Toverhazelaar: gezondheidsvoordelen en inhoudsstoffen

De toverhazelaar (Hamamelis ×intermedia) is een struik uit de familie Hamamelidaceae en wordt meestal 2 tot 3 meter hoog. De schors en bladeren van de toverhazelaar kennen medicinale toepassingen. Het wordt onder meer gebruikt voor kleine huidletsels zoals schaafwonden en kneuzingen en lokale, kleinschalige ontsteking van de huid en slijmvliezen, zoals tandvlees- en keelontsteking. Bovendien wordt toverhazelaar gebruikt voor de behandeling van aambeien in de beginfase en voor spataderen. Verwerkt in een crème of zalf, verlicht toverhazelaar milde jeuk, maar het kan ook worden toegepast bij een geïrriteerde, droge huid. Het is een veelzijdige plant.

• De toverhazelaar
• Vijf soorten wereldwijd
• Sierplant en medicinale plant
• Voorkomen en teelt
• Inhoudsstoffen van de toverhazelaar
• Waar helpt de toverhazelaar tegen?
• Gezondheidsvoordelen
• Toepassingen
• Interacties en bijwerkingen

De toverhazelaar

Vijf soorten wereldwijd

De toverhazelaar (Hamamelis) is een sierstruik die bloeit van december tot eind februari met gele tot rode bloemen. Wereldwijd zijn er slechts vijf soorten bekend. In Noord-Amerika groeien er drie en in Oost-Azië twee. Toverhazelaars zijn zomergroene, bladverliezende struiken, die groeien als een struik of in de vorm van een kleine boom. Deze plant bloeit in de herfst en winter, wat zeer ongebruikelijk is in vergelijking met andere bloeiende planten. De geur is zeer aangenaam, het ruikt sterk naar kaneel. De vorstresistente bloemen zijn minder opvallend, ze zijn geel tot oranje en gerangschikt in een lintvorm. De toverhazelaar vormt zeer houtachtige doosvruchten, die slechts twee zaden bevatten. Wanneer de zaden rijp zijn, springen de dozen open en worden de zaden tot op 10 meter afstand weggeschoten.

Sierplant en medicinale plant

De toverhazelaar wordt vaak gebruikt als sierplant, maar het is ook een medicinale plant die te vinden is in veel cosmetische producten. De toverhazelaar heeft zeer waardevolle inhoudsstoffen die worden gevonden in de bladeren en onder de schors. De stoffen zijn ziektekiemdodende en ontstekingsremmende tannines en verschillende flavonoïden, evenals essentiële oliën.

Voorkomen en teelt

De toverhazelaar is slechts matig veeleisend. Toverhazelaars voelen zich zowel in de zon als in de halfschaduw senang en ze geven de voorkeur aan een windbeschutte plaats. Stel de plant niet bloot aan koude oostenwind in de winter, want dat belemmert de vroege bloei en leidt ertoe dat de bloemen zich oprollen. De standplaats moet daarom worden beschermd tegen de wind, bijvoorbeeld door de plant in de buurt van een huismuur te plaatsen of achter een heg. De toverhazelaar wordt in de herfst geplant, de grond moet rijk zijn aan humus en losraken. Houd altijd een iets grotere afstand tot andere bomen, de toverhazelaar verdraagt ​​geen concurrentie in de directe omgeving. De locatie moet zeer zorgvuldig worden gekozen, dat wil zeggen een plek waar de toverhazelaar vele jaren kan staan. Het verplaatsen van deze plant is niet aan te raden, de toverhazelaar zal dan mogelijk gedurende meerdere jaren geen bloemen meer ontwikkelen. De toverhazelaar moet regelmatig worden bewaterd en in het vroege najaar kun je de plant bemesten.

Inhoudsstoffen van de toverhazelaar

De bladeren van de toverhazelaar bevatten 3-8% tannines, vooral catechinen en kleine hoeveelheden gallotannines. De bladeren bevatten tevens proanthocyanidinen, flavonoïden, cafeïnezuurderivaten en tot 0,5% etherische olie. De schors van de plant bevat nog meer tannines (8-12%) evenals ellagitannine, catechine en ook etherische olie.

Waar helpt de toverhazelaar tegen?

Het gebruik van toverhazelaar kent in de natuurgeneeskunde onder meer de volgende indicaties:

• jeuk
• huidontsteking
• huidletsel
• huiduitslag
• schaafwonden
• scheerbrand
• blauwe plekken
• aambeien
• spataderen
• insectenbeten
• diarree
• ontsteking van slijmvlies
• ontsteking van het tandvlees

Gezondheidsvoordelen

In verschillende extracten wordt gebruikgemaakt van de takken, de schors en de bladeren van de toverhazelaar. De werkzame stoffen verlichten jeukklachten en het gaat ook ontsteking van de huid tegen. Bovendien hebben de tannines van de toverhazelaar een samentrekkend effect, ook wel bekend als adstringerend effect. Dus de bovenste lagen weefsel in de huid trekken samen en ziekteverwekkers zoals bacteriën kunnen dan niet meer doordringen. Dit samentrekkende effect wordt ook gebruikt om het bloeden te stoppen en wondgenezing te versnellen. Extracten van toverhazelaar hebben een ontstekingsremmend effect en versterken de aderen, dus ze zijn goed voor aambeien en spataderen. De toverhazelaar kan irritatie van de huid, ontstekingen en veneuze ziekten onderdrukken. Deze plant kan ook helpen bij huidletsels.

Insectenbeten en jeukende uitslag kunnen ook worden behandeld met de toverhazelaar en de actieve ingrediënten ontwikkelen een beschermende laag op de slijmvliezen. Ontsteking in de mond en keel (mondontsteking en keelontsteking) kan ook op deze manier worden behandeld. De toverhazelaar wordt heel vaak gebruikt in de cosmetica-industrie, crèmes kalmeren een geïrriteerde en droge huid. Inwendig helpt de medicinale plant tegen diarree, de werkzame stoffen ontspannen de maag en darmen.

Toepassingen

Zalven en crèmes worden vaak voorgeschreven ter behandeling van een droge huid en ook eczeem kan worden behandeld met de toverhazelaar. Kompressen met toverhazelaar-extracten worden op ontstoken delen van de huid aangebracht, verlichting wordt binnen zeer korte tijd bereikt. Thee van toverhazelaar kan worden gebruikt voor kompressen en baden: de aangetaste huidgebieden worden ongeveer 20 minuten in het bad geplaatst. Aambeien worden bestreden met zitbaden van deze plant. Toverhazelaarthee kun je ook drinken. Overgiet 1 theelepel toverhazelaarblad met een kop kokend water en laat 10 minuten trekken. Drink tot maximaal 5 keer per dag.

Een tinctuur van toverhazelaar is vaak gemaakt van gedroogde schors en bladeren. Gebruik is vaak 3 x 30 druppels per dag, tenzij anders aangegeven, in een glas water. De toverhazelaar kan dus op verschillende manieren worden gebruikt en wordt over het algemeen altijd goed verdragen.

Interacties en bijwerkingen

In de regel wordt de toverhazelaar goed verdragen, maar in individuele gevallen kunnen bij inwendig gebruik maag-darmklachten optreden en bij uitwendig gebruik treden bij sommige mensen overgevoeligheidsreacties op. Alle inwendige producten van toverhazelaar mogen niet gedurende een lange periode worden gebruikt en in hoge doses kunnen de aanwezige tannines de lever beschadigen. Producten van toverhazelaar mogen ook niet met andere geneesmiddelen worden gebruikt, de interacties mogen niet worden onderschat.

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen
• Wilgenbast: gezondheidsvoordelen, toepassingen, bijwerkingen
• Echte heemst: gezondheidsvoordelen, toepassingen & oorsprong
• Echte salie: gezondheidsvoordelen, toepassing & bijwerkingen
• Echt lepelblad: gezondheidsvoordelen en werkzame stoffen