Pas op! Deze mythes schaden je gezondheid

Op het gebied van gezondheid doen er veel fabeltjes de ronde. De meeste van deze fabeltjes zijn gelukkig onschuldig. Maar sommige van deze mythes kunnen wel degelijk schade toebrengen aan je gezondheid! Enkele gevaarlijke gezondheidsmythes op een rijtje.

Mythe: Het is contraproductief om alcohol drinken bij je kind te verbieden, want drinken doet het toch wel

Kinderen en alcohol. De meeste ouders houden hun hart vast voor die combinatie. Veel ouders staan echter wel toe dat hun kind alcohol drinkt. Ze geloven dat verbieden geen zin heeft. Verbod of niet, drinken doet je kind toch wel. En als dat thuis niet gebeurt, dan wel ergens anders, waar je er als ouder geen zicht op hebt. Dan kan je beter onder toezicht, in een veilige omgeving, je kind kennis laten maken met alcohol. Dit klinkt op zich heel zinnig. Alleen... het is niet waar. Verbieden heeft wel degelijk zin!

Waarom het een mythe is

Verschillende onderzoeken hebben gekeken naar het effect van regels omtrent alcoholgebruik en drinkgedrag bij jongeren, en wat blijkt? Kinderen die van meet af aan verboden is te drinken, blijken minder te drinken dan kinderen die thuis wel mochten drinken. Dit blijkt uit een onderzoek van Rutger Engels uit 2007. Vijf jaar lang volgden Engels en zijn promovenda 428 Nederlandse gezinnen. Zij ondervroegen de ouders en kinderen apart van elkaar naar regels over het drinken van alcohol en hun drinkgedrag. Hoe strenger de ouders waren, hoe minder hun kinderen later bleken te drinken. Een onderzoek uit 2003, onder 642 gezinnen uit New York laat vergelijkbare resultaten zien. Het glaasje thuis, om te 'leren' drinken heeft dus een averechts effect.

Maar hoe zit dat dan met het horrorscenario, waar een kind in het geniep toch wel aan een fles drank komt, en buiten toezicht veel te veel drinkt? Volgens experts hoef je je over dat scenario niet teveel zorgen te maken. Door strenge regels op te stellen, heb je als ouders in elk geval de grenzen aangegeven. Ook als het kind stiekem wat drinkt, weet het dat het eigenlijk niet okay is wat het doet. Wel is er één kanttekening te maken. Verbieden heeft alleen zin als je kind nog niet begonnen is met drinken. Op kinderen die al regelmatig drinken, hebben strenge regels minder effect. Je kunt dus niet vroeg genoeg beginnen met het stellen van duidelijke regels over alcoholgebruik.

Waarom deze mythe gevaarlijk is

Deze mythe leidt er toe dat veel kinderen vaak al op jonge leeftijd aan de alcohol mogen 'proeven'. Dit leidt er toe dat ze méér gaan drinken, in plaats van minder. En meer drinken betekent meer schade voor de gezondheid. Zo is bekend dat drinken schadelijk is voor de ontwikkeling van de hersenen. Jongeren die voor hun vijftiende begonnen zijn met drinken, lopen vier maal zoveel kans op een alcoholverslaving. Ook roken zij vaker, en gebruiken zij vaker drugs. Een schadelijke mythe dus, die beter zo snel mogelijk de wereld uit geholpen wordt!

Mythe: Alleen mensen met overgewicht moeten zich druk maken over hart-en vaatziekten en diabetes

We eten te veel, en we bewegen te weinig. Dit leidt tot overgewicht, en tot de bekende welvaartsziekten. Dus moeten we oppassen dat we niet te dik worden, want dat is ongezond. Op zich klopt dit, maar omdat we 'ongezond' 'associëren met 'dik', kan het idee ontstaan dat welvaartsziekten vooral een probleem zijn voor dikke mensen. Maar dat is een mythe! Veel dunne mensen lopen ook een groot risico. Zij zijn letterlijk 'van binnen dik'.

Waarom het een mythe is

Wat al bekend was: Overgewicht wordt gezien als oorzaak van hart-en vaatziekten en diabetes. Dus zou je verwachten dat vooral dikke mensen aan deze kwalen lijden. Maar in de praktijk bleken ook dunne mensen hier vaak last van te hebben. Waar zou dat aan liggen? De Britse professor Jimmy Bell legde een aantal mensen onder de scanner. Wat bleek? Bijna de helft van de dunne mensen bleek te veel 'verborgen vet' bij zich te dragen. Dit verborgen vet zit rond je organen. Dit vet is slechter dan het vet dat onder je huid zit. De lever zet dit verborgen vet om in cholesterol, de stof die voor vernauwing van de aderen zorgt. Ook is dit vet een oorzaak van insulineresistentie en diabetes. Terwijl deze mensen er slank uitzagen, hadden ze dus wel degelijk een ongezonde hoeveelheid vet bij zich. Bewegen is enige manier om van dit verborgen vet af te komen.

Waarom deze mythe gevaarlijk is

Zoals al eerder gezegd, wordt 'dik' vaak geassocieerd met 'ongezond'. Waardoor sommige dunne mensen ten onrechte denken dat ze zich nergens zorgen over hoeven te maken. Maar er is nóg een reden waarom deze mythe schadelijk is. Omdat we dik met ongezond associëren, steken we (te) veel energie in diëten en afvallen. En dat terwijl een slank lijf niet automatisch een gezond lijf is... Volgens Bell is het zelfs mogelijk dat constant lijnen ervoor zorgt dat je méér verborgen vet opbouwt. De energie die we in het diëten steken is in dus het beste geval verspilde energie, en in het slechtste geval werkt het zelfs averechts. Wie echt gezond wil blijven kan zijn energie beter in meer beweging steken, volgens Bell.

Mythe: Inentingen zijn onnatuurlijk en slecht voor de gezondheid

Al jaren doen op internet allerlei spookverhalen over vaccinaties de ronde. Vaccinaties zouden onnatuurlijk en ongezond zijn, ze zouden kinderen vergiftigen en autistisch maken. Het zou beter zijn om te vertrouwen op de natuurlijke afweer van je kind, in plaats van het vol te spuiten met chemische troep en virussen. Maar ondanks alle spookverhalen is dit ook gewoon een mythe, al is het wel een zeer hardnekkige mythe.

Waarom het een mythe is

Het klinkt heel mooi, 'vertrouwen op de natuurlijke afweer van je kind'. En dat is het ook. Waarom dan toch vaccineren? Omdat dat precies is wat vaccineren doet! Een vaccin laat de natuurlijke afweer van je kind 'kennismaken' met een virus. Meestal is dat virus dood, maar sommige vaccins werken met een virus in een verzwakte vorm. Door deze 'kennismaking' leert het natuurlijk afweersysteem van je kind zich tegen dit virus te verdedigen. Natuurlijker kan bijna niet, of je moet een kind de ziekte zelf laten doormaken. Maar dat is veel onveiliger. Er is namelijk een verschil tussen dode (of verzwakte) virussen en een echte infectie. Dat laatste loopt soms niet goed af. Zo raakten er vroeger honderden kinderen verlamd door polio. Een andere ziekte die je kind beter niet door kan maken is meningokokken-C of hersenvliesontsteking. Van alle meningokokkeninfecties heeft 10 tot 20% een dodelijke afloop. In nog eens 20 of 30% van de gevallen treden er blijvende verschijnselen, op zoals doofheid, motorische problemen en leer- en gedragsproblemen. Ook minder ernstig klinkende ziekten, zoals de bof of de mazelen, kunnen soms heftige complicaties hebben. Zo gezond is het dus niet om een kind op 'natuurlijke' wijze een ziekte door te laten maken.

Maar hoe zit dat dan met die chemische troep, die in de vaccins zit? Ook dat is een mythe. De ongerustheid is ooit ontstaan door thimerosal, een conserveringsmiddel dat in sommige vaccins zit. Thimerosal bevat kwik, en kwik is in hoge dosis schadelijk voor het zenuwstelsel. Maar in de Nederlandse kindervaccins is er nooit thimerosal gebruikt! Wel zit er een beetje thimerosal in de tetanusprik voor volwassenen. Maar ook volwassenen hoeven niet bang te zijn. De vorm van kwik die in thimerosal zit (ethylkwik) wordt sneller afgebroken dan 'gewone' kwik (methylkwik). Ethylkwik is daarom veel minder schadelijk. In de VS werden kinderen wel met thimerosal gevaccineerd. In 2007 werden kinderen die deze vaccins gekregen hadden vergeleken met kinderen die niet met thimerosal gevaccineerd waren. De gevaccineerde kinderen scoorden niet slechter op neurologische tests dan kinderen die niet gevaccineerd waren.

Een laatste angst die ouders vaak hebben, is dat vaccinaties autisme kunnen veroorzaken. Ook dat is een mythe. De oorsprong van deze mythe is een studie uit 1998, die suggereerde dat er een link zou zijn tussen vaccinaties en autisme. Andere studies konden echter geen link vinden. Later bleek waarom: De onderzoeker had gerommeld met de resultaten, en fraude gepleegd. Maar de schade was al gedaan. Ondanks dat verschillende onderzoeken geen enkel verband tussen vaccinatie en autisme hebben gevonden, geloven veel ouders dat je je kind beter niet kunt vaccineren.

Waarom deze mythe gevaarlijk is

Angst voor gevaarlijke vaccins leidt ertoe dat minder ouders hun kind laten vaccineren. Zo is in sommige plekken in Londen maar 50% van de kinderen ingeënt. In Nederland laten veel ouders hun kinderen inenten, maar ook hier zijn er gemeenten waar veel kinderen niet zijn ingeënt. Vaak gaat dit om streng religieuze gemeenschappen. Maar er zijn ook gemeenten waar minder gevaccineerd wordt omdat veel inwoners denken dat vaccineren gevaarlijk is. Als minder dan 90-95% van de bevolking gevaccineerd is, kunnen er epidemieën uitbreken. In de VS is een sterke anti-vaccinatiebeweging actief. Hier is in 2010 een kinkhoest-epidemie uitgebroken, de eerste sinds 1947. De ziekte woedde vooral op plekken waar minder werd gevaccineerd. De ziekte heeft inmiddels aan tien baby's het leven gekost (baby's zijn nog te jong om tegen kinkhoest in te enten). Ook mensen die wel gevaccineerd zijn, lopen tijdens een epidemie gevaar. Vaccins bieden namelijk geen 100% bescherming. Deze mythe is dus gevaarlijk, niet alleen voor je eigen kinderen, maar ook die van anderen!

Lees verder

• Superfoods: de gevaren
• Vijf redenen waarom suiker een verborgen killer is
• Zeven misverstanden over gezond eten ontkracht
• Zes 'slechte' gewoonten die eigenlijk heel goed voor je zijn
• Zes bizarre dingen die je nog niet wist over eten