EHBO bij een shock: Bloedverlies in het lichaam

Een shock is een acute, levensbedreigende aandoening in de bloedcirculatie waardoor het lichaam onvoldoende zuurstofrijk bloed krijgt. Als gevolg hiervan krijgen de cellen en organen niet voldoende zuurstof en voedingsstoffen om goed te functioneren. Veel organen lopen hierdoor progressieve schade op. Een shock vereist een onmiddellijke behandeling. In het begin zijn de symptomen door een snelle behandeling nog omkeerbaar. Deze medische noodtoestand verergert zeer snel en leidt uiteindelijk tot onomkeerbare orgaanschade. Ongeveer één op de vijf patiënten met een shock komt hieraan te overlijden.

• Epidemiologie
• Fysiologie van shock door bloedverlies
• Bloedvolume en bloedcirculatie
• Compensatiemechanismen
• Effecten op de organen
• Typen shock door bloedverlies
• Hypovolemische shock
• Classificatie van hypovolemische shock
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandelingsdoelen bij shock door bloedverlies
• Herstel van het bloedvolume
• Zuurstoftherapie
• Controleren van het bloedverlies
• Evaluatie van de patiënt met shock door bloedverlies
• Klinische beoordeling en symptomen
• Gebruik van vitale parameters
• Ondersteunende behandelingsopties bij shock door bloedverlies
• Bloedtransfusies
• Vasopressoren
• Langdurige zorg na shock door bloedverlies
• Monitoring op intensive care
• Herstel en revalidatie
• Prognose van shock door bloedverlies
• Invloed van de tijdigheid van behandeling
• Overleving bij ernstig bloedverlies
• Prognose
• Complicaties van shock door bloedverlies
• Orgaanschade door zuurstoftekort
• Sepsis en infecties
• Schok en het autonome zenuwstelsel
• Sympathisch zenuwstelsel bij shock
• Parasympathisch zenuwstelsel en shock
• Impact van shock op de zuurstofvoorziening
• Zuurstoftransport in het bloed
• Adaptieve reacties van het lichaam
• Behandelmethoden voor shock door bloedverlies in de eerste lijn
• Positie van de patiënt
• Toedienen van vloeistoffen
• Bloeddruk en circulatie monitoren
• Psychologische aspecten van shock door bloedverlies
• Angst en verwarring bij de patiënt
• Copingmechanismen en emotionele ondersteuning
• Effect van shock op kinderen en ouderen
• Shock bij kinderen
• Shock bij ouderen
• Effecten van bloedverlies op de microcirculatie
• Verminderde doorbloeding in weefsels
• Microcirculatoire stasis
• Bloedverlies en de nierfunctie
• Verminderde perfusie van de nieren
• Preventie van nierfalen bij shock
• Langdurige effecten van shock door bloedverlies
• Langdurige hart- en vaatproblemen
• Neurologische effecten van shock
• Herstel en revalidatie na shock door bloedverlies
• Fysieke revalidatie
• Psychologische nazorg
• Preventie
• EHBO bij shock
• Wat te doen
• Wat zeker niet te doen
• Professionele medische behandeling
• Praktische tips voor EHBO bij een shock
• Blijf kalm en bel onmiddellijk medische hulp
• Zorg voor een stabiele houding
• Controleer de ademhaling en hartslag
• Voorkom dat het slachtoffer zich beweegt
• Controleer op bloedingen of andere verwondingen
• Misvattingen rond EHBO bij een shock
• Een persoon in shock moet altijd rechtop zitten
• Je moet een persoon in shock altijd iets te drinken geven
• Bleekheid en zweten zijn geen tekenen van shock
• Een persoon in shock heeft altijd een zichtbare verwonding
• Medicatie helpt direct bij een shock
• Koorts heeft geen invloed op shock
• Beeldvormende onderzoeken zijn niet nodig bij een shock

Epidemiologie

Shock is een ernstige aandoening die in verschillende contexten kan optreden, zoals bij trauma, infecties, hartziekten, en allergische reacties. De incidentie van shock varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Ongeveer 1 op de 4 patiënten op de intensivecareafdeling lijdt aan shock, en de prevalentie kan toenemen in situaties van massale trauma's of pandemieën die leiden tot grote aantallen patiënten met ernstige aandoeningen.

Fysiologie van shock door bloedverlies

Een shock door bloedverlies ontstaat wanneer het circulerende bloedvolume te laag is om een adequate bloedtoevoer naar de vitale organen te handhaven. De fysiologische processen die deze aandoening veroorzaken, hebben ingrijpende effecten op de bloedsomloop en orgaanfunctie.

Bloedvolume en bloedcirculatie

Het lichaam vereist een minimaal bloedvolume om de bloeddruk op peil te houden en de organen van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien. Bij bloedverlies wordt het bloedvolume verlaagd, wat leidt tot een verminderde perfusie van organen.

Compensatiemechanismen

In een poging om de verminderde bloeddruk te compenseren, kunnen het hart sneller gaan kloppen en de bloedvaten zich vernauwen. Deze initiële reacties helpen het lichaam tijdelijk, maar kunnen niet oneindig volhouden.

Effecten op de organen

Het tekort aan zuurstofrijke bloedtoevoer leidt snel tot celbeschadiging, vooral in vitale organen zoals de hersenen, nieren en het hart. Het is van cruciaal belang om snel in te grijpen voordat er onomkeerbare schade optreedt.

Typen shock door bloedverlies

Bloedverlies kan verschillende soorten shock veroorzaken, afhankelijk van de hoeveelheid verloren bloed en de ernst van de situatie.

Hypovolemische shock

De meest voorkomende vorm van shock door bloedverlies is hypovolemische shock, die ontstaat wanneer een aanzienlijke hoeveelheid bloed verloren gaat. De ernst hangt af van de hoeveelheid bloed die is verloren.

Classificatie van hypovolemische shock

De ernst van hypovolemische shock wordt vaak geclassificeerd op basis van het percentage van het totale bloedvolume dat verloren is gegaan. Er zijn vier stadia, variërend van mild (tot 15% bloedverlies) tot ernstig (meer dan 40%).

Oorzaken

Shock gaat vaak gepaard met zware uitwendige of inwendige bloedingen door een ernstige blessure. Maar ook andere types zijn mogelijk.

Hypovolemie
Hypovolemie is een toestand van te weinig bloedvolume in het lichaam. Dit treedt op wanneer in het lichaam slechts twee liter of minder bloed aanwezig is, terwijl het normale bloedvolume ongeveer zes liter bedraagt. Wanneer de patiënt op korte tijd veel bloed verliest, is de ernst van de hypovolemische shock groot. Een hypovolemische shock treedt echter mogelijk op bij inwendig bloedverlies op langere termijn bijvoorbeeld enkele weken, en dan zijn de symptomen vaak minder ernstig. Dit verlies aan bloedvolume gebeurt onder andere bij:

• abnormaal transpireren of abnormale urineproductie
• in- of uitwendige massieve bloedingen (verlies van vol bloed)
• langdurig braken en/of diarree
• uitgestrekte brandwonden (plasmaverlies)

Cardiogene shock
Een cardiogene shock is het gevolg van een stoornis in de pompfunctie van het hart. Hierdoor is het hart niet meer in staat om voldoende bloed naar het lichaam te sturen, waardoor de weefsels zuurstofgebrek oplopen. Dit vindt bijvoorbeeld plaats bij volgende hartaandoeningen: hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)(medische term: decompensatio cordis), hartritmestoornissen (aritmieën) en het afsterven van een stuk van de hartspier (myocardinfarct).

Obstructieve shock
Een mechanische obstructie (verstopping) in de bloedcirculatie veroorzaakt een obstructieve shock. Het hart moet bij dit type shock tegen een hoge weerstand in pompen en faalt dan door uitputting. Dit type shock komt voor bij onder andere een harttamponnade (vloeistof in hartzakje met pijn op de borst), een klaplong (pneumothorax) en een longembolie (afsluiting van slagader in longen).

Distributieve shock
Wanneer een abnormale bloedvatverwijding plaatsvindt, ontstaat een probleem met de perifere circulatie in zowel het veneuze (zuurstofarm bloed naar het hart) als het arteriële deel van de circulatie. Door de vaatverwijding ontstaat een tekort aan circulerend volume. Een distributieve shock vindt plaats bij een bacteriële infectie (septische shock), bij overgevoeligheidsreacties (anafylactische shock zoals bijvoorbeeld allergie door een bijensteek of door voedingsstoffen) en bij pijn (neurogene shock).

Risicofactoren

• Ernstige verwondingen of trauma
• Chronische hartziekten zoals hartfalen
• Langdurige infecties die de bloeddruk kunnen verlagen
• Overgevoeligheidsreacties zoals allergieën en anafylaxie
• Bloedverlies door trauma of interne bloedingen
• Ernstige uitdroging door braken, diarree, of overmatig zweten
• Onbehandelde aandoeningen zoals diabetes of nierziekten

Symptomen

Lichamelijk
Lichamelijke symptomen omvatten:

• blauwachtige lippen en nagels (cyanose)
• dorst, doordat het circulerend volume gedaald is bij hypovolemische shock
• duizeligheid of flauwvallen
• een bleke huid, koele huid, klamme huid of vochtige huid
• een bloeddrukval (hypotensie) bij vergevorderde shock (is een laat symptoom)
• een gebloemde, gemarmerde huid
• een snelle maar zwakke pols
• een snelle, oppervlakkige ademhaling (tachypneu) om zoveel mogelijk zuurstof op te nemen; dit gebeurt meer dan twintig keer per minuut
• een spitse neus als gevolg van perifere vasoconstrictie (neusvleugelademen)
• een verminderde urineproductie (oligurie) of geen urineproductie (anurie)
• misselijkheid door een verminderde circulatie in het spijsverteringsstelsel
• overvloedig zweten
• pijn op de borst
• rillingen en klappertanden door een verminderde circulatie

Mentaal
Door een verminderde zuurstoftoevoer naar de hersenen treden ook mentale klachten op:

• angst
• apathisch gedrag (gebrek aan motivatie in het leven)
• bewusteloosheid
• onrust
• opwinding (agitatie)
• rusteloosheid
• verwardheid

Alarmsymptomen

• Verlies van bewustzijn
• Extreem lage bloeddruk
• Snel toenemende ademhalingsfrequentie
• Kritieke daling van de urineproductie
• Blauwe of grijze huid
• Oncontroleerbare bloeding

Diagnose en onderzoeken

• Fysiek onderzoek om de ernst van de symptomen te beoordelen
• Meten van vitale tekens zoals bloeddruk, hartslag en ademhalingsfrequentie
• Laboratoriumtesten om bloedwaarden en elektrolyten te controleren
• Beeldvorming (zoals echografie of CT-scan) om interne bloedingen of andere oorzaken van shock te identificeren
• Bloedgasanalyse om de zuurstof- en kooldioxide niveaus in het bloed te evalueren

Behandelingsdoelen bij shock door bloedverlies

De behandeling van shock door bloedverlies heeft als hoofddoelen het stabiliseren van de circulatie, het stoppen van het bloedverlies en het herstellen van het zuurstofniveau in de weefsels.

Herstel van het bloedvolume

Het toedienen van intraveneuze vloeistoffen (zoals zoutoplossing of bloedproducten) is essentieel om het verloren bloedvolume te compenseren en de bloeddruk te stabiliseren.

Zuurstoftherapie

Zuurstoftherapie wordt vaak toegepast om te zorgen voor voldoende zuurstof in het bloed. Dit helpt de vitale organen te beschermen tegen schade door zuurstoftekort.

Controleren van het bloedverlies

Het stoppen van het bloeden is van vitaal belang. Dit kan worden bereikt door druk uit te oefenen op de wond, het aanbrengen van een tourniquet of in sommige gevallen chirurgische interventie.

Evaluatie van de patiënt met shock door bloedverlies

Een juiste evaluatie is essentieel om de ernst van de shock in te schatten en een passende behandeling te starten.

Klinische beoordeling en symptomen

Bij het beoordelen van een patiënt met shock door bloedverlies wordt gekeken naar symptomen zoals lage bloeddruk, snelle hartslag, bleke huid, en verminderde urineproductie. Deze symptomen wijzen vaak op een afname van het circulerende bloedvolume.

Gebruik van vitale parameters

Het meten van vitale functies zoals bloeddruk, hartfrequentie, ademhalingsfrequentie en het zuurstofgehalte in het bloed helpt bij het bepalen van de ernst van de shock en het monitoren van de voortgang van de behandeling.

Ondersteunende behandelingsopties bij shock door bloedverlies

Naast het toedienen van vloeistoffen en zuurstof zijn er verschillende andere ondersteunende behandelingsopties die van belang kunnen zijn bij het beheren van shock door bloedverlies.

Bloedtransfusies

Bij ernstig bloedverlies is het vaak noodzakelijk om bloedproducten toe te dienen om het bloedvolume aan te vullen en de zuurstofcapaciteit van het bloed te verbeteren.

Vasopressoren

Wanneer de bloeddruk niet stabiliseert met vloeistoffen alleen, kunnen vasopressoren worden gebruikt om de bloeddruk te verhogen door de bloedvaten te vernauwen en de hartfunctie te ondersteunen.

Langdurige zorg na shock door bloedverlies

Na de acute fase van shock is langdurige zorg en monitoring essentieel om verdere complicaties te voorkomen en het herstel te bevorderen.

Monitoring op intensive care

Patiënten die een ernstige shock hebben doorgemaakt, worden vaak op de intensivecareafdeling geplaatst voor continue monitoring van hun vitale functies en organen.

Herstel en revalidatie

Na stabilisatie kan de patiënt een periode van herstel nodig hebben, vooral als er schade aan organen is opgetreden. Revalidatie kan helpen bij het herstellen van de functie en het verbeteren van de algehele gezondheid.

Prognose van shock door bloedverlies

De prognose van een patiënt met shock door bloedverlies hangt af van verschillende factoren, waaronder de snelheid van behandeling, de ernst van het bloedverlies en de algehele gezondheid van de patiënt.

Invloed van de tijdigheid van behandeling

Hoe sneller de behandeling wordt gestart, hoe groter de kans op een succesvolle uitkomst. Vertraging in behandeling kan leiden tot onomkeerbare schade aan de organen en een verhoogde mortaliteit.

Overleving bij ernstig bloedverlies

Patiënten die meer dan 40% van hun bloedvolume verliezen, hebben een lagere overlevingskans zonder onmiddellijke en intensieve medische interventie.

Prognose

De prognose van shock hangt sterk af van de oorzaak, de snelheid van interventie, en de algehele gezondheid van de patiënt. Snelle en effectieve behandeling kan de overlevingskansen aanzienlijk verbeteren. Bij ernstige shock, vooral als deze niet tijdig behandeld wordt, kunnen er blijvende orgaanschade en een verhoogd risico op overlijden optreden.

Complicaties van shock door bloedverlies

Shock door bloedverlies kan leiden tot verschillende complicaties, vooral als het niet snel en effectief wordt behandeld.

Orgaanschade door zuurstoftekort

Zonder voldoende bloedcirculatie kunnen vitale organen zoals de hersenen, de nieren en het hart ernstige schade oplopen, wat leidt tot blijvende functieverlies.

Sepsis en infecties

Patiënten met ernstig bloedverlies lopen ook een verhoogd risico op infecties, vooral als er open wonden of chirurgische ingrepen betrokken zijn bij het stoppen van het bloedverlies.

Schok en het autonome zenuwstelsel

Shock door bloedverlies beïnvloedt de werking van het autonome zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor het reguleren van vitale functies zoals hartslag, bloeddruk en ademhaling. Het begrijpen van de rol van dit systeem in shock is essentieel voor de behandeling.

Sympathisch zenuwstelsel bij shock

Bij bloedverlies activeert het sympathisch zenuwstelsel als een compensatiemechanisme. Dit verhoogt de hartslag en vernauwt de bloedvaten om de bloeddruk op peil te houden, maar wanneer het bloedverlies ernstig is, kan het autonome zenuwstelsel niet langer effectief compenseren.

Parasympathisch zenuwstelsel en shock

Het parasympathisch zenuwstelsel speelt een rol in het verlagen van de hartslag en bloeddruk wanneer het lichaam kalmeert na acute stress. Bij shock is echter het dominante effect de verstoring van de balans tussen beide systemen, wat kan leiden tot ernstige instabiliteit.

Impact van shock op de zuurstofvoorziening

Een van de belangrijkste gevolgen van shock door bloedverlies is het ontoereikend zuurstofaanbod aan de organen. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor cellulaire en organische functies, die snel kunnen leiden tot onomkeerbare schade.

Zuurstoftransport in het bloed

Bloed transporteert zuurstof via hemoglobine in rode bloedcellen. Bij bloedverlies daalt de hoeveelheid zuurstof die via het bloed naar de weefsels wordt vervoerd, waardoor het zuurstofniveau in de cellen drastisch afneemt. Dit leidt tot hypoxie (zuurstofgebrek).

Adaptieve reacties van het lichaam

Het lichaam probeert zich aan te passen aan de verminderde zuurstofvoorziening door de ademhaling te versnellen en het hart sneller te laten kloppen. Dit kan tijdelijk helpen, maar bij ernstig bloedverlies zullen deze reacties onvoldoende zijn om de vitale functies op peil te houden.

Behandelmethoden voor shock door bloedverlies in de eerste lijn

Bij shock door bloedverlies is een snel en effectief handelen van groot belang. Dit is wat moet worden gedaan voordat medische hulp beschikbaar is, zodat het lichaam zoveel mogelijk stabiel blijft.

Positie van de patiënt

Zorg ervoor dat de patiënt in een horizontale positie ligt, met de benen omhoog (indien mogelijk). Dit helpt de bloedcirculatie naar de vitale organen te verbeteren, vooral naar de hersenen en het hart.

Toedienen van vloeistoffen

Zorg ervoor dat de patiënt voldoende vloeistoffen krijgt, zoals isotone zoutoplossing, om het bloedvolume aan te vullen en de bloeddruk te stabiliseren. Vloeistoftoediening is essentieel om de weefsels van zuurstof te voorzien.

Bloeddruk en circulatie monitoren

Hoewel professionele medische zorg vereist is, kan het monitoren van vitale functies zoals bloeddruk en hartslag belangrijk zijn om te begrijpen hoe ernstig de shock is en welke behandeling verder nodig is.

Psychologische aspecten van shock door bloedverlies

Shock heeft niet alleen lichamelijke effecten, maar kan ook psychologische gevolgen hebben voor de patiënt. Het is belangrijk om zowel lichamelijke als geestelijke steun te bieden.

Angst en verwarring bij de patiënt

De patiënt kan in een toestand van verwarring en angst verkeren, vooral bij ernstig bloedverlies. Het is van cruciaal belang om kalm te blijven en de patiënt gerust te stellen. Psychologische ondersteuning kan bijdragen aan het verminderen van stress, wat de effectiviteit van de behandeling bevordert.

Copingmechanismen en emotionele ondersteuning

Naast fysieke zorg kan het bieden van emotionele ondersteuning aan de patiënt helpen om met de situatie om te gaan. Het stellen van geruststellende woorden en het geruststellen dat medische hulp onderweg is, kan de angst verlichten.

Effect van shock op kinderen en ouderen

De reactie op shock door bloedverlies varieert afhankelijk van de leeftijd en gezondheidstoestand van de patiënt. Kinderen en ouderen hebben vaak andere fysiologische reacties op bloedverlies en vereisen aangepaste behandeling.

Shock bij kinderen

Bij kinderen kan bloedverlies sneller leiden tot ernstige shock, omdat hun kleinere bloedvolumes sneller uitputten. Het herstel kan ook langer duren, en kinderen hebben mogelijk meer kans op complicaties zoals orgaanfalen.

Shock bij ouderen

Ouderen hebben vaak een verminderd vermogen om zich aan te passen aan acute veranderingen in de bloedsomloop. Ze zijn mogelijk ook vatbaarder voor ernstige complicaties door onderliggende gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, wat hun prognose beïnvloedt.

Effecten van bloedverlies op de microcirculatie

De microcirculatie speelt een belangrijke rol bij het reguleren van de bloedstroom naar de weefsels en organen. Bloedverlies heeft grote invloed op dit systeem, wat kan bijdragen aan een versnelde achteruitgang van de patiënt.

Verminderde doorbloeding in weefsels

Door het verlies van bloedvolume neemt de bloeddruk af, wat de bloedstroom naar kleinere bloedvaten vermindert. Dit veroorzaakt een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen in de weefsels, wat kan leiden tot weefselschade.

Microcirculatoire stasis

Bij ernstig bloedverlies kan microcirculatoire stasis optreden, waarbij bloed niet goed door de kleinste bloedvaten stroomt. Dit verhoogt het risico op celbeschadiging en orgaanfalen.

Bloedverlies en de nierfunctie

Een van de eerste organen die zwaar te lijden heeft bij shock door bloedverlies, is de nier. Het herstel van de nierfunctie is van cruciaal belang voor de overleving van de patiënt.

Verminderde perfusie van de nieren

Door bloedverlies vermindert de bloedtoevoer naar de nieren, wat kan leiden tot acute nierinsufficiëntie. Dit kan de balans van elektrolyten verstoren en de uitscheiding van afvalstoffen verhinderen.

Preventie van nierfalen bij shock

Het snel herstellen van het bloedvolume en het optimaliseren van de bloeddruk is essentieel om nierfalen te voorkomen. Tijdige medische interventie kan nierbeschadiging beperken.

Langdurige effecten van shock door bloedverlies

Na herstel van de acute fase van shock kunnen patiënten langdurige gezondheidsproblemen ondervinden door de schade die tijdens de shock is opgetreden.

Langdurige hart- en vaatproblemen

Patiënten die een ernstige shock hebben doorgemaakt, kunnen langdurige hart- en vaatproblemen ervaren, zoals verminderde hartfunctie of verhoogde kans op hartfalen.

Neurologische effecten van shock

De verminderde zuurstoftoevoer naar de hersenen kan leiden tot langdurige neurologische schade, zoals geheugenproblemen, concentratiestoornissen en cognitieve achteruitgang.

Herstel en revalidatie na shock door bloedverlies

Het herstel na een shock door bloedverlies vereist zorgvuldige opvolging en soms langdurige revalidatie om volledig te herstellen van zowel de fysieke als psychische gevolgen.

Fysieke revalidatie

Na stabilisatie van de patiënt kan fysieke therapie helpen om de kracht en mobiliteit te herstellen, vooral wanneer orgaanfalen of spierzwakte opgetreden is.

Psychologische nazorg

Patiënten die een schokkende ervaring zoals bloedverlies hebben doorgemaakt, kunnen baat hebben bij psychologische ondersteuning om trauma te verwerken en angst te verminderen.

Preventie

Preventieve maatregelen omvatten:

• Vroegtijdige herkenning en behandeling van aandoeningen die tot shock kunnen leiden
• Voldoende hydratatie en adequate medische zorg tijdens langdurige ziekten of verwondingen
• Regelmatig medisch toezicht bij risicopatiënten
• Adequate wondverzorging en snelle behandeling van ernstige verwondingen
• Vaccinaties en preventieve maatregelen om infecties te voorkomen

EHBO bij shock

Wat te doen

• Stel de patiënt gerust: Laat de patiënt rustig liggen en niet praten om de overlevingskansen te verhogen. Vermijd ruwe bewegingen, zowel door de patiënt als door de hulpverlener.
• Bescherm tegen omgevingsfactoren: Bescherm de patiënt indien mogelijk tegen regen, koude en wind om verdere afkoeling te voorkomen.
• Liggende houding: Laat de patiënt in een liggende houding liggen. Verhoog de beide benen ongeveer dertig centimeter om het bloed gemakkelijker naar het hart te laten terugstromen.
• Behandel de oorzaak: Indien mogelijk, behandel de oorzaak van de shock. Dit kan bijvoorbeeld het stelpen van een bloeding zijn.
• Reanimeer indien nodig: Als de ademhaling van de patiënt stopt, begin dan onmiddellijk met reanimeren. Verwijder strakke kleding om de ademhaling te vergemakkelijken.
• Voorkom overkoeling: Zorg ervoor dat de patiënt niet te veel afkoelt. Houd de patiënt warm, maar vermijd het toedienen van warmte, omdat dit kan leiden tot verdere vaatverwijding. Handhaaf een normale lichaamstemperatuur.

Wat zeker niet te doen

• Vermijd blootstelling aan extreme temperaturen: Het blootstellen van de patiënt aan hevige warmte kan de shock verergeren door vaatverwijding (vasodilatatie).
• Vermijd ruwe bewegingen en slecht vervoer: Ruw en bruusk vervoer naar het ziekenhuis kan de pijn verergeren en verdere schade veroorzaken.
• Houd geen strak zittende kledij aan: Strak zittende kleding mag niet worden aangehouden, omdat dit de bloedcirculatie kan belemmeren.
• Voorkom afkoeling en rillingen: Zorg ervoor dat de patiënt niet afkoelt en begint te rillen, omdat dit de circulatie verder kan verstoren.
• Geef geen voedsel of drinken: Voorkom het geven van voedsel of drinken via de mond, omdat dit kan leiden tot braken door verminderde bloedtoevoer naar het spijsverteringsstelsel. Braken kan gevaarlijke complicaties veroorzaken, vooral bij patiënten met verminderd bewustzijn.
• Laat de patiënt niet bewegen: Beweeg de patiënt niet als er een kans is op een dwarslaesie (ruggenmergletsel), omdat dit verdere schade kan veroorzaken.
• Plaats het hoofd van de patiënt niet rechtop: Het rechtop plaatsen van het hoofd kan leiden tot meer bloedverlies.

Professionele medische behandeling

• Diagnose en monitoring: In een ziekenhuisomgeving zal de medische professional de oorzaak van de shock vaststellen en continu de vitale functies van de patiënt monitoren, zoals bloeddruk, hartslag en ademhaling.
• Intravenieuze vloeistoffen: Toediening van IV-vloeistoffen (bijvoorbeeld zoutoplossing of bloedtransfusies) om het bloedvolume te herstellen en de bloeddruk te stabiliseren.
• Medicamenteuze behandeling: Afhankelijk van het type shock kan medicatie worden toegediend om de hartfunctie te ondersteunen, infecties te bestrijden (bij septische shock), of allergische reacties te behandelen (bij anafylactische shock).
• Ondersteuning van hartfunctie: Bij cardiogene shock kunnen medicijnen zoals inotropica worden gebruikt om de pompfunctie van het hart te verbeteren. In sommige gevallen kan een mechanische ondersteuning, zoals een intra-aortale ballonpomp, noodzakelijk zijn.
• Chirurgische behandeling: Indien de shock het gevolg is van een bloeding of een andere acute aandoening die een operatie vereist, kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de oorzaak van de shock te behandelen.
• Monitoring en ondersteuning: De patiënt zal intensieve monitoring en mogelijk ondersteunende zorg nodig hebben, zoals zuurstoftoediening, om de zuurstofvoorziening naar de organen te verbeteren en verdere schade te voorkomen.

• Praktische tips voor EHBO bij een shock

• Shock is een ernstige medische aandoening waarbij de bloedsomloop onvoldoende zuurstof naar de organen en weefsels kan brengen. Dit kan leiden tot levensbedreigende complicaties. Het is essentieel om snel en effectief te handelen bij iemand die een shock doormaakt. Volg deze stappen voor de juiste EHBO-behandeling bij shock.

• Blijf kalm en bel onmiddellijk medische hulp

• De eerste stap bij shock is om kalm te blijven en onmiddellijk medische hulp in te schakelen. Bel 112 of een lokaal noodnummer om snel professionele hulp te krijgen. Hoe sneller de medische hulp arriveert, hoe beter de kansen voor het slachtoffer.

• Zorg voor een stabiele houding

• Zorg ervoor dat het slachtoffer zo comfortabel mogelijk ligt. Leg het slachtoffer plat op de rug met de benen iets hoger dan de rest van het lichaam, bijvoorbeeld door een kussen of kleding onder de voeten te plaatsen. Dit helpt de bloedsomloop naar de vitale organen te verbeteren. Let erop dat het slachtoffer warm blijft en dek ze toe om onderkoeling te voorkomen.

• Controleer de ademhaling en hartslag

• Controleer of het slachtoffer nog ademt en of de hartslag aanwezig is. Als de ademhaling of hartslag stopt, begin dan onmiddellijk met reanimeren en volg de EHBO richtlijnen voor hartmassage en beademing totdat hulp arriveert.

• Voorkom dat het slachtoffer zich beweegt

• Probeer het slachtoffer stil te houden en voorkom dat ze bewegen, aangezien dit de bloedsomloop kan verstoren. Vermijd onnodige inspanning, omdat dit de ernst van de shock kan verergeren.

• Controleer op bloedingen of andere verwondingen

• Als het slachtoffer bloedingen heeft, probeer dan de bloeding te stoppen door druk uit te oefenen op de wond met een schone doek of verband. Gebruik indien nodig een bloeddruk meting om het effect van de bloeding te monitoren. Het is van cruciaal belang om te zorgen voor de snelst mogelijke medische behandeling om verdere schade te voorkomen.
• Shock vereist snelle en efficiënte acties. Door kalm te blijven en de juiste stappen te volgen, kun je de overlevingskansen van het slachtoffer aanzienlijk vergroten totdat professionele hulp beschikbaar is.

• Misvattingen rond EHBO bij een shock

• Een shock is een levensbedreigende situatie waarbij de bloedcirculatie onvoldoende is om de organen van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien. Snelle en correcte eerste hulp kan het verschil maken tussen leven en dood. Toch bestaan er veel misvattingen over hoe je moet handelen bij een shock.

• Een persoon in shock moet altijd rechtop zitten

• Bij een shock zakt de bloeddruk vaak gevaarlijk, waardoor organen onvoldoende bloedtoevoer krijgen. Het is daarom niet verstandig om het slachtoffer rechtop te laten zitten. In plaats daarvan wordt aangeraden om het slachtoffer op de rug te leggen en de benen iets omhoog te brengen, tenzij er sprake is van hoofd-, nek- of rugletsel. Dit kan helpen om de bloedtoevoer naar vitale organen te verbeteren.

• Je moet een persoon in shock altijd iets te drinken geven

• Veel mensen denken dat het geven van water of een suikerhoudende drank kan helpen, maar dit is juist gevaarlijk. Een persoon in shock kan moeite hebben met slikken, waardoor verstikkingsgevaar dreigt. Bovendien kan het geven van vloeistoffen de toestand verergeren, zeker bij een inwendige bloeding. Het is beter om het slachtoffer gerust te stellen en medische hulp in te schakelen.

• Bleekheid en zweten zijn geen tekenen van shock

• Een veelvoorkomend symptoom van shock is een bleke huid, vaak in combinatie met klam zweten. Dit komt doordat het lichaam de bloedtoevoer naar de huid vermindert om vitale organen te beschermen. Andere tekenen zijn een versnelde hartslag, verwardheid en een lage bloeddruk. Deze symptomen mogen niet genegeerd worden, omdat ze wijzen op een ernstige situatie.

• Een persoon in shock heeft altijd een zichtbare verwonding

• Shock kan door verschillende oorzaken ontstaan en niet altijd is er een externe bloeding zichtbaar. Interne bloedingen, ernstige infecties of een hartaanval kunnen eveneens shock veroorzaken. Zelfs zonder duidelijke verwondingen is snelle eerste hulp cruciaal om verdere schade te voorkomen.

• Medicatie helpt direct bij een shock

• Hoewel sommige vormen van shock uiteindelijk behandeling met medicatie vereisen, is het geen eerstehulpmaatregel. Het toedienen van verkeerde medicatie kan de situatie juist verergeren. Eerste hulp moet zich richten op het stabiliseren van de patiënt, zoals het controleren van de ademhaling en het alarmeren van de hulpdiensten.

• Koorts heeft geen invloed op shock

• Bij een septische shock, die veroorzaakt wordt door een ernstige infectie, kan hoge koorts optreden. Dit type shock is bijzonder gevaarlijk en vereist onmiddellijke medische zorg. Koorts in combinatie met verwardheid, een snelle ademhaling en een lage bloeddruk zijn alarmsignalen die niet genegeerd mogen worden.

• Beeldvormende onderzoeken zijn niet nodig bij een shock

• Om de oorzaak van een shock vast te stellen, zijn medische onderzoeken essentieel. Beeldvormende onderzoeken zoals een CT-scan of echografie kunnen helpen om interne bloedingen of orgaanfalen te detecteren. Dit is van groot belang voor een gerichte behandeling en het redden van het leven van de patiënt.



Lees verder

• Shock: Oorzaken, soorten, symptomen, behandeling en prognose
• Hypovolemische shock door onvoldoende bloed in het lichaam
• Neurogene shock: Daling van bloeddruk door ruggenmergletsel
• Septische shock: Complicatie van sepsis met lage bloeddruk
• Cardiogene shock: Onvoldoende bloed door hartschade