Gezonde melk, geitenmelk

Mensen drinken al eeuwen lang geitenmelk, maar door economische redenen drinken Nederlanders meer koemelk dan geitenmelk. Geitenmelk kan echter voordelen hebben ten opzichte van koemelk. Vooral voor mensen met een koemelkallergie of voor mensen die overgevoelig zijn voor melk, kan geitenmelk een oplossing bieden. Door een andere eiwitsamenstelling en een verminderd lactose gehalte kan geitenmelk ontstekingsreacties en klachten verminderen. Naast deze voordelen heeft geitenmelk ook gezondheidsvoordelen ten opzichte van koemelk die te danken zijn aan de kleine verschillen in de samenstelling van de melk.

Geit

Er bestaan vele verschillende geitenrassen. In Nederland hebben we ongeveer driehonderdduizend melkgeiten. De meest bekende melkgeit is de Zwitserse Saanengeit. Een geit geeft gemiddeld drie liter melk per dag. Doordat een geit relatief veel melk kan geven is dit ook de belangrijkste reden voor het houden van geiten. Maar naast de productie van melk worden geiten ook wel gehouden vanwege het vlees of de wol.

Geitenmelk

Geitenmelk wordt vaak geprezen vanwege de vele gezondheidseigenschappen. Toch verschilt de samenstelling van geitenmelk niet gek veel met die van koemelk. Beide producten zijn gezond en passen in een verantwoord dieet. Er zijn echter wel kleine verschillen tussen geitenmelk en koemelk, waardoor het drinken van geitenmelk voor sommige mensen beter is dan het drinken van koemelk.

Verschillen tussen geitenmelk en koemelk

Het meest opvallende verschil tussen geitenmelk en koemelk is dat geitenmelk een veel lichtere kleur heeft. Dit komt doordat geiten, in tegenstelling tot koeien, alle caroteen uit de voeding omzetten in vitamine A. En juist dit caroteen zorgt voor de geelachtige kleur van koemelk. Geitenmelk bevat om deze reden ook ongeveer vier keer zoveel vitamine A dan koemelk. Verder bevat geitenmelk meer vitamine D, calcium en fosfaten dan koemelk. Geitenmelk bevat ongeveer hetzelfde gehalte aan vet en eiwit ten opzichte van koemelk, maar doordat de vetzuurketens in geitenmelk kleiner zijn, is geitenmelk makkelijker verteerbaar. Tenslotte zijn er verschillen in de eiwitsamenstelling van geitenmelk ten opzichte van koemelk. Dit heeft als gevolg dat geitenmelk beter verteerbaar is en minder snel ontstekingsreacties veroorzaakt.

Overeenkomsten met moedermelk

Door een andere eiwitsamenstelling lijkt geitenmelk, meer dan koemelk, op moedermelk. Het geheim hiervan ligt in het eiwitprofiel van geitenmelk. Melkeiwitten bestaan voor 80% uit caseïne-eiwitten, en voor 20% uit wei-eiwitten. De caseïne-eiwitten kunnen men weer onder verdelen in alfa caseïne en beta caseïne. Het alfa caseïne in geitenmelk is van het type S2, in tegenstelling tot koemelk waarbij dit eiwit van het type S1 is. De stremming van S2 alfa caseïne in de maag is minder sterk waardoor er minder grote eiwitbrokken ontstaan. De kleinere eiwitbrokjes kunnen makkelijker verteerd worden waardoor geitenmelk lichter verteerbaar wordt voor met name kleine kinderen.

A2-/A2-gen

Naast het alfa caseine bevat melk ook het eiwit beta caseine. Beta caseïne kan in twee vormen voorkomen, het A1 beta caseïne en het A2 beta caseïne. Welke soort er in de melk zit is afhankelijk van het DNA van het dier. Geiten hebben vaak het A2-/A2-gen, terwijl veel Europese koeien het A1-/A1-gen hebben. Een combinatie komt ook voor, het A1-/A2-gen. Alleen dieren met het A2-/A2-gen geven volledig A2-melk. Er zijn aanwijzingen dat het A1 beta caseine een slechte invloed heeft op de spijsvertering, de organen en de hersenstam. Ook zijn er vermoedens dat er een relatie is tussen A1 beta caseïne en hart- en vaatziektes, diabetes en autisme.

Geitenmelk en overgevoeligheid

Geitenmelk heeft de eigenschap dat het, in vergelijking met koemelk, minder snel een allergische reactie veroorzaakt. Ook is geitenmelk vaak makkelijker te verteren en geeft het minder klachten. Hiervoor zijn verschillende verklaringen, die te maken hebben met de eiwitsamenstelling en lactosegehalte van geitenmelk.

Vertering melkeiwitten

Bij sommige mensen wordt er een allergische reactie opgewekt bij de vertering van melkeiwitten. Deze reactie kan door verschillende oorzaken plaatsvinden. Een oorzaak kan zijn dat het immuunsysteem reageert op het ontstaan van het aminozuur histidine. Dit aminozuur komt vrij bij de afbraak van het A1-type melkeiwit. Hierbij worden de zeven voorafgaande aminozuren ook afgebroken en komen vervolgens in de bloedbaan terecht. Dit zou een oorzaak kunnen zijn voor het ontstaan van een allergische reactie. Bij de aminozuursamenstelling van A2-melk gebeurt dit niet, waardoor een allergische reactie uit kan blijven.

Lactose

Sommige mensen hebben problemen met het verteren van het melksuiker lactose. De oorzaak is dat ze te weinig van het enzym lactase in de darm aanmaken. Lactase is nodig voor de afbraak van lactose. Als lactose niet goed wordt afgebroken kunnen er gassen en darmprikkelende stoffen ontstaan. Dit kan in meer of mindere mate leiden tot klachten. Vaak geldt er dat bij een hogere inname van lactose meer klachten ontstaan. Een lactosebeperkend dieet kan de klachten verminderen. Geitenmelk bevat van nature zo'n tien procent minder lactose dan koemelk. Hierdoor kan het zijn dat geitenmelk minder klachten geeft dan koemelk.

Lees verder

• Gezonde melk, A2 melk
• Gezonde melk, Biologisch melk
• Gezonde melk, rauwe melk
• Gezonde melk, Weidemelk