De geneeskracht van kruisbessen

Kruisbessen zijn een geliefde plant in de moestuin. Je kunt de kruisbes eenvoudig zelf kweken. Het is een heerlijke bes die rijp is van juni tot september, afhankelijk van de soort. Wanneer je er lekker veel van hebt, kun je prima kruisbessenjam maken. Van oorsprong groeit de plant in heel Europa en het westen van Azië. Tegenwoordig wordt de plant overal ter wereld gekweekt. De plant is in Nederland tijdens de 16e eeuw voor het eerst gecultiveerd.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Stekelbes

De kruisbes staat ook bekend onder de namen klapbes, kroezel en knoeper. De Duitse naam is Stachelbeeren, oftewel stekelbes. In België wordt hij stekelbes genoemd. De kruisbessenstruik is een plant met stekels. De kruisbessenplant komt in het wild in Nederland voor. Je ziet hem op open plekken in het bos en op kalkhoudende grond. Van oorsprong heeft de kruisbes groene vruchten maar er zijn exemplaren gekweekt met rode of gele vruchten.

Oud geneesmiddel tegen koorts

De kruisbes werd vroeger medicinaal gebruikt. In het oud Engels werd deze plant fea-berry genoemd. Fea komt in dit geval van fever wat koorts betekent. Het zurige sap van de kruisbes werkt namelijk koortsverlagend. In Engeland heet deze bes nu gooseberry.

Voedingswaarde kruisbes

In de kruisbes zitten de drie vitaminen die sterke antioxidanten zijn: vitamine A, C en E. Kwa mineralen zit er veel kalium in het kruisbesje. Het bevat ook veel van de mineralen fosfor, ijzer en calcium. Kruisbessen bevatten voorts een ruime hoeveelheid vezels en proteïne. Zoals bij veel vruchten is hij het meest gezond als hij goed rijp wordt geplukt. Wanneer hij te jong wordt geplukt smaakt de kruisbes te zurig waardoor kinderen het niet lusten.

Kruisbes als ayurvedisch medicijn

In de Indiase Ayurvedische geneeskunde is de kruisbes een geprezen medicijn.

Het is goed voor diabetes type 2-patiënten omdat de productie van het hormoon insuline wordt gestimuleerd.
Hartspieren worden sterker door het eten van kruisbessen. Hierdoor wordt het bloed beter rondgepompt.
Kruisbessen werken desinfecterend in het lichaam. Ontstekingen worden tegen gegaan en het immuunsysteem wordt aangesterkt door dit kleine vruchtje wat lijkt op een druif.
Het werkt goed tegen diarree en dysenterie.
In de ayurveda wordt van kruisbes gebruik gemaakt om de eetlust te vergroten.
Kruisbes als verjongingskuur. Omdat de antioxidanten oxidatie tegengaan wordt ervan de kruisbes gezegd dat het je jong houdt.
Rode kruisbes / Bron: Darkone, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)
Het sterkt ook de lever aan waardoor gifstoffen efficiënter uit het lichaam worden gewerkt.
Het wordt in India zelfs gebruikt om de vruchtbaarheid te verhogen.

Eetips kruisbessen

De rijpe, zoete vruchten passen prima in een zelfgemaakte muesli of een yoghurt als toetje. Een zelfgemaakte kruisbessentaart is een lekkere afwisseling en de meeste mensen vinden het heel speciaal als je een taart maakt met vruchten uit eigen tuin. Behalve jam kun je er een prima saus van maken voor over een visgerecht of over de pannenkoek. Je kunt een koude, eenvoudige saus maken door kruisbessen met een vork te pureren en te mengen met honing. Kruisbessen zijn een uitstekende toevoeging in een groene salade met slabladeren en komkommer. Daarnaast kunt je de kruisbes verwerken in een groene fruitsalade van gallia-meloen, witte druiven, kiwi en groene appel. Chayote is hierbij een lekkere aanvulling. Hiervoor is het raadzaam een dressing te gebruiken van honing. Kruisbessen vormen heerlijk snackfruit op een bordje samen met partjes mandarijnen, aardbeien, frambozen en bramen.