer inwendig zit. Het valt in dat geval niet concreet te benoemen, echter de pijn zit er. Wat zijn de verschillende soorten van pijn dat een mens kan hebben en wat voor kwalen zijn daaraan verbonden?

Acute of chronische pijn

Pijn kan als momentopname voorkomen. Door een beschadiging aan het lichaam krijgen de hersenen slechts voor korte tijd of zolang de beschadiging nog niet is geheeld elektrische signalen door dat het pijn doet. Dat is de basis voor het gevoel dat er iets op een bepaalde plek niet in orde is. Van oudsher vormt het de manier van signaleren dat er in het lichaam een probleem is opgetreden. Indien de pijn voor de korte termijn aanhoudt – de schade moet nog herstellen – dan is er sprake van acute pijn. Het kan echter ook voorkomen dat de pijn weken of maanden aanhoudt, waarbij de pijninvloed per tijdseenheid kan variëren. Dit wordt aanhoudende of chronische pijn genoemd. Welke pijn veroorzakers zijn er zoal te onderscheiden in het lichaam?

Weefselbeschadiging

Meest voorkomende type pijn is nociceptieve pijn. Het houdt in dat er weefsel aan het lichaam feitelijk kapot is gegaan, waardoor de zenuw receptoren worden geactiveerd. Er kan mogelijk sprake zijn van een verzwikking, botbreuk, snede, een beet en dergelijke waardoor een wond is ontstaan. In eerste instantie zal die wond bij het ontstaan veel pijn doen, waarbij mogelijk endorfine wordt aangemaakt om die pijn te bestrijden. Dit is vaak bij ernstige gevallen, waarbij multi-breuken en schade aan huid, organen en weefsels is ontstaan. In de andere gevallen waarbij het bijvoorbeeld om een enkele breuk gaat, zal de pijn aanhouden tot er medische hulp ter plaatse is.

Aangetaste zenuwen

Een tweede veelvoorkomende veroorzaker van pijn zijn zenuwaandoening. Er kunnen op verschillende plekken in het lichaam zenuwontstekingen ontstaan, waardoor de hersenen het als pijn registeren. Het hoeft niet te betekenen dat er zichtbaar weefsel is aangetast, echter de pijn hoeft er niet minder om te zijn. Het betreft dan neuropathische pijn, waarbij de veroorzaker moet worden geïdentificeerd. Het kan bijvoorbeeld ook door een beknelde zenuw worden veroorzaakt, waardoor ischias met een zeer pijnlijke beenachterkant ontstaat. Het kan ook gaan om occipitalis neuralgie met pijnlijke steken achter het oog.

Inwendige ontstekingen

Het hebben van een infectie waarbij een ontsteking wordt veroorzaakt, kan veel inwendige problemen geven. Denk aan het ontstaan van een ontsteking aan een slijmbeurs of het synovium in gewrichten. Het zorgt ervoor dat botten moeilijk langs elkaar kunnen bewegen, waarnaast aanvullende druk op omringend weefsel wordt gezet. Het leidt ertoe dat de persoon door artrose of reuma langdurig ernstige pijnen kan ondervinden tijdens beweging. Het is noodzaak om de veroorzaker van viscerale pijn te bestrijden door zuren af te voeren (berkenbladthee, zuiveringszout) en om de ontsteking verder tegen te gaan (inspuiten bijnierschorshormoon). Denk ook aan blindedarmontsteking waarbij een acute zeer pijnlijke omstandigheid ontstaat.

Vaataandoeningen

In het lichaam wordt bloed via aderen, aorta, slagaderen enzovoorts door het lichaam gepompt, zodat alle lichaamsdelen van zuurstofrijk bloed worden voorzien. Aan dit systeem kunnen verschillende aandoeningen voordoen, waardoor vasculaire pijn ontstaat. Denk aan het dichtslibben van een slagader door aderverkalking en een bloedprop. De opbouw van het opgestuwde bloed kan niet meer verder, waardoor pijn ontstaat. Ook een plaatselijke verzwakking van een ader kan ernstige gevolgen hebben, waarbij een scheur of barst tot lekkage leidt. Meerdere vaataandoeningen kunnen dus redelijk veel pijn opleveren en zullen aanvullende schade veroorzaken. Denk aan urgente omstandigheden, zoals een beroerte ten gevolge van een gescheurde ader.

Gezwelvorming

Tot dusver is kanker in ons land doodsoorzaak nummer één snel gevolgd door hart- en vaatziekten. Deze groep patiënten ondervinden oncologische pijn, waarbij de pijnintensiteit afhankelijk is van het type kanker. Ook de behandelingswijze en mate van uitzaaiing bepalen hoeveel last de zieke eraan heeft. Denk aan botkanker, waarbij de pijn compleet anders is dan huidkanker. Daarnaast is er eveneens het verschil tussen goedaardige en kwaadaardige vergroeiingen. Beide dienen te worden verwijderd, omdat de pijn intens kan zijn echter de gevolgen bij maligne dramatisch.

Lees verder

• Ernstige pijn achterkant been van zitvlak tot hiel
• Aanraking om pijn bij zieke te beperken: invloed oxytocine
• Pijn in de lies, benen en rug door overbelast SI gewricht
• Pijnlijke darmen en bloederige ontlasting: ziekte van Crohn
• Pijnlijke zijkant bovenbeen en bips: trochanter ontsteking