De geneeskracht van rode bosbes

De rode bosbesstruik is een laagblijvende plant; hij groeit hooguit 30 centimeter hoog. In mei en juni bloeit de plant waarna er enkele weken later matrode bessen tussen de bladeren pronken. Deze zijn prima eetbaar; ze zijn geurloos, zurig en fris. De vruchten van de rode bosbes zijn een beproefd medicijn uit de oudheid bij urinaire infecties. Overigens is de rode bosbes een hele andere soort als rode bessen.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening rode bosbes / Bron: Otto Wilhelm Thom, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Naamgeving rode bosbes

In de botanie worden voor de plantnamen latijnse namen gebruikt zodat iedereen ter wereld het over dezelfde plant heeft. De Latijnse naam voor de rode bosbesstruik is Vaccinium Vitis-Idaea. Vaccinium is de algemene term voor bessenstruiken. Het is afgeleid van ´bacca´ wat bes betekent en ´vacca´ wat koe betekent. Koeien zijn grote liefhebbers van rode bosbessen. ´Vitis´ is de latijnse naam voor ´druif´. Het Nederlands kent enkele alternatieve namen voor de rode bosbes: Rode krakelbezie, Bospalm, Lepeltjesheide, Blaadjesheide. In het Engels wordt het Cowberry, Foxberry of Worthleberry genoemd. Het Frans heeft als bekendste naam: Myrtille rouge en in het Duits is de bes bekend onder de naam Preiselbeere of Fuchsbeere.

Werkzame stoffen rode bosbes

In de bessen zitten veel flavonoïden en Oligomere Procyaniden(OPC´s) zoals kaemferol en hyperoside. Daarnaast bevat het in hoge mate looistoffen, namelijlk catechinen. Pectine bevat het in ruime hoeveelheid. Inhoudsstoffen die in mindere mate voorkomen zijn: betacaroteen, vitamine C, lycopeen, zeoxanthine, de suikers fructose en glucose, appelzuur, citroenzuur, benzoëzuur, oxaalzuur, chinazuur, salicylzuur, ursolzuur, plantaardige pigmenten, de mineralen magnesium, calcium en mangaan.

Naast de rode bosbessen is de geneeskracht van rode bosbesblad onderkend.

Knopjes en blaadjes / Bron: Wildfeuer, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)

Rode bosbes bij blaasontsteking

Deze bes is een ontsmettingsmiddel voor de urinewegen. Daarvoor zijn een reeks aan stoffen werkzaam die elkaar in werking versterken. Dat wordt synergie genoemd. De stoffen worden in de urine uitgescheiden waar ze vervolgens hun ontsmettende werking in de blaas uitvoeren. Het werkt daarnaast positief op de nieren en prostaat. Ook helpt het voor seksueel actieve vrouwen om minder snel blaasontsteking te krijgen. Door deze medicinale werkingen kan een fytotherapeut de rode bosbes voorschrijven bij:

Benigne prostaathypertrofie of vergrote prostaat. Dit is een goedaardige prostaatvergroting die door onvolledig kunnen plassen infectieziekten in de blaas kan veroorzaken.
Preventie honeymoon-cystitis of blaasontsteking bij sexueel actieve vrouwen,
Preventie herhaalde blaasontsteking bij vooral oudere vrouwen met verzwakte werstand en diabetici,
Preventie van blaasontsteking bij post menopauzale vrouwen die door de oestrogeendaling dunnere slijmvliezen krijgen en daardoor gevoeliger zijn voor infecties.
Preventie van blaasontstekling bij mensen met katheter, ruggemergblessures en chronische urineweginfecties. Bij 90% van de gevallen wordt brandende of stekende pijn tijdens plassen vermindert, verdwijnt vervelende aandrang en wordt de plasfrequentie verlaagd.
Acute blaasontsteking, de branderigheid en het in kleine beetjes moeten plassen worden al een paar uur na inname van de bessen tijdens een acute blaasontsteking verminderd.

Overige medicinale werkingen rode bosbes

Rode bosbessen / Bron: Jonas Bergsten, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Omdat deze bes de urine zuurder maakt verdwijnen nierstenen,
Daar het de urine zuurder maakt wordt de ammoniakachtige geur van urine minder en werkt het desodoriserend of ontgeurend op de urine,
Doordat het vitamine C bevat voorkomt het scheurbuik,
De vitamine C en de flavonoïden maken van deze bes een weerstandsverhogend middel.
De anthocyanidinen en flavonoïden zorgen voor een preventieve werking van maculadegeneratie of staar, een ziekte die vooral bij diabetici voorkomt.

Eettips rode bosbes

Je kunt een heerlijke jam of gelei maken van rode bosbes. Daarnaast kun je ze ook in azijn inleggen zodat ze een lekkere zure snack worden. De bessen kun je zo eten maar het is aan te raden er niet al teveel van te eten. Om het als broodbeleg te gebruiken hoef je niet een jam te maken. Je kunt de verse bes pureren en mengen met honing en geraspte, gedroogde kokos om het aan te zoeten en het vervolgens op brood smeren. Dit is eveneens een lekker en simpel recept voor een saus over een bolletje desertijs of zelf gemaakt roomijs. De simpelste gerechten zijn vaak het lekkerst,

Raadpleeg een fytotherapeut

Wie rode bosbes als geneeskrachtig middel wil gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Rode bosbesextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract, zalf, creme en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden gebruikt te worden. Een fytotherapeut kan je daarover meer vertellen net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Daarnaast bestaan er heilzame combinaties met kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.