Gele koorts: geelzucht, nierpijn, en bloedbraken

In de zuidelijke tropische regionen van de wereld heerst volop de ziekte gele koorts. Het is een virusinfectie dat via de steek van een mug wordt overgedragen, waarna het de lymfklieren, weefsels en organen kan aantasten. Het kan een lichte griep reactie geven, maar het kan soms ook zeer ernstige levensbedreigende complicaties veroorzaken. Wat is gele koorts, wat zijn de verschillende symptomen en hoe kan het tot het overlijden leiden?

Gele koorts

• Besmetting via muggen
• Koorts en griep
• Aangetaste lever
• Mate van herstel
• Preventief behandelen
• Verstandig op reis

Besmetting via muggen

Gele koorts heeft deze naam, omdat de ziekte twee kenmerkende symptomen heeft. De geïnfecteerde persoon zal koorts krijgen, oftewel de lichaamstemperatuur zal sterk stijgen. Dit wordt veroorzaakt door de werking van de weerstand. Aanvullend kan het lichaam een gele kleur krijgen, doordat de lever wordt aangetast. Wat houdt gele koorts in, wat zijn de symptomen en hoe veel kans heeft men indien men er heftige complicaties van krijgt?

Koorts en griep

Bij deze ziekte is men besmet met het 'gelekoortsvirus' ook wel RNA-virus genoemd. Na een steek tast het de lymfklieren aan. Via het lymfestelsel tast het daarna alle delen van het lichaam aan, oftewel organen, weefsels en de hersenen. In negentig procent van de gevallen zal men koorts krijgen en mogelijk iets gaan ijlen, waarna men weer herstelt. Oftewel het kan bij grieperige klachten blijven. Het virus heeft een incubatietijd van circa drie dagen, waarna de symptomen een week kunnen aanhouden. Indien het virus echter verder het lichaam binnendringt, dan kan het eveneens de lever en andere essentiële organen aantasten met verstrekkende gevolgen.

Aangetaste lever

Indien het virus verder het lichaam intrekt, wordt de lever aangetast. Het houdt in dat leverfuncties minder goed verlopen, waardoor gifstoffen, afvalstoffen in het lichaam opbouwen. De afvoer van bilirubine via de galwegen verloopt slecht of werk niet meer. Hoge concentraties zorgen ervoor dat men een gele kleur krijgt. Omdat gifstoffen ook in de hersenen kunnen opstapelen, heeft het neurologische gevolgen. De persoon zal afwezig en draaierig zijn, brabbelen of het bewustzijn verliezen. Dit past bij vergevorderde gele koorts en is potentieel levensgevaarlijk. Omdat er geen medicijn voorhanden is, hangt het in dit stadium per geval af of men het zal overleven. Ook andere organen kunnen worden aangetast, waardoor bijvoorbeeld nierproblemen of –pijn ontstaan. Aanvullend kan het tot ernstige maag- en/ of darmproblemen leiden, waarbij men bloed overgeeft.

Mate van herstel

Is men besmet dan kan het immuunsysteem er heftig op reageren. Meest logische reactie is dat er temperatuursverhoging optreedt, waarbij men grieperige verschijnselen heeft. Bij het overgrote deel van de gevallen blijft het bij deze symptomen. In circa tien procent van de gevallen betreft het een overmatige reactie, waarbij de symptomen aanhoudend zijn. Er treedt gele verkleuring op, waarbij men een zeer heftige koorts heeft. Dit is een zeer kritische fase, waarbij ongeveer de helft komt te overlijden. Heeft men echter twaalf dagen ziekzijn doorstaan, dan is er reële kans dat men het overleeft.

Preventief behandelen

Gaat u op reis naar een risicogebied dan is het altijd noodzakelijk om een inenting te nemen. Voor reizen naar die gebieden zal men moeten aantonen, dat men de gele koorts vaccinatie heeft gehad. Daartoe dienen de vaccinaties in het ‘gele paspoort’ te worden vastgelegd. Via de G.G.D. krijgt men een stempel, waarmee de inenting wordt aangetoond. Let wel dat de vaccinatie iedere tien jaar opnieuw moet worden gehaald, om continue bescherming te hebben.

Verstandig op reis

Gaat u op reis naar Midden- of Zuid-Amerika danwel Afrikaanse landen in de tropische zone (onder de Sahara), dan dient u vooraf de G.G.D. te benaderen. In de tropische delen van Azië is het niet van toepassing. In verschillende landen bent u verplicht om de juiste inentingen te hebben gehad, voordat u afreist. Het komt voor in de volgende landen (lit.1):

Midden- en Zuid-Amerika

Argentinië*, Bolivia*, Brazilië*, Colombia*, Ecuador*, Frans Guyana, Guyana, Panama*, Paraguay, Peru*, Suriname, Trinidad en Tobago*, Venezuela*.

Afrika

Angola, Benin, Burkina Faso, Burundi, Centraal Afrikaanse Republiek, Congo Brazzaville, Congo Kinshasa, Equatoriaal Guinea, Eritrea*, Ethiopië, Gabon, Gambia, Ghana, Guinea-Bissau, Guinee, Ivoorkust, Kameroen, Kenia, Liberia, Mali*, Mauritanië*, Niger*, Nigeria, Oeganda, Rwanda, Sao Tomé and Principe, Senegal, Sierra Leone, Soedan*, Somalië*, Tanzania, Togo, Tsjaad*, Zambia*.

* In deze landen komt het in beperkte gebieden voor. Laat u daartoe aanvullend informeren door de GGD of u voor uw reisbestemming een vaccinatie nodig heeft.

Lees verder

• Syndroom van Alagille: hartruis, geelzucht en jeuk huid kind
• Bilirubine als overblijfsel van hemoglobine bloed: geelzucht