Natriumchloride: Is zout goed of fout?

Natriumchloride hebben we allemaal dagelijks nodig. Het is een onmisbaar mineraal wat in vele voedingstoffen zit. Toch zijn er omstandigheden waardoor mensen te weinig zout, zoals natriumchloride ook wordt genoemd, krijgen. Keukenzout bestaat uit de stoffen natrium en chloride en wordt in chemische taal natriumchloride genoemd. Natriumchloride wordt onder andere gewonnen uit zeewater maar ook uit de grond door middel van zoutmijnen. In Polen is een zoutmijn waarvan bekend is dat hij in de 11e eeuw werd gebruikt. Salzburg is een Duitse stad die vernoemd is naar nabij gelegen zoutmijnen. In Nederland is er bij Hengelo een zoutwinning.

Inhoud:

• Hoeveel zout heb je nodig?
• Waar zit zout van nature in?
• Tijdelijk zouttekorten aanvullen
• Te veel en te weinig
• Zout uit voorbewerkt eten
• Zoutloos eten = kruidig eten
• Symptomen van een zouttekort
• Wanneer moet je geen zout toevoegen aan je eten?

Hoeveel zout heb je nodig?

Natriumchloride helpt de vochtbalans in het lichaam te reguleren. Het is nodig voor het goed functioneren van de spieren en het zenuwgestel. Zout is op zich een gezonde stof maar wetenschappers zijn er niet over uit hoeveel keukenzout je per dag moet eten. Zouten zitten in vrijwel elke voeding dus zeggen sommigen dat je helemaal geen zout hoeft toe te voegen. Toch is het goed om in bepaalde onstandigheden zouten aan te vullen. Bij grote fysieke inspanningen zweet je veel waardoor je zout verliest. In warme landen zweet je meer en heb je ook meer zout nodig. Omdat iedereen weer anders zweet is het moeilijk te zeggen wat de gemiddelde gezonde hoeveelheid is om zout te eten. Om toch een gemiddelde te geven wordt volgens de ADH-standaard gezegd om minstens 1 gram en maximaal 6 gram zout te eten. Wanneer je een halve liter vocht zweet, wat tijdens sporten of onder tropische omstandigheden weinig is, verlies je ongeveer 1.5 gram zout en is het verstandig meer zout te eten.

Waar zit zout van nature in?

Je hebt niet alleen natrium nodig maar ook andere zouten. Zouten zoals natrium, magnesium en kalium zitten veel in groenbladerige groenten zoals boerenkool en sla. In wortelgroenten zoals aardappel, pastinaak, rettich, knolselderij, wortel en zoete aardappel beschikken over relatief veel zouten. In brandnetel zit zeer veel zouten. Over deze plant doet het verhaal de ronde dat je er het eten mee kan zouten als er geen zout meer voorradig is. Je zou veilig kunnen zeggen dat als je 2 ons groenbladerige groente of wortelgewassen per dag eet, je niet per sé zout op je eten hoeft te doen.

Tijdelijk zouttekorten aanvullen

Je kunt een tijdelijk zouttekort eenvoudig oplossen door zoutrijke voeding. Wanneer je je flauw of zweverig voelt kan dat soms het gevolg zijn van een zouttekort en kan je van een zak zoute chips al een beetje opknappen. Een zoutige soep of bouillon wordt soms ter aansterking gebruikt. Maar dat is geen structurele goede maatregel omdat chips en zoute bouillon op zich niet erg gezond zijn. Iedereen heeft zout nodig maar omdat elk voedingspatroon en elk mens anders is moet je bij jezelf nagaan hoeveel zout jij persoonlijk nodig hebt.

Te veel en te weinig

Zouten spelen een essentiële rol bij de vorming van enzymen en het transporteren van elektrische impulsen van het zenuwgestel. Het hart heeft ook baat bij een goede zoutbalans. Natrium helpt glucose beter op te lossen. Teveel zout is ook weer niet goed; dat kan leiden tot nierproblemen. Het is onnodig je daarover druk te maken als je eens een keer teveel zout bij je eten hebt gedaan. Over het algemeen hoeven mensen zich niet druk te maken over zout in het eten. Enige bezorgdheid geldt wel voor mensen met hoge bloeddruk en hartproblemen. Het blijkt dat mensen met hartproblemen minder zout in hun urine hebben. Er worden dus te weinig zouten afgevoerd uit het lichaam. Dit kan te maken hebben met een verminderde nierfunctie, het orgaan dat normaliter zout zou moeten afvoeren in de urine.

Zout uit voorbewerkt eten

Wanneer jij of je arts vindt dat je teveel zout eet, is het extra verstandig om te stoppen met het kopen van producten waar in de fabriek zout in is gedaan. Wanneer je veel van deze producten eet dan is het zoutgebruik moeilijk te reguleren. Fabrikanten stoppen overal zout in uit smaakoverwegingen. Daarom zijn de meeste mensen het gewend om zoutig te eten. Zout zit extra veel in voorverpakte maaltijden, sauzen, sauspoeders, soepen, soeppoeders en hartige snackproducten.

Zoutloos eten = kruidig eten

Wanneer je zelf aardappelen schilt, kookt en zonder zout opeet dan zul je zien dat het best eetbaar is. Om geen zout toe te voegen kun je je wenden tot kruiden met veel smaak zoals lavas, tijm, rozemarijn, peterselie, brandnetelblad, bieslook, selderij en basilicum om de aardappels lekkerder te maken. Rijst kun je op dezelfde manier lekkerder maken maar ook door er een beetje kruidnagel, saffraan of karwij doorheen te doen. Wanneer je geen zout mag gebruiken op doktersadvies dan is het raadzaam om veel kruiden te kopen. Kijk wel uit met een kruidenmix zoals kerriepoeder waar ook zout in zit.

Symptomen van een zouttekort

Veel symptomen die op een zouttekort wijzen zijn ook een symptoom voor uitdroging. Wanneer je door te weinig drinken, vooral in de zomer of in tropische landen, een vochttekort hebt dan gaat dit vrijwel altijd gepaard met een zouttekort.

• Diarree,
• Overgeven,
• Hoofdpijn,
• Zwakheid,
• Lage bloeddruk,
• Lethargie,
• Gewichtsverlies,
• Verwardheid,
• Duizeligheid en
• Spierirritatie.

Wanneer moet je geen zout toevoegen aan je eten?

• Wanneer je verhoogde kans hebt op maagkanker, bijvoorbeeld als je hier eens van genezen bent,
• Bij nierklachten,
• Als je last hebt van oedeem en
• Bij hoge bloeddruk.

Lees verder

• Kalium, goed voor hersenen, spieren en zenuwen
• Het mineraal mangaan in voeding
• Seleen uit plantaardige bron
• Magnesium, het vergeten mineraal
• Fosfor, het allesregulerende mineraal