Baarmoederverzakking: symptomen, oorzaken en behandeling

Baarmoederverzakking, baarmoederprolaps of uterusprolaps komt veel voor, ongeveer één op de vijf tot tien vrouwen krijgt er vroeg of laat last van. Een verzakking betekent dat de baarmoeder door de omliggende banden onvoldoende op haar plaats wordt gehouden en gaat hangen of verzakken. In het ergste geval kan deze uit de vagina steken. Ook andere organen die in het bekken liggen, kunnen verzakken. Een baarmoederverzakking is een hinderlijk verschijnsel en kan door de vrouw als gênant worden ervaren. Een baarmoederverzakking kan zowel behandeld met chirurgische als niet-chirurgische behandelmogelijkheden. Je kunt ook een aantal maatregelen nemen om een baarmoederverzakking te voorkomen. Belangrijk daarbij is om verstopping te voorkomen. Want obstipatie leidt tot persen bij het poepen. Drink daarom veel vocht en eet vezelrijk voedsel, zoals fruit, groenten, bonen en volkoren granen.

• Wat is baarmoederverzakking?
• Symptomen van een baarmoederverzakking
• Verschijnselen
• Verergering van de klachten
• Complicaties
• Zweren
• Verzakking van andere organen in het bekken
• Oorzaken
• Verzwakking van bindweefselbanden
• Na de overgang
• Risicofactoren
• Stadiëring
• Onderzoek en diagnose
• Baarmoederverzakking behandeling
• Geen behandeling
• Pillen en crème
• Pessarium
• Operatie
• Verwijderen van de baarmoeder
• Kunststof matje
• Zelfzorgmaatregelen
• Preventie

Wat is baarmoederverzakking?

Een baarmoederverzakking is een aandoening waarbij de baarmoeder (uterus), die door bindweefselbanden in het bekken op haar plaats wordt gehouden, verzakt uit haar normale positie, doordat ondersteunende weefsels verzwakt of uitgerekt raken. Dit kan een vol gevoel in de vagina of het gevoel geven, alsof er iets uit de vagina steekt. Een baarmoederverzakking wordt vooral gezien na de overgang, wanneer de banden bij de vrouw door een lager oestrogeengehalte zwakker worden. Factoren die extra druk op de spieren en banden in het bekken uitoefenen, vergroten de kans op een verzakking. Hierbij kan gedacht worden aan:

• overgewicht;
• chronisch hoesten door bijvoorbeeld roken; of
• hard moeten persen bij de ontlasting.

Symptomen van een baarmoederverzakking

Een baarmoederverzakking is te herkennen aan een aantal symptomen, waaronder een zwaar gevoel of druk in het bekken.

Verschijnselen

De baarmoederverzakking kan minimaal zijn, maar de baarmoeder kan ook tot buiten de vulva zakken. Vrouwen met een geringe baarmoederverzakking hebben vaak geen duidelijke symptomen. Wanneer de baarmoeder verder uit haar oorspronkelijke positie zakt, kan het druk veroorzaken op de andere bekkenorganen - zoals de blaas of darmen - waardoor een verscheidenheid aan symptomen kunnen optreden. De symptomen van een baarmoederverzakking zijn:

• Een zwaar gevoel of druk in het bekken;
• Een vol gevoel in de vagina;
• Pijn in het bekken (bekkenpijn), de buik of onderrug;
• Pijn tijdens de geslachtsgemeenschap;
• Het gevoel dat er iets naar buiten komt of iets uit de vagina steekt;
• Terugkerende blaasontstekingen;
• Ongewone of overmatige afscheiding uit de vagina;
• Obstipatie (verstopping);
• Moeite met plassen, met inbegrip van onvrijwillig urineverlies (incontinentie), of frequent urineren (vaker moeten plassen).

Verergering van de klachten

De klachten kunnen verergeren door langdurig staan ​​of lopen. Dit komt door de extra druk op de bekkenbodemspieren als gevolg van de zwaartekracht. Vaak verergeren de klachten in de loop van de dag of na inspanning. Meestal verminderen de klachten na rust.

Complicaties

Mogelijke complicaties van baarmoederverzakking bestaan uit:

Zweren

In ernstige gevallen van baarmoederverzakking, kan een deel van de vagina worden verdrongen door de verzakte baarmoeder en buiten je lichaam steken, wat wrijving op ondergoed kan veroorzaken. De wrijving kan leiden tot vaginale zweren (ulcera). In zeldzame gevallen kunnen de zweren geïnfecteerd raken.

Verzakking van andere organen in het bekken

Een baarmoederverzakking kan soms ook voor verzakking van andere bekkenorganen zorgen, waaronder de blaas en de endeldarm. Een blaas die uitstulpt in het voorste deel van de vagina, kan leiden tot moeilijkheden bij het urineren en een verhoogd risico van urineweginfecties. Een endeldarmverzakking (rectocele) kan leiden tot problemen met de stoelgang.

Oorzaken

Verzwakking van bindweefselbanden

De baarmoeder rust op de bekkenbodemspieren en wordt op haar plaats gehouden door bindweefselbanden. Wanneer deze ondersteunende weefsels verzwakken, zijn ze niet langer in staat om de baarmoeder in positie te houden, waardoor deze begint te verzakken. Er zijn verschillende factoren die hieraan kunnen bijdragen. Door veroudering, een aantal bevallingen (vooral bij grote en zware baby's of het baren van meerlingen), of door een erfelijke afwijking kunnen de banden en spieren slapper worden. Andere factoren zijn overgewicht, chronisch hoesten en chronische obstipatie met veel persen tijdens de ontlasting. Door hoesten en persen worden de buikorganen omlaag gedrukt.

Na de overgang

Een baarmoederverzakking komt vooral na de overgang voor. De banden bij de vrouw worden dan door een lager oestrogeengehalte zwakker. Het ontwikkelen van de aandoening neemt toe met de leeftijd. Sterke bekkenbodemspieren kunnen de klachten voorkomen. Paardrijden is wat dat betreft aanbevolen.

Risicofactoren

Bepaalde factoren kunnen het risico op baarmoederverzakking vergroten:

• Één of meer zwangerschappen en vaginale geboorten;
• De geboorte van één of meerdere grote baby's;
• Toenemende leeftijd;
• Frequent zwaar tillen;
• Chronisch hoesten;
• Eerdere bekkenoperatie;
• Frequent persen tijdens de stoelgang;
• Genetische aanleg voor zwak bindweefsel.

Sommige aandoeningen, zoals obesitas, chronische obstipatie en chronische obstructieve longziekte (COPD), kan een druk op de spieren en weefsel in het bekken plaatsen en kunnen daardoor een rol spelen bij de ontwikkeling van baarmoederverzakking.

Stadiëring

Een baarmoederverzakking kent verschillende stadia:

Onderzoek en diagnose

De gynaecoloog zal lichamelijk onderzoek uitvoeren om te bepalen of en in welke mate er sprake is van een baarmoederverzakking. De arts brengt een vaginaal speculum in (in de volksmond een 'eendenbek' genoemd), waarna hij/zij de vagina en baarmoeder kan onderzoeken op basis waarvan de ernst van de verzakking en eventuele complicaties kunnen worden vastgesteld.

Baarmoederverzakking behandeling

Er zijn chirurgische en niet-chirurgische behandelmogelijkheden. De gekozen behandeling zal afhangen van de ernst van de aandoening, de algemene gezondheid van de patiënt, haar leeftijd en de wens om kinderen te krijgen.

Geen behandeling

Wanneer de verzakking geen klachten veroorzaakt, is een behandeling over het algemeen niet nodig.

Pillen en crème

De arts kan bij een lichte verzakking bij een patiënt na de menopauze, oestrogeen vervangende therapie voorschrijven in de vorm van tabletten (een soort zetpillen) of crème die in de vagina ingebracht moet brengen ter versteviging van het ondersteunende weefsel.

Pessarium

Bij patiënten met lichte symptomen kan een ring (pessarium) in de vagina worden ingebracht, teneinde deze in de normale positie terug te zetten.

Operatie

Een andere behandelmethode is een operatieve correctie van een baarmoederverzakking, hetgeen meestal wordt aangeraden bij vrouwen boven het veertigste levensjaar.

Verwijderen van de baarmoeder

Een baarmoederverzakking kan worden behandeld door het verwijderen van de baarmoeder in een chirurgische procedure genaamd hysterectomie.

Kunststof matje

Er kan ook gekozen worden voor een operatie waarbij een kunststof matje in de buik wordt aangebracht om de baarmoeder op haar plaats te houden.

Zelfzorgmaatregelen

Afhankelijk van de ernst van de verzakking, kunnen de volgende zelfzorgmaatregelen eventueel zinvol zijn:

• Kegel oefeningen, bedacht door gynaecoloog Arnold Kegel, zijn een aantal oefeningen waarmee je de bekkenbodemspier traint en sterker maakt;
• Vermijd obstipatie door het eten van voedingsmiddelen met veel vezels en door veel vocht te drinken;
• Vermijd zwaar tillen en overbelasting;
• Probeer gecontroleerd te hoesten;
• Probeer af te vallen bij overgewicht of obesitas.

Preventie

Ofschoon een baarmoederverzakking niet altijd is te voorkomen, kun je door de volgende maatregelen het risico verlagen:

• Voer op regelmatige basis Kegel oefeningen uit. Deze oefeningen versterken je bekkenbodemspieren en dat is vooral belangrijk nadat je een baby hebt gehad.
• Behandel en voorkom obstipatie. Drink veel vocht en eet vezelrijk voedsel, zoals fruit, groenten, bonen en volkoren granen.
• Vermijd zwaar tillen en til op een correcte wijze door je benen te gebruiken in plaats van je taille of rug.
• Hoest gecontroleerd. Behandel chronische hoest of bronchitis, en stop met roken.
• Voorkom gewichtstoename. Schakel desnoods een diëtiste in.

Lees verder

• Vaginaverzakking: vaginale verzakking klachten & behandeling
• Pijn en jeuk in clitoris, vagina, schaamlippen en vulva
• Urine: moeilijk urineren (plassen), retentie, incontinentie
• Obstipatie symptomen: verstopping, buikpijn opgezwollen buik
• Baarmoederontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling