Aantasting hersenen door overmatig alcoholgebruik

Het overmatig drinken van alcohol kan leiden tot gewenning of zelfs verslaving. Je kunt op een gegeven moment niet meer zonder het bedwelmende effect wat alcohol geeft. Uiteindelijk is de grote inname van alcohol schadelijk voor je hersenen. Het zorgt ervoor dat het hersenweefsel krimpt, waardoor er een hoop verschijnselen zullen ontstaan, zoals een gebrekkige coördinatie en concentratieproblemen. Het tast niet alleen je gezondheid aan, maar ook je sociale leven. Hoe gevaarlijk is alcoholmisbruik voor je hersenen?

Het gevaar van alcohol

Het drinken van alcohol beïnvloedt de stemming. Bij een kleine inname ervaar je meestal een lichte euforie. Je voelt je minder geremd en je durft misschien wat meer als je verlegen bent. Naarmate je meer inneemt, wordt de functie van het zenuwstelsel steeds meer onderdrukt. Je bent moeilijker in staat na te denken, te beoordelen en de snelheid van het waarnemen is verminderd. Je kunt je moeilijker en minder nauwkeurig bewegen. Sommigen drinken zoveel dat ze helemaal niet meer in staat zijn om na te denken of te bewegen. Ze komen in een toestand van bewegingsloosheid, een sterk verminderd bewustzijn waarbij er een gevaar is om in coma te raken.

Verslaving

Als je niet meer zonder alcohol kunt functioneren, overmatig en langdurig drinkt, is er sprake van een alcoholverslaving. Het gedrag is veranderd waardoor je niet meer in staat bent om sociaal goed te functioneren. Het heeft invloed op je relaties, werk en andere persoonlijke relaties. Je kunt je steeds moeilijker concentreren en je karakter zal veranderen. Het vormt een probleem voor zowel jezelf als je omgeving. De functie van je zenuwstelsel, en dus ook van je hersenen wordt uiteindelijk aangetast. Alle systemen van je lichaam worden aangetast, waardoor er blijvende schade kan ontstaan.

Aantasting gezondheid

Door de grote hoeveelheid alcoholinname wordt de gezondheid verwaarloosd. Mensen verzorgen zichzelf niet goed meer en de gezondheid lijdt hieronder. Door de verminderde eetlust, is de kans groot dat er een tekort aan bepaalde voedingsstoffen ontstaat. Vooral een tekort aan vitamine B1 komt voor. De hersenen hebben deze vitamine nodig om te kunnen functioneren. Voeding wordt minder goed opgenomen in het lichaam omdat de lever aangetast raakt en de darmen minder voeding kunnen opnemen. Het hersenweefsel zal krimpen, waardoor er coördinatiestoornissen of dementie kunnen ontstaan.

De invloed op je hersenen

Aantasting van de kleine hersenen komt door overmatig alcoholmisbruik het meest voor. We zien dit het meest voorkomen bij mannen van middelbare leeftijd met een voorgeschiedenis van veelvuldig drinken. Vaak begint de aantasting met wankelend lopen vanwege de aantasting van de coördinatie. Naarmate de tijd vordert, zullen de klachten toenemen. Het lopen wordt moeilijker en mensen gaan dan vaak wijdbeens lopen. Er kunnen trillingen ontstaan, met name in de ogen. Dit zal ook aanwezig zijn in de periode van onthouding. Dit komt door het voedingstekort. Verder ontstaat er een afwijking in het gedrag. Er ontstaan problemen met concentratie, het geheugen en beoordelingsvermogen. Er kunnen angststoornissen en slapeloosheid ontstaan.

Vergif voor het lichaam

Alcoholmisbruik leidt niet alleen tot een voedingstekort, maar het is ook nog eens een giftige stof. Het kan bijdragen aan afbraak van spieren en aan zenuwbeschadiging. Alcohol werkt direct in op het autonome zenuwstelsel (het onbewuste deel van het zenuwstelsel dat automatisch werkt). Het heeft een negatieve invloed op de bloeddruk en kan leiden tot overmatig zweten. Het kan zorgen voor een vroegtijdige netvliesveroudering, waardoor de gezichtsscherpte afneemt. Daarnaast kan het leiden tot allerlei aandoeningen, zoals leverkanker of het syndroom van Wernicke-Korsakov.

Het syndroom van Wernicke-Korsakov

Deze aandoening is het gevolg van een voedingstekort (vitamine B1). Het komt regelmatig voor bij alcoholisten. Het syndroom van Wernicke veroorzaakt een verlamming van de oogspieren, verminderde coördinatie en een delirium waarbij waanideeën en hallucinaties kunnen ontstaan. Uiteindelijk kan de patiënt zich in coma drinken met de dood tot gevolg. Vaak heeft de patiënt naast Wernicke ook het syndroom van Korsakov, daarom wordt deze aandoening ook wel het syndroom van Wernicke-Korsakov genoemd. Korsakov is een aantasting van het geheugen, waarbij het onmogelijk is om iets nieuws te leren en ernstige geheugenproblemen ontstaan. Deze mensen verzinnen zelf gebeurtenissen om de gaten in het geheugen weer op te vullen.

Diagnose

De omgeving, vooral directe familieleden of partner, zullen doorhebben dat er sprake is van een alcoholprobleem. Toch zal een beeldvormend onderzoek bepalen in welke mate de hersenen zijn aangetast. Een MRI- of CT-scan zal een beeld geven in hoeverre de hersenen zijn gekrompen. Vaak is een verschrompeling te zien in het voorste deel van de hersenen. Soms wordt het hersenvocht onderzocht. Om te bepalen in hoeverre het zenuwstelsel is aangetast, wordt er een zenuwgeleidingsonderzoek uitgevoerd. Verder wordt er bepaald in hoeverre er sprake is van ondervoeding.

Behandeling

Vaak worden alcoholisten op dezelfde wijze behandeld: er worden voedingsupplementen toegediend om de ondervoeding tegen te gaan. Het allerbelangrijkste supplement is vitamine B. Vaak zal verdere verslechtering worden tegen gegaan of verbetert de toestand van de patiënt. Als er sprake is van het syndroom van Wernicke-Korsakov, is er sprake van een noodsituatie en wordt er vitamine B1 rechtstreeks in een ader toegediend. Sommige patiënten zijn uitgedroogd en moeten hiervoor behandeld worden. Naast een juiste voeding, zullen deze mensen hulp nodig hebben om hun verslaving te erkennen en hiervan af te komen. Ontwenning en begeleiding zijn van essentieel belang.

Ondersteuning

De alcoholverslaving moet worden behandeld, dat is het belangrijkste. Ontwenning is een heftig proces en daarbij heeft de patiënt een goede begeleiding nodig, waarbij opname in een ontwenningskliniek meestal noodzakelijk is. Vaak is het alcoholisme ontstaan vanwege een onderliggend probleem. Dit zal ook aangepakt moeten worden. De leefstijl moet veranderen en daar is veel doorzettingsvermogen voor nodig. In ons land zijn er diverse ondersteuningsgroepen, waarbij er hulp wordt geboden om de verslaving te overwinnen. Een voorbeeld is de Anonieme Alcoholisten.

Lees verder

• Alcoholisme en ondervoeding
• De invloed van schadelijke stoffen op je hersenen
• De anatomie van de hersenen
• Herken het gedrag van een verslaafde
• Hoe alcohol in je lichaam komt en wordt afgebroken