Functies en diversiteit van vitaminen

Bij een stoornis van de opname van voedingsstoffen dient de werking van fase 2 van de lever verbeterd te worden. Daarnaast dienen de voorraden aan antioxidanten, zoals vitamine A en C, aangevuld te worden. Bovendien is vitaminesuppletie noodzakelijk van vitamine B2, B6 en B11 en onder meer zink, magnesium, molybdeen, mangaan, taurine, glycine en carnitine. De meeste vitaminen in supplementen zijn synthetisch, dat wil zeggen dat ze mede om praktische redenen in een laboratorium exact worden nagemaakt. Het nadeel is dat synthetische vitaminepillen tot wel 90% zuivere vulstof bevatten en veelal een absorptievermogen van minder dan vijf procent hebben. Het is dan ook veel beter aanvulling van vitaminen uit voedsel te halen.

• Algemeen
• Vitamine A
• Vitamine B
• Vitamine C
• Vitamine D
• Vitamine E
• Vitamine F
• Vitamine H
• Vitamine K
• Het beïnvloeden van de opnamecapaciteit van vitaminen

Algemeen

Op verpakkingen van voedingsmiddelen en voedingssupplementen staat veelal de ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) vermeld. Doseringen zijn echter vaak hoger in deze supplementen, die verkrijgbaar zijn als tabletten, capsules, poeders of druppels. Van de meeste vitaminen krijgt men namelijk niet snel te veel binnen, vandaar dat een hogere dosering niet ongebruikelijk is. Bedenk echter wel, dat vitamine A, D, E en K reeds deels in ons vetweefsel wordt opgeslagen. Daardoor dient men bij suppletie van deze vitaminen bij een hoge dosering meer op zijn hoede te zijn, omdat het lichaam reeds (gedeeltelijk) in de behoefte voorziet.

Vitamine A

Deze in vet oplosbare vitamine ook wel retinol genoemd, produceert het pigment rodopsine, wat ons in staat stelt te zien in het donker. Het zorgt tevens voor voldoende groei, voor sterkere botten en een gezonde huid. Tevens voorkomt deze vitamine, als antioxidant, beschadiging van de celmembranen en speelt een belangrijke rol bij de preventie van kanker. In het bijzonder oudere mensen hebben naast vitamine D vitamine A nodig. Een laag vitamine A niveau kan ontstaan door een dieet laag aan vetten - mond- en oorinfecties. Een te veel aan vitamine A is echter schadelijk voor de lever. De actieve vorm van vitamine A is retinol.

• Functie: gaat bacteriële, virale en parasitaire infecties tegen - zie verder provitamine A.
• Ernstige tekorten: bij een slechte opname, acne, schilferige huid, slechte groei, tandvleesontsteking, nachtblindheid en maag-darm ziekten, groeistoornissen, verhoorning van de opperhuid, doffe droge ogen en steenpuisten.
• Zit in: ansjovis, bosbessenjam, boter, eidooier, kalfslever, melk, vette vis, zoals makreel, paling en zalm.
• Medicatie: de ADH waarde is 800 mcg - is veilig tot 3.000 mcg.

Provitamine A

Deze nog niet complete vitamine, ook wel bètacaroteen genoemd, beschermt als antioxidant in de cellen tegen vrije radicalen.
Deswege biedt het bescherming aan huid en ogen. Dit is de niet actieve vorm afkomstig van planten.

• Functie: is net als vitamine A belangrijk voor de weerstand en de functie van de slijmvliezen in de longweefsels en maag-darmkanaal. Het zet naar behoefte bètacaroteen om naar het onveiliger vitamine A.
• Tekorten: gevolgen zijn onbekend.
• Zit in: abrikozen, boerenkool, bramen, broccoli, mango, paprika, spinazie en vooral in wortelen.
• Medicatie: ADH onbekend - is veilig tot 15 mg.

Vitamine B

Alle B-vitaminen soorten zijn in water oplosbaar, betrokken bij het vrijmaken van energie uit voedsel en hebben een functie in het zenuwstelsel. Daarbij heeft vitamine B11 een rol in de productie en afbraak van homocysteïne in het lichaam. Vitamine B6 is verantwoordelijk voor het transport van magnesium de cel in, zodat het benut kan worden voor de productie van ATP. Vitamine B3 is een voorloper van NADH dat evenals ATP een vorm is van energieopslag. Deze vitamine kleurt de urine geler. Het verhoogt HDL en verlaagt het triglyceridenpeil en het totaal cholesterol. Vitamine B5 ondersteunt de bijnieren in de aanmaak van (nor)adrenaline en de symptomen bij een tekort lijken merkwaardig veel op die van ME en meervoudige allergieën. Vitamine B1 speelt een rol in de vorming van het hormoon acetylcholine. Vitamine B2 is nodig voor de normale verbrandingsprocessen van de cellen. Vitamine B6 's-morgens innemen zet tryptofaan om in serotonine. Bij een tekort aan vitamine B12 wordt zuurstof minder goed aan de cellen doorgegeven (zuchten).

• Functie: het bevorderen van het zenuwstelsel en het immuunsysteem.
• Tekorten: moeheid, depressie, haar problemen, zwakke weerstand, eczeem, bloedarmoede en huidafwijkingen.
• Zit in: eieren, groenten, havermout, melk, noten, peulvruchten, vlees, volkoren producten, wortelen en zeewier.
• Medicatie: de ADH waarde verschilt per afzonderlijke B-vitamine, ook de maximale hoeveelheid varieert.

Vitamine C

Deze in water oplosbare vitamine, ook wel ascorbinezuur genoemd, helpt de witte bloedcellen bij het bestrijden van infecties en is essentieel voor een goede wondgenezing. Is tevens goed voor het hart en helpt bij de opname van ijzer en het kan bij inname 350 gram vitamine C grauwe staar voorkomen. Het wordt evenals de aminozuren lysine en proline niet door het lichaam aangemaakt en dient dus dagelijks in het voedsel aanwezig te zijn. Vitamine C is een onmisbare factor bij de vorming van bindweefsel. Deze vitamine wordt meestal gesynthetiseerd uit maïsstroop, soms uit riet- of bietsuiker. Een symbool van een vitamine C-tekort is vermoeidheid.

• Functie: is een antioxidant en gaat als krachtige antioxidant de schade van vrije radicalen tegen. De opname verdubbelt door bioflavonoïden, die in de verhouding 1:2 in vitamine C aanwezig zijn. Tevens dient er voldoende vitamine C in de cellen te zijn voor een adequate metabolisme. Een dosis van 500 mg verhoogt het niveau van glutathion met 50%.
• Tekorten: bloedend tandvlees, vermoeidheid, verzwakte afweer, bloedarmoede, blaasontsteking en infecties.
• Zit in: aardappelen, aardbeien, zwarte bessen, broccoli, eieren, groenten, guave, noten, papaja, paprika,sinaasappels en spruitjes.
• Medicatie: de ADH waarde is 80 mg en het is niet giftig. Daardoor is geen maximale hoeveelheid vastgesteld. Een megadosis kan echter bloed- en urinetesten beïnvloeden

Vitamine D

Deze in vet oplosbare vitamine, ook wel calciferol of ergosterol genaamd, wordt uit cholesterol gevormd en werkt als een hormoon en als een antioxidant. Deze stof is goed voor sterke botten en om spierkracht te behouden. Tevens helpt het om de weerstand op peil te houden en is goed voor psoriasis patiënten. Deze vitamine is nauw verwant aan fosfor (het gaat te grote afscheiding ervan door de nieren tegen) en cholesterol. Oudere mensen hebben minder vitamine D nodig, maar juist een grote behoefte aan vitamine A. Het grootste deel van de vitamine D dat het lichaam gebruikt, wordt onder de huid gevormd door blootstelling aan het zonlicht. Inname vitamine D3 capsules met olijfolie. Levertraan bevat de juiste verhouding vitamine A en D. Voor omzetting cholesterol in vitamine D is voldoende magnesium, vitamine A en K nodig, anders komt er teveel calcium in het bloed, waardoor het gaat zweven in het bloed Indien kalk (calcium) niet goed verwerkt wordt krijg je zwakke botten. Een vitamine D bloedtest (actieve vorm calcitriol) is een perfecte bloedtest om te bepalen of er voldoende magnesium en calcium in het bloed zit.

• Functie: het zorgt ervoor dat het uit voedsel afkomstige calcium en fosfor wordt vastgelegd in de botten en tanden. Vitamine D is belangrijk bij darmontstekingen.
• Tekorten: pijnlijke botten en zwakke spieren,slechte groei en in latere fases osteoporose.
• Zit in: eieren, halvarine, lever, margarine, vette vis soorten, vlees maar vooral in levertraan.
• Medicatie: de ADH waarde is 5 mcg - is veilig tot 100 mcg.

Vitamine E

Deze in vet oplosbare vitamine, ook wel toceferol genoemd, verhoogt de werking van vitamine A in het lichaam en lijkt in tegenstelling tot de andere in vet oplosbare vitaminen slechts korte tijd te worden opgeslagen. Deze vitamine, die een verschijningsvorm van vitamine A is vertraagt mogelijk het ouderdomsproces en kan ontwikkeling van lichte Alzheimer vertragen.

• Functie: is noodzakelijk voor de rode bloedcellen, spier- en andere weefsels. Het beschermt de celmembranen en gaat ranzig worden van de meervoudig onverzadigde vetzuren tegen. Het is een antioxidant, die gezonde cellen beschermt tegen vrije radicalen.
• Ernstige tekorten: neurologische stoornissen, aftakeling van de spieren en een bepaald type bloedarmoede, komen allen slechts zelden voor.
• Zit in: alfalfa, amandelen, eieren, hazelnoten, mais, sesamzaad, sojaolie, spruiten en tarwekiem- en zonnebloemolie.
• Medicatie: de ADH waarde is 12 mg - is veilig tot 300 mg.

Vitamine F

Deze niet-officiële in vet oplosbare vitamine heeft als werkzaam ingrediënt teunisbloemolie en wordt ook wel efamol genoemd.
Dit omega 3-vetzuur houdt de huid soepel en gaat veroudering tegen. Deze vitamine is ook nog eens goed voor hart- en bloedvaten.
Wordt onder meer aangetroffen in vette vis, noten, lijnzaad en teunisbloemolie

Vitamine H

Deze in water oplosbare vitamine, ook wel biotine (vitamine B8) genaamd, is noodzakelijk voor diverse biochemische processen in het lichaam.

• Functie: werkt samen de andere B-vitaminen bij de verbranding van eiwitten, koolhydraten en vetten en het omzetten daarvan in energie voor de lichaamscellen.
• Tekorten: vermoeidheid, depressies, grijs worden, afname van spierfuncties, anorexia, disbalans van hormonen en huidproblemen.
• Zit in: amandelen, eidooier, hazelnoten, pinda's, runderlever, sesamzaad, varkensnier, sardines en walnoten.
• Medicatie: de ADH waarde is 150 mcg - veilige maximale hoeveelheid 2.500 mcg.

Vitamine K

Deze in vet oplosbare vitamine, ook wel fyllo- (K1) of menaquinon (K2) genaamd, wordt door bacteriën in de dikke darm geproduceerd. Het wordt van daaruit via de wand in de bloedsomloop opgenomen, om in het bloed één van de diverse bloedstollingsfactoren te worden. Doordat de pancreas een hoog gehalte aan vitamine K bevat heeft vitamine K mogelijk met de controle op bloedsuiker te maken. Ingevolge een studie uitgevoerd aan de Universiteit van Maastricht werkt vitamine K2 tegen hart- en vaatziekten. Het helpt calcium uit de bloedvaten en gewrichten verwijderen en calcium in de botten op te nemen. Bovendien zou een voldoende hoeveelheid vitamine K2 volgens een ander onderzoek de kans op prostaatkanker met 35% verminderen.

• Functie: is nodig voor de productie van eiwitten die er zorg voor dragen dat tanden en botten sterk worden en blijven.
• Tekorten:excessieve diarree, snel bloeden, bloedarmoede.
• Zit in: alfalfa, boerenkool, broccoli, eidooier, kelp, levertraan, sojabonen, spinazie, spruitjes, mager vlees en yoghurt.
• Medicatie: de ADH waarde is 90 mg, zit in onze voeding, megadoses worden ontraden, omdat ze kunnen stapelen en daardoor afbraak van rode bloedcellen kunnen veroorzaken.

Het beïnvloeden van de opnamecapaciteit van vitaminen

Een verhoogde opname vindt plaats door gelijktijdige suppletie van vitamine C en plantaardige voedingsmiddelen die ijzer bevatten. Hetzelfde gebeurt bij het combineren van vitamine D en calcium in een maaltijd. De B-vitaminen als groep bezien verbeteren de opname van iedere B-vitamine afzonderlijk en vitamine A, C en E lijken de opname van selenium te verbeteren.
Echter ook een verminderde opname is mogelijk bij een teveel aan kaliumsuppletie kan de opname van magnesium verslechteren. Ook kunnen antidepressiva, zoals imipramine en amitriptyline, de opname van vitamine B2 negatief beïnvloeden, terwijl riblofavine, antibiotica en dopamine het heilzame effect van vitamine B3 kan aantasten.

Lees verder

• Vitamine D en zonlicht
• (Chronische) vermoeidheid door vitamine D- of B12-tekort
• Tekorten aan vitamine K
• De werking van B-vitaminen
• Mineralen en spoorelementen nader bekeken