IJzer onmisbaar voor het lichaam

Van alle metallische spoorelementen komt ijzer het meeste voor in het menselijk lichaam. De gemiddelde volwassene heeft ongeveer vijf gram ijzer in zijn lichaam. Om goed en gezond te kunnen functioneren hebben we een dagelijkse portie ijzer nodig. IJzer is essentieel voor verschillende lichaamsfuncties. Het is onder andere nodig bij de vorming van hemoglobine. Hemoglobine is de belangrijkste stof in rode bloedcellen. IJzer wordt in het lichaam gebruikt bij de aanmaak van verschillende enzymen.

IJzer

IJzer is absoluut onmisbaar voor de vorming van hemoglobine, het stofje wat de rode kleur geeft aan rode bloedcellen. Het is dit hemoglobine dat ervoor zorgt dat de ingeademde zuurstof vanuit de longen naar alle cellen in het lichaam wordt getransporteerd. Zonder ijzer sterven lichaamscellen, en met name de hersencellen, door een zuurstoftekort. IJzer is eveneens nodig om enzymen aan te maken welke weer nodig zijn voor de productie van eiwitten, hormonen en andere belangrijke stoffen. Om goed in het lichaam opgenomen te kunnen worden heeft ijzer de aanwezigheid van koper, eiwit, calcium en vitamine B12, B6 en E nodig.

IJzertekort

Een klein dagelijks verlies van ijzer is normaal en niets om je zorgen over te maken zolang het weer wordt aangevuld door een evenwichtige voeding. Mannen verliezen omtrent 1 mg per dag. Als gevolg van de menstruatie of zwangerschap verliezen vrouwen meer. Tijdens een normale menstruatie verliezen vrouwen tussen de 10 en 15 mg ijzer, wat een grote hoeveelheid is om weer aan te vullen. Tijdens de zwangerschap verbruikt een vrouw 600 tot 1000 mg waarmee er een groot tekort ontstaat, tenzij er tegenmaatregelen worden genomen in de vorm van ijzerrijke voedingsmiddelen en ijzersupplementen. Tegenwoordig wordt de aanvulling van ijzer bij zwangere vrouwen als een absolute must beschouwd. Geschat wordt dat één op de twee vrouwen na de menopauze aan een ijzertekort lijdt.

Baby's en ijzer

Baby's worden geboren met een lichaamseigen voorraad ijzer van ongeveer 36 mg. Dit wordt snel verbruikt doordat er constant nieuwe cellen worden aangemaakt. Moedermelk bevat relatief weinig ijzer en koemelk nog minder. Baby''s hebben dan ook vaak bloedarmoede in hun eerste levensjaar, tenzij ze flesvoeding krijgen, hierin zit extra ijzer toegevoegd. Kinderen en jong volwassenen hebben ook extra ijzer nodig voor een gezonde groei.

Absorptie van ijzer in het lichaam

De absorptie van ijzer door het lichaam is moeilijk, slechts 8% van het natuurlijk opgenomen ijzer wordt uiteindelijk door de darmen geabsorbeerd in het lichaam. Wanneer je te weinig ijzer in je bloed hebt, wees dan matig met de consumptie van koffie en thee, de dranken koffie en thee remmen de opname van ijzer in het lichaam. Om meer ijzer uit de voeding op te nemen kan het raadzaam zijn extra vitamine C, vitamine E en Calcium te slikken, deze stoffen bevorderen de opname van ijzer.

Bronnen van ijzer

IJzer komt in voedsel voor in twee verschillende vormen, heem-ijzer en niet-heem-ijzer. Heem-ijzer vind je in vlees en vis en wordt goed door je lichaam opgenomen. Niet-heem-ijzer dat aanwezig is in fruit, groenten, graanproducten en aardappelen wordt minder goed opgenomen. Plantaardige voedingsmiddelen bevatten bovendien vaak oxalaten, fytaten en polyfenolen. Deze natuurlijke stoffen gaan in de darm een verbinding aan met ijzer waardoor het ijzer niet meer kan worden opgenomen en het lichaam als dusdanig weer verlaat. Vegetariërs dienen er dan ook extra op te letten dat ze voldoende ijzer binnenkrijgen.

Veel natuurvoedingswinkels verkopen tegenwoordig kruidensiropen die van nature rijk zijn aan ijzer. Ook gisttabletten met ijzer worden goed door het lichaam opgenomen.

Welke voedingsmiddelen bevatten het meeste ijzer

De beste natuurlijke bronnen van ijzer zijn:

• lever
• nier
• aardappelmeel
• havermeel
• rauwe oesters
• gedroogde perziken
• rozijnen
• pruimen
• eidooier
• melasse
• gedroogde bonen
• groene bladgroenten

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer

• Mannen hebben dagelijks 11 mg ijzer nodig
• Vrouwen hebben dagelijks 16 mg ijzer nodig
• Kinderen tot 10 jaar hebben 10 mg ijzer nodig
• Kinderen boven de tien jaar hebben ze 15 mg ijzer nodig

De behoefte neemt toe tijdens de zwangerschap, lactatie en menstruatie.

IJzergebrek

Wanneer je een tekort hebt aan ijzer dan uit zich dat vaak in bleekheid, zwakte, kortademigheid en broze nagels.
Deze symptomen worden hoofdzakelijk veroorzaakt door de anemie (bloedarmoede) die ontstaat door een ijzertekort.
Ook hebben mensen met een ijzertekort vaak last van rusteloze benen. In geval van tekorten lijdt extra ijzerinname tot een verhoogd energie niveau en het bevordert de weerstand tegen ziekten.

Teveel aan ijzer

Een teveel aan ijzer kan ernstige gevolgen hebben zoals hemachromatose of siderose, leverbeschadiging en artritis. Laat daarom je ijzergehalte in het bloed meten alvorens je aan een intensieve kuur van ijzersuppletie begint.

Lees verder

• Bio-actieve stoffen voor een gezond lichaam en sterke geest
• Appelazijn: goedkoop supplement met grote voordelen
• De B-vitaminen en de symptomen bij vitamine B-tekorten
• Lecithine, voedsel voor de hersenen
• Vrije radicalen