Ook met een glutenvrij coeliakie dieet kunt u goed leven

Coeliakie is een overgevoeligheid voor de gluten in bepaalde graansoorten. Vooral tarwe, haver, rogge en gerst worden daarbij slecht, of zelfs helemaal niet, verdragen. Ook spelt bevat gluten, al is het wat minder dan de hiervoor genoemde graansoorten. Diverse graansoorten zitten echter in tal van voedingsmiddelen verwerkt en dus is het voor mensen met een coeliaky dieet niet altijd gemakkelijk om de gluten te vermijden. Er moet altijd op de inhoud van de producten die men koopt gelet worden. Iemand die te horen heeft gekregen dat hij of zij coeliakie heeft staat dan ook ineens voor een hele omslag in etensgewoonten. Vooral het glutenvrije brood blijkt vaak “niet te eten”.

Het probleem met coeliakie

De gluten (eiwitketens) in bepaalde graansoorten worden bij coeliakiepatiënten niet verdragen en leiden tot beschadiging van de darmvlokken. De darmvlokken zorgen bij gezonde mensen voor een groter oppervlak om voedingsstoffen op te nemen. Wanneer die darmvlokken “slijten” en de darm vlak wordt, blijft er minder oppervlakte over om voedingsstoffen op te nemen. Bij kleine kinderen, die nog maar kort brood eten, ziet men daarom een nogal grijze diarree die maar niet lijkt te verminderen.

Een oedeem buikje als symptoom

Jonge kinderen krijgen daardoor vaak een “oedeem buikje”, maar voor de rest wordt hun lichaam magerder. Ze zien er dan ook vaak uit als kindjes uit een land waar hongersnood heerst. Moeders merken wel vaak dat het kind zich gewoon niet lekker voelt. Het probleem blijft en is niet te genezen.

Een glutenvrij dieet

De enige remedie is dan ook om de gluten uit de voeding te bannen. Een glutenvrij dieet is de enige oplossing om zich weer gezond en prettig te voelen. In het begin lijkt het dieet echt zwaar. Een lekkere cake, taart of croissantje lijkt dan ver weg, maar dat valt op den duur erg mee. Bijna alle gebak is te maken van glutenvrij tarwemeel. Het "bakt" alleen wat lastiger.

Graansoorten met gluten

Verschillende graansoorten bevatten gluten, andere zelfs helemaal geen. Tarwe, haver, rogge en gerst bevatten gluten en moeten bij een glutenvrij dieet dan ook vermeden worden. Dat maakt het al meteen moeilijk, want vooral tarwe zit in heel veel voedingsmiddelen, waar men het niet direct in zou verwachten zoals in een rookworst, in kant-en-klaar gemaakte gehaktballen, in boterhamworst en ga zo maar door. Ook spelt bevat gluten.

Goed op de inhoudsinformatie op de verpakking letten

Iemand met een coeliakie dieet zal dus vooral in het begin goed de inhoudsstoffen van de levensmiddelen in de supermarkt moeten lezen. U zou er versteld van staan waar overal gluten in zitten. Oude graansoorten zoals spelt en kamuk bevatten eveneens gluten en horen niet thuis in een coeliakie dieet.

Glutenvrije graansoorten en andere glutenvrije meelproducten

Die zijn er gelukkig ook! Maïs, boekweit, rijst, amarant, tapioca en teff. Vooral de laatste zijn uitheemse granen zonder gluten. Daarnaast wordt ook sojameel wel gebruikt om er voor coeliakie patiënten mee te koken of te bakken. Behalve de hier genoemde meelsoorten is er ook meel verkrijgbaar van kikkererwten, linzen, en andere soorten voedingsmiddelen.

Spelt

Spelt is een oude graansoort, die de laatste tijd door de boer weer meer verbouwd wordt. Het brood dat daarvan gebakken wordt, heeft ene aparte smaak.Er wordt veel reclame voor gemaakt en soms hoort u misschien wel eens zeggen dat spelt geen gluten bevat, maar dat klopt niet. Spelt bevat weliswaar minder gluten dan tarwe, rogge, haver en gerst, maar is beslist niet glutenvrij

Mix meel

Veel glutenvrij brood wordt gebakken van mix meel, dus van een mix van bijvoorbeeld maïs, rijst en boekweitmeel. Het brood wordt echter door de patiënten meestal niet lekker gevonden. Ze proberen het naar binnen te krijgen met dik beleg of door het te toasten of te bakken met ei, tomaat, enzovoort. Begrijpelijk, maar eigenlijk is dat toch niet de bedoeling. Iemand die met tegenzin eet, doet zijn of haar lichaam geen genoegen en zal daar ook niet het maximale uithalen.

Alternatief

Er is echter ook glutenvrij tarwemeel. Daar zijn de gluten uitgewassen. Brood en gebak dat met dit meel gemaakt wordt, smaakt bijna hetzelfde als de producten van gewoon tarwemeel. Coeliakie patiënten eten producten van dit meel met meer smaak dan het brood en gebak dat gemaakt is van al die andere bakmixen. Vooral cake en boterkoek van glutenvrij tarwemeel smaken bijna precies hetzelfde als van gewoon tarwemeel. Het meel is niet goedkoop, maar het zorgt wel voor een betere acceptatie van het dieet en verhoogt de levenskwaliteit van de patiënt.

Bakken met glutenvrij tarwemeel

Het bakken met glutenvrij tarwemeel is niet zo gemakkelijk. Omdat de eiwitketens in het gewone tarwemeel juist zorgen voor het aan elkaar blijven plakken van het deeg, is deeg van glutenvrij tarwemeel vaak dunner en “loopt” sneller. Daar moet u niet van schrikken, want na het bakken ontstaat bijna hetzelfde product, alleen iets brosser. Gebak, brood en koekjes breken iets sneller dan gebak van normaal tarwemeel. Overigens kan bijna alle gebak gemaakt worden met glutenvrij tarwemeel. Het bakt wat lastiger en het is even wennen, maar in de meeste gevallen gaat het goed en smaakt het goed. Vooral dat laatste is voor de patiënt ook het belangrijkste.

Glutenvrije appelcake

Een glutenvrije cake met appelpartjes kunt u bijvoorbeeld van een dubbel cake recept bakken. In totaal dus van 300 gram glutenvrij tarwemeel. Maak het cakedeeg volgens uw eigen recept klaar en doe het in een springvorm. Leg bovenop het deeg ingesneden kleine appelpartjes, doe daar wat kaneel en wat basterdsuiker op en u kunt hem volgens het normale recept afbakken. U kunt een dergelijke cake ook klaarmaken als taart, door hem met slagroom te versieren. Leek als verjaardagstaart. Alle gasten kunnen ervan mee eten, want deze appelcake smaakt even lekker als een gewone appelcake.

Glutenvrije speculaas

Glutenvrije speculaas, gebakken volgens een normaal recept, maar van glutenvrij tarwemeel, komt prima uit de oven, kan meteen in stukken gesneden worden en na een poosje heel voorzichtig met een platte schep op een rooster gelegd worden om af te koelen. De speculaas is wel heel breekbaar, maar ook gewoon erg lekker.

De broodbakmachine doet het goed, ook met glutenvrij brood

Glutenvrij brood kan goed gemaakt worden met de broodbakmachine. U kunt daarvoor het gewone recept nemen en hoeft daarvan alleen het glutenvrije meel te gebruiken in plaats van gewoon tarwemeel. Ook rozijnenbrood en hartig brood kunnen op die manier met dezelfde recepten voor gewoon brood gemaakt worden in de broodbakmachine.

Glutenvrije receptenboekjes

In de boekhandel zijn diverse receptenboeken met glutenvrije recepten voor brood, gebak en ander lekkers. Niet alle recepten lukken even goed. Het is altijd even uitproberen, maar veel dingen zijn redelijk goed te maken. Schrik er niet van als een recept een mislukt! Dat hoeft ook niet altijd aan uzelf te liggen, maar kan ook aan het recept zelf liggen.

Steeds meer glutenvrije levensmiddelen in de winkel

Tot twintig jaar geleden moest men nog naar een reformzaak om glutenvrij meel en brood te halen. Nu liggen er in diverse supermarkten niet alleen brood en koekjes, maar ook glutenvrije pizzabodems, pasta's, enzovoort. Het is weliswaar allemaal duurder dan de normale producten, maar het is in elk geval wel in elke plaats in Nederland te verkrijgen.

Oppassen met kant-en-klare koudschotels

Veel gerechten die in de supermarkt kant-en-klaar in de koeling liggen, bevatten gluten. Zo worden koude schotels soms met gluten aangedikt. Kijk daarom altijd op de inhoud van de gerechten.

Lees verder

• Glutenintolerantie door meer gluten in bewerkte voeding
• Met een lactose-overgevoeligheid kunnen mensen goed leven
• Een stofallergie vraagt om maatregelen in huis en het bed
• Kinderen met een glutenvrij dieet komen soms tekort
• Verse kruiden zijn niet alleen gezond, maar ook lekker