Vijf redenen waarom suiker een verborgen killer is

De laatste tijd hoor je steeds vaker dat suiker heel erg slecht voor ons is. De voedingsindustrie stopt overal suiker in. Vooral high fructose corn syrup suiker (hfcs) zou een grote boosdoener zijn. Vijf redenen waarom suiker een stille killer is.

Suiker: een gevaar?

Suiker heeft nooit een gezond imago gehad. Slecht voor je tanden, en je wordt er nog dik van ook. Maar de laatste paar jaar verschijnen er meer en meer berichten die suggereren dat suiker niet zomaar 'gewoon' ongezond is. Suiker is een heuse harddrug, vergelijkbaar met alcohol en tabak, zo verklaarde een aantal Engelse artsen onlangs (januari 2014). In 2013 pleitte voedingsdeskundige Rebecca Rijnders voor een accijns op suiker. Ook verschenen er de afgelopen jaren verschillende boeken over de gevaren van suiker. Deze boeken hebben alarmerende titels als Suicide by Sugar (2009), Sweet Poison (2008) en The Sugar Fix (2009). De boodschap is duidelijk: suiker is verslavend, en puur vergif. Vijf redenen waarom suiker je gezondheid schade doet.

Reden 1: Verborgen suiker zit werkelijk overal in

Je zou denken dat het volstaat om van de snoepjes en koekjes af te blijven, maar helaas, daarmee ben je er nog lang niet! Het is juist ons 'gewone' eten dat barstensvol suiker zit. Zo bestaat een 'gezonde' ontbijtkoek bijna voor een derde uit suiker. Ook hartige producten, zoals diepvriespizza's, bevatten veel suiker. Maar liefst acht klontjes per pizza! Zelfs een 'normaal' ontbijt bevat al 65 gram suiker, en dat terwijl de dagelijks aanbevolen hoeveelheid suiker maar 90 gram is. Al deze verborgen suikers zorgen ervoor dat we ongemerkt toch heel veel suiker binnen krijgen. In het verleden heeft de voedingsindustrie veel kritiek gekregen. Het vette voedsel uit de supermarkt zou de oorzaak zijn van de toename van obesitas. Fabrikanten hebben toen moeite gedaan om hun producten magerder te maken. Maar mensen vinden een mager product vaak minder lekker. Om het verlies aan smaak goed te maken, werden de vetten vervangen door suikers. Daarom zitten veel producten uit de supermarkt tegenwoordig vol verborgen suiker.

Reden 2: Teveel suiker maakt dom, dement en depressief

Suiker is op zichzelf niet slecht, het is een belangrijke voedingstof voor het brein. Het is vooral de hoeveelheid suiker, die belangrijk is. Er is al veel onderzoek gedaan naar de effecten van een dieet met (te) veel suiker. Zo blijkt een dieet met veel suiker slecht te zijn voor ons brein. Een teveel aan suiker zorgt in onze hersenen voor een laag gehalte aan de stof BDNF. Deze stof hebben we nodig om herinneringen op te slaan, en dingen te leren. Het lijkt er dus op dat een teveel aan suiker ons dommer kan maken. Sommige wetenschappers vermoeden zelfs dat een laag gehalte aan BDNF verantwoordelijk is voor depressie en dementie.

Reden 3: Je wordt er dik van. En sneller dan je denkt!

Ook maken verborgen suikers ons dik. Dat lijkt op zich niet zo heel opzienbarend. Immers: suiker bevat ontzettend veel calorieën, en calorieën maken dik. Maar als we teveel suiker eten gaat het dubbelop. Te veel suiker zet ons namelijk aan tot het eten van nog meer suiker! Ons brein bevat mechanismen die aangeven wanneer we teveel hebben gegeten. Maar een dieet met teveel suiker zorgt dat dit mechanisme minder werkt. Waardoor we rustig nóg een paar koekjes eten, en nóg meer suiker binnenkrijgen. Een mogelijk dodelijke vicieuze cirkel, die tot obesitas, diabetes, en hart-en vaatziekten kan leiden.

Reden 4: Suiker is ook nog eens verslavend

Veel suiker eten zet ons dus aan tot het eten van meer suiker. Maakt dit suiker tot een verslavende stof? Sommige wetenschappers denken van wel. Zo blijkt dat het eten van suiker de 'beloning' gebieden in de hersenen activeert, dezelfde gebieden die ook gestimuleerd worden bij het gebruiken van cocaïne. Het eten van suiker zorgt voor de aanmaak van plezierstofjes in ons brein. Iets vergelijkbaars gebeurt er wanneer je heroïne gebruikt (al is het effect dan wel groter). Heroïneverslaafden die afkicken, hebben soms een onweerstaanbare drang naar suiker en snoepjes. Dit suggereert dat heroïne en suiker een vergelijkbare chemische reactie in ons brein triggeren. Ook blijken er belangrijke overeenkomsten te zijn tussen de hersenen van mensen met obesitas, en de hersenen van alcoholisten en drugsverslaafden. Een kanttekening: We weten niet of deze verschillen oorzaak of gevolg zijn van de verslaving.

Reden 5: Sommige suikers zijn extra ongezond

De effecten van suiker zijn dus nogal heftig! Maar er zijn verschillende soorten suiker. Vooral High Fructose Corn Syrup (HFCS) heeft een slechte naam. HFCS is een mix van 42-55% fructose, 41-45% glucose en 0-5% glucosepolymeren. Hfcs wordt vaak gebruikt in de voedingsindustrie, vooral in frisdranken. HFCS zou je extra snel dik maken. Dit zou komen doordat de fructose in HFCS sneller om wordt gezet in vet. Ook zou fructose minder snel een verzadigingssignaal af geven. Toch hebben studies nooit een direct verband aan kunnen tonen tussen HFCS en de toename van obesitas. Het is waarschijnlijker dat obesitas is toegenomen omdat mensen in het algemeen meer calorieën zijn gaan consumeren. Alle suikers maken dik, en niet alleen HFCS. Toch zijn er wel aanwijzingen dat HFCS ongezonder is dan gewone suiker. In 2008 gaven onderzoekers een groep proefpersonen tien weken lang elke dag een frisdrank. In de ene groep was de frisdrank gezoet met glucose, en in de andere groep was de frisdrank gezoet met fructose, het hoofdingrediënt van HFCS. Beide groepen waren na tien weken aangekomen. Maar de groep die de frisdrank met fructose dronk, had een veel hoger percentage 'visceraal' vet. Visceraal vet zit rond je organen. Dit vet is ongezonder dan andere typen vet. Het veroorzaakt diabetes en hart-en vaatziekten. In dat opzicht is HFCS dus wel degelijk ongezonder dan gewone suiker, en gewone suiker is al zo ongezond...

Minder suiker, wat kan ik zelf doen?

Suiker werkt dus dubbelop. En het is heel ongezond, én het lijkt wel alsof het overal in zit. Geen wonder dat sommige artsen het dan ook als een echte killer zien! Maar hoe kan je er dan voor zorgen dat je minder suiker binnen krijgt? Het lijkt misschien lastig, maar gelukkig zijn er meerdere manieren om je suikerinname terug te dringen. De eenvoudigste tip: kook je eigen eten. Geen kant-en-klaar maaltijden, maar ook geen pakjes en zakjes. Daar zit vaak veel verborgen suiker in. Wie zelf zijn eigen eten kookt weet precies wat er in gaat. Ook helpt het natuurlijk om de etiketten op het eten nauwkeurig te bestuderen. HFCS wordt in Nederland aangeduid met: glucose-fructosestroop, al staat niet altijd op het etiket vermeld dat het om glucose-fructosestroop gaat (in dat geval staat er gewoon 'suiker' op het etiket). Ook gebruiken fabrikanten vaak trucs om te verdoezelen hoeveel suiker er in het product zit. Een van die trucs is het gebruiken van verschillende namen voor suiker, zodat niet in één oogopslag te zien is hoeveel suiker er in zit. Laat je niet om de tuin leiden en let op dat je rond de aanbevolen 90 gram suiker per dag blijft. Het is geen 'officieel' wetenschappelijk bewijs, maar mensen die hun suikerconsumptie hebben teruggebracht, zeggen zich gezonder en energieker te voelen. Het proberen waard dus!

Lees verder

• Negen stiekeme suikerbommen
• Suiker: leer de trucs van de voedingsindustrie herkennen!
• Pas op! Deze mythes schaden je gezondheid
• Zes 'slechte' gewoonten die eigenlijk heel goed voor je zijn
• Tien bizarre gerechten