Kraamtranen, oorzaak en gevolg

Kraamtranen of de baby blues, heftige emotionele gevoelens na de bevalling. Vaak treden deze op rond de derde dag en eindigen weer rond de tiende dag. Er is een echte piek waarneembaar die rond de één tot twee dagen duurt. Kraantranen zijn niet altijd leuk: op de meest ongunstige momenten moet de pas bevallen vrouw huilen. Vaak is de partner radeloos: wat is er mis of waarom dit grote verdriet? Maar net zo snel kan de vrouw weer lachen. Soms echter slaan kraamtranen om in een postnatale depressie.

Emoties na de bevalling

Tijdens de bevalling speelt het hormoon oxytocine een belangrijke rol. Het zorgt voor de samentrekking van de baarmoeder. Na de bevalling zorgt oxytocine voor de melkproductie. Dit hormoon is dus direct na de bevallig in hoge concentraties aanwezig. Oxytocine speelt een belangrijk rol bij de hechting tussen moeder en baby. Door dit hormoon voelt de moeder een grote genegenheid en liefde voor haar kind. De pijn en alle ellende van de bevalling worden direct vergeten. Dit zijn de eerste gevoelens die de moeder direct na de bevalling voelt.

De kraamperiode

Vrij snel naar de bevalling begint de kraamperiode. Gedurende de eerste acht dagen hebben alle Nederlandse vrouwen recht op kraamzorg. Deze zorg is vooraf al geregeld met het kraamcentrum. De kraamverzorgende is vaak ook degene die de verloskundige assisteert tijdens de bevalling.

Juist in die eerste week na de bevalling komen er veel gevoelens en emoties vrij bij de pas bevallen vrouw. Vaak begint dit op of rond de derde dag na de bevalling. Toevallig valt dit samen met de eerste regeldag: de dag dat de melkproductie omhoog gaat. De dag dat de heftige emoties beginnen moet de vrouw veel huilen. Dit worden ook wel de kraamtranen genoemd. Soms wordt er gesproken van de baby blues. Kraantranen zijn een lichte en milde vorm van depressie.

Wat voel je?

Wie te maken krijgt met kraamtranen, voelt zich emotioneel labiel. Om het minste of geringste kan de vrouw gaan huilen. Dit kan de aanblik van de baby zijn, een woordenwisseling, een knuffel of een lief woord. Maar ook kunnen er spontaan tranen opwellen zonder dat hiervoor een duidelijke oorzaak te vinden is. Daarnaast kan er ook een gevoel van opvliegerigheid zijn, waarbij de vrouw veel eerder uit haar doen is of eerder boos reageert. Na een aantal dagen verdwijnen deze gevoelens weer. De echte piek duurt één tot twee dagen. Op of rond de 10e dag zijn de meeste gevoelens wel weer weg. Toch kan het nog enige tijd duren voordat de vrouw zich weer helemaal stabiel voelt.

Oorzaak

De oorzaak voor kraamtranen is hormonaal. Na de bevalling verdwijnt het hoge gehalte aan zwangerschapshormonen weer. Deze daling verloopt vrij vlot. Hierdoor verandert de stemming duidelijk. Gelukkig is dit tijdelijk: zodra het lichaam zich weer heeft aangepast aan het nieuwe hormonenniveau, verdwijnen ook de kraamtranen. Heel soms blijft de periode van kraamtranen aanhouden en slaat om in een postnatale depressie. Dit is een zwaardere depressie waar niet zomaar uit te komen is. Omdat veel vrouwen maar kort begeleiding krijgen van de kraamhulp, ontsnappen ze meestal aan de diagnose postnatale depressie. Vaak worden gedragsveranderingen ook toegeschreven aan de beruchte kraamtranen. Hoewel dit allemaal ernstig klinkt krijgt 90 procent van alle pas bevallen vrouwen er niet mee te maken. Overigens krijgen vrouwen die borstvoeding geven minder heftig te maken met kraamtranen. Dit komt omdat de hormonen minder snel dalen bij borstvoeding.

Verdrietig omdat de kraamhulp weg gaat

Heel veel vrouwen hebben deze gevoelens: verdrietig en leegte wanneer de kraamhulp vertrekt. Na acht dagen zorg moeten veel vrouwen toch afscheid nemen van hun hulp. Sommige vrouwen houden zich tijdens het afscheid groot, sommige pinken een traantje weg. Maar de meeste vrouwen krijgen een flinke huilbui wanneer de kraamhulp de deur definitief achter zich dichttrekt. Hoewel sommige vrouwen niet eens een nauwe band hadden met de kraamhulp, voelen ze toch een leegte. Ook hier spelen hormonen weer een rol. Vaak is het een kwestie van wennen en het besef dat de vrouw nu echt alles alleen moet doen. Ook de partner gaat na de kraamperiode vaak weer aan het werk. Gelukkig weten de meeste vrouwen na één tot twee dagen de draad zelf op te pakken en volledig voor hun baby te zorgen. Rond de tiende dag na de bevalling verdwijnen de meeste neerslachtige gevoelens.

Voor sommige vrouwen is het fijn wanneer de partner de eerste dagen na het vertrek van de kraamhulp nog wat thuis blijft, desnoods wat extra uren vrij pakt. Niet iedere vrouw voelt zich emotioneel, maar ook lichamelijk al in staat om alle taken weer op zich te nemen, inclusief de verzorging van de baby. Vooral nachtvoedingen kosten veel energie en levert een slaapgebrek op. Het verdelen van de taken tussen man en vrouw zorgt er niet alleen voor dat ze wat meer rust krijgt en kan wennen, maar dat ze ook emotioneel sneller kan herstellen. Dit komt doordat ze niet direct het gevoel heeft alleen achter te blijven met de baby. Samen moet besproken worden wanneer de vrouw weer alleen aan de slag gaat. Wanneer het gevoel blijft bestaan dat ze het alleen nog steeds niet aankan, is het belangrijk om hulp te vragen. Dit kan bij de verloskundige, de huisarts of het consultatiebureau.

Lees verder

• Naweeën: na de bevalling
• Oxytocine: hormoon