Wondzorg: de larventherapie

Er zijn verschillende therapieën om een wond te doen genezen. Toch als een wond in een stilstaande fase komt en antibiotica niet meer helpt, moet er aan alternatieve geneeskunde gedacht worden. Larventherapie is daardoor in stand gekomen. De wond wordt door middel van een larve op een natuurlijke manier terug in evenwicht gebracht.

Wat is de larventherapie?

Bij de larventherapie worden steriele larven gebruikt. Dit kan in een zakje waarbij de larven gescheiden worden door middel van een gaas. Het ziet er uit als een theezakje met larven erin. Dit wordt bovenop de wond gelegd. Deze zakjes bevatten meestal vijftig larven. Er is ook de mogelijkheid om de larven zo op de wond te zetten. Als er voor deze therapie gekozen wordt, gebruikt men ongeveer tien larven per vierkante centimeter. Rond de wondranden wordt dubbelzijdige kleefband gebruikt. Zo kunnen de larven niet ontsnappen. Bovendien zitten ze liefst in een vochtige omgeving, wat de wond is. Daarna wordt alles met een los verband afgedekt voor drie tot vijf dagen. Ondertussen moet je ook zorgen dat je geen druk op de wond zet. Dit zou de larven kunnen pletten. Een volledige behandeling met larventherapie duurt één tot vijf weken.

Hoe ontstaan steriele larven?

De larven die gebruikt worden in de wondzorg zijn afkomstig van de groene vleesvlieg. Omdat je in een wond niet zomaar larven kan plaatsen, worden ze eerst steriel gemaakt. Er worden vliegen gekweekt in een erkende fabriek voor larven. De dichtstbijzijnde fabriek voor Nederland en België is in Duitsland. Deze vleesvliegen leggen eitjes. Die eitjes worden voorzichtig opgepakt en gewassen met verschillende zepen. Daarna volgt er nog een proces waarbij de eitjes meerdere malen ontsmet worden. Daarna worden de eitjes in aparte kasten geplaatst aan de andere kant van de fabriek tot de eitjes uitkomen. Uit deze steriele eitjes komen dan de steriele larven. Deze steriele larven worden in de theezakjes gestopt of in een buisje van tweehonderd larven geleverd. Deze larven moeten snel nadat ze de fabriek verlaten op de wond gelegd worden. Hier wordt een maximale tijdspanne voorzien van acht uur.

Bij welke wonden wordt de larventherapie gebruikt?

De larventherapie wordt vooral gebruikt bij wonden die heel groot zijn. De wond hebben veel afgestorven weefsel. Vaak helpt antibiotica ook niet om de wond te helen. Wanneer de artsen erover nadenken om het lidmaat te amputeren, wordt vaak de larventherapie ingeroepen als laatste redmiddel. Tot zeventig procent van de amputaties kan zo voorkomen worden. Ook bij gevorderde wonden van diabetespatiënten wordt sneller gebruik gemaakt van de larventherapie.

Hoe werken de larven?

Omdat de larven afkomstig zijn van vleesvliegen voeden ze zich voornamelijk met afgestorven weefsel. De larven worden op de wond gezet. Daar spuwen ze eerst hun 'speeksel' uit in de vorm van enzymen. Deze enzymen vermengen zich met het dode weefsel zodat het makkelijker los laat van de wond. Daarna eet de larve dit weefsel op. Zo kunnen een paar larven al het dode weefsel uit een wond weg eten. Als de wond een slechte bloedcirculatie heeft, dient de therapie enkel voor het opruimen van de wond. Als de wond nog wel een goede circulatie heeft, kan de wond terug helen. Als de larventherapie gedaan is krijg je dan een mooie rode en vochtige wond.

Het voordeel van de larventherapie is dat de larven enkel het dode en geïnfecteerde weefsel behandelen. Het gezonde weefsel wordt niet aangeraakt. Vaak als de larven een paar dagen later verwijderd worden, ziet men ook dat deze larven hard gegroeid zijn door het eten van dit weefsel. Naast het eten van het dode weefsel heeft hun secreet ook een voordelige werking. Er wordt opgemerkt dat dit secreet een antibacteriële werking heeft. Een andere eigenschap van de larven is dat ze bewegen. Deze beweging zorgt ervoor dat de wond zelf meer vocht aan maakt waardoor de wond constant wordt gespoeld en de macrofagen worden gestimuleerd om de wond te helen. Als de larventherapie heel succesvol was, kan de wond zelfs bijna helemaal genezen.

Nevenwerkingen

Larven hebben niet veel nevenwerkingen. Het kan soms wel voor ongemak zorgen omdat de larven levende dieren zijn. In uitzonderlijke gevallen voelt de patiënt een tinteling in de wond. Bij een ulcus cruris, een slecht genezende zweer aan het onderbeen, kan de patiënt een branderig gevoel hebben. Dit wordt minder gemerkt met de larven in de theezakjes. Er wordt meestal een pijnstiller opgestart als een branderig gevoel optreedt. De therapie wordt niet aangeraden bij redelijk zuivere wonden omdat dit tot een bloeding zou kunnen leiden van het granulerende weefsel.

Lees verder

• Honing, een wondermiddel in de wondzorg
• De vier fasen van een genezende wonde
• Wondclassificatie: eerste hulp bij wondzorg