Waarom broccoli gezond is

Of je ervan houdt of niet, iedereen zou broccoli moeten eten, want deze groente blijkt supergezond te zijn. We wisten al dat broccoli rijk is aan antioxidanten en vitaminen. Wetenschappers hebben nu ook bewezen dat het ons kan beschermen tegen kanker, hart- en vaatziekten, astma, de ziekte van Alzheimer, schade door diabetes en andere ziekten en het wordt ook steeds duidelijker waarom dat zo is. Een verzameling van de verbazingwekkende resultaten die wetenschappers de afgelopen jaren vonden.

Over broccoli en de kruisbloemenfamilie

Eerst een introductie. Broccoli is een groente uit de kruisbloemenfamilie, een uitgebreide familie met veel soorten eetbare en minder eetbare gewassen. Andere groenten uit deze familie zijn bijvoorbeeld bloemkool, boerenkool, spruitjes, witte kool, Chinese kool, radijs, rammenas, koolraap, rucola en tuinkers. Deze groenten zitten boordevol antioxidanten, vitaminen, mineralen en bioactieve stoffen. Zo bevat broccoli alle benodigde vitaminen, behalve vitamine D en B12. Daarnaast vinden we in deze groente calcium, magnesium, kalium, zink, ijzer en koper.

De groenten uit de kruisbloemenfamilie bevatten verder in water oplosbare verbindingen, genaamd glucosinolaten. Dit is een groep stoffen die door de planten worden gebruikt als een natuurlijke pesticide en een bescherming biedt tegen planteneters. De stof geeft bijvoorbeeld een bittere of scherpe smaak, zoals bij mosterd bijvoorbeeld.

Sulforafaan

Er zijn ongeveer 120 verschillende glucosinaten bekend. Een ervan is sulforafaan, een sterk werkende antioxidant. De meeste sulforafaan wordt gevonden in broccoli en dan met name in de broccolikiemen. Sulforafaan komt vrij door een enzymatische reactie wanneer de broccolicellen worden beschadigd door snijden of koken.

Sulforafaan is in staat verschillende processen in de menselijke cel te activeren. Zo stimuleert de stof bepaalde enzymreacties. Hierdoor worden bijvoorbeeld schadelijke stoffen in de cel beter verwijderd. Een andere werking is dat het kankerstamcellen kan laten afsterven. Ook kan de stof mensen helpen die een bepaald kanker remmend gen missen, het zogenaamde GSTM1-gen of waarbij dit gen niet goed functioneert. Dit geldt voor ongeveer de helft van de mensen. Mannen zijn door het missen van dit gen onder andere gevoeliger voor prostaatkanker.
De hieronder genoemde onderzoeken zijn maar voorbeelden. Er zijn wereldwijd nog veel meer onderzoeken gedaan waaruit de werking van sulforafaan is gebleken.

Prostaatkanker

Hoewel sulforafaan kan helpen bij het beschermen tegen heel veel kankersoorten heeft onder andere prostaatkanker de extra aandacht van de wetenschappers. Prostaatkanker is de meest voorkomende soort kanker bij mannen. Volgens de KWF Kankerbestrijding krijgen jaarlijks ongeveer 9.000 mannen deze ziekte en overlijden er ieder jaar 2.000.

Verschillende studies tonen aan dat sulforafaan het lichaam helpt deze ziekte te voorkomen en te bestrijden. In een studie bijvoorbeeld aten mannen met een verhoogd risico op prostaatkanker gedurende 12 maanden wekelijks 400 gram broccoli bovenop hun normale dieet. Voor het onderzoek, na zes maanden en na 12 maanden werden zij onderzocht en het bleek dat deze mannen inderdaad baat hadden bij het stofje. Dat gold het meest voor mannen die het GSTM1-gen missen of waarbij deze niet goed werkt.

Een ander onderzoek van de Universiteit van Illionois liet zien dat een combinatie van tomaat en broccoli een nog beter resultaat liet zien. Zowel broccoli als tomaat kunnen kanker bevechten, maar bij het dagelijks samen eten ontstaat een extra effect. Waarschijnlijk komt dat doordat deze beide groenten op verschillende manieren de kanker aanpakken.

Borstkanker

De University van Michigan heeft de werking van sulforafaan op borstkanker onderzocht. Zij vonden dat de stof kankerstamcellen kan aanvallen en doodt en kan voorkomen dat nieuwe tumoren gaan groeien. Kankerstamcellen zijn een klein aantal cellen die de groei van kanker aanwakkeren.

De onderzoekers hebben deze onderzoeken met hoge concentraties sulforafaan uitgevoerd in muizen en gekweekte cellen, nog niet op patiënten.
De huidige chemotherapieën werken niet tegen kankerstamcellen. Dat is ook de reden dat kanker na behandeling kan terugkeren en zich kan verspreiden. De onderzoekers geloven dat het controleren van deze stamcellen cruciaal is in het beheersen van kanker.

Blaaskanker

In eerdere onderzoeken werd aangetoond dat sulforafaan effectief is bij blaaskanker bij ratten. Ook hier werd een sterk extract gebruikt. De onderzoekers spraken wel de verwachting uit dat het regelmatig eten van broccoli nuttig kan zijn bij de bestrijding van kanker bij mensen.

Hart- en vaatziekten

Er was al aangetoond dat broccoli goed is voor het hart en de bloedvaten. Het bleek dat broccoli enzymen stimuleert die bloedvaten en het lichaam beschermt tegen hoge concentraties van bepaalde moleculen die onze cellen beschadigen. Het lichaam wordt zo beschermd tegen hart- en vaatziekten, zoals beroerte.

Wetenschappers uit Connecticut toonde met een extract bij ratten aan dat broccoli een verbeterde hartspierfunctie lieten zien. Dit zou waarschijnlijk worden veroorzaakt doordat het hart-beschermende eiwit thioredoxin wordt gestimuleerd.

Schade aan bloedvaten door diabetes

Mensen met diabetes hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en nierschade. In de Universiteit van Warwick werd het effect van sulforafaan getest op bloedvaten die waren beschadigd door een hoog glucoseniveau. Een hoge bloedsuiker verhoogt de hoeveelheid van bepaalde moleculen, de zogenaamde ROS of Reactive Oxygen Species tot driemaal de normale waarde. Zulke hoge concentraties kunnen de menselijke cellen beschadigen. Uit de studie bleek dat sulforafaan het niveau van ROS met 73% verlaagt.

Astma-aanvallen en luchtvervuiling

In de Universiteit van Californië Los Angeles vonden wetenschappers dat het dagelijks eten van broccolikiemen mensen met astma en COPD beschermt tegen ademnood, doordat het luchtweginfecties voorkomt. De onderzoekers lieten proefpersonen dagelijks 100 gram gestoomde broccoli eten. Het bleek dat de hoeveelheid zogenaamde fase II enzymen bij deze mensen verdubbelde. De onderzoekers vonden dat dit werd veroorzaakt door sulforafaan.

Fase II enzymen maken deel uit van ons afweersysteem. Deze enzymen maken schadelijke stoffen in ons lichaam onschadelijk en zorgt ervoor dat ze kunnen worden afgevoerd. Op die manier helpt het ook tegen luchtvervuiling, zoals sigarettenrook en uitlaatgassen bijvoorbeeld. Ook gezonde mensen hebben dus baat bij het eten van broccoli. Ook hooikoorts is een ontstekingsreactie die kan worden bestreden met broccoli.

Alzheimer, Parkinson, Huntington

In het eerder genoemde onderzoek van de Universiteit van Warwick vonden de onderzoekers ook dat sulforafaan onze zenuwcellen beschermt. De ontdekking hiervan kan belangrijk zijn voor het bestrijden van bepaalde zenuwziekten, zoals de ziekte van Parkinson, Huntington en Alzheimer.

Artrose

Een nieuw onderzoek dat betrekking heeft op sulforafaan uit broccoli zal worden uitgevoerd door de Universiteit van East Anglia in Norwich. Doel van het onderzoek is de weg vrij te maken voor patiëntenonderzoeken met het uiteindelijke doel veilige nieuwe manieren te vinden voor het voorkomen en behandelen van deze pijnlijke aandoening.

Onderzoekers vonden in eerdere onderzoeken al dat sulforafaan enzymen blokkeert die zorgen voor de vernietiging van gewrichten bij artrose. In het Verenigd Koninkrijk leiden ongeveer 6 miljoen mensen aan deze aandoening, die vooral de handen, voeten, ruggengraat, heupen en knieën van oudere mensen aantast en voor veel pijn zorgt. Er is op dit moment geen betere behandeling dan het verlichten van pijn of het vervangen van gewrichten.

Immuunsysteem en veroudering

Wie bovenstaande onderzoeken leest begrijpt dat broccoli ook een nuttige dieetaanvulling kan zijn voor iedereen die het immuunsysteem belangrijk vindt of vroegtijdige veroudering wil tegengaan. De Universiteit van Californië Los Angeles doet ook de aanbeveling regelmatig gezonde groenten zoals broccoli te eten.

Vrije radicalen die ontstaan bij de stofwisseling en ons binnendringen via vervuiling in eten en de lucht horen bij het dagelijks leven. Naarmate we ouder worden echter, raken de mogelijkheden van het lichaam om de schade door vrije radicalen te bestrijden uitgeput. Dat is de reden dat we vervelende ziekten als kanker, diabetes, hart- en vaatziekten en gewrichtsslijtage krijgen. Ook veroudering hoort in dit rijtje thuis. Veroudering voorkomen kunnen we niet, maar we kunnen het wel vertragen door gezond te eten en broccoli hoort daarbij.
Sulforafaan in broccoli communiceert met het Nrf2-eiwit. Dat eiwit is een soort hoofdregelaar die in het lichaam honderden antioxidanten stimuleert en genen en enzymen verjongt.

Aanbeveling

Het lijkt na het lezen van deze onderzoeken een goed idee om dagelijks broccoli te gaan eten. Toch is dat niet verstandig. Dat zou dan betekenen dat er in het lichaam een tekort zou ontstaan aan andere essentiële stoffen. Veel verstandiger is het om zo veel mogelijk te variëren. Neem daarbij wat vaker groenten uit de kruisbloemenfamilie en probeer eens dagelijks meerdere soorten groenten te eten. Tomaat, sla en groentekiemen bijvoorbeeld kunnen overal bij en veel groenten kunnen ook op brood gegeten worden. Maak wat vaker een salade of een groentemix en neem wat vaker rauwkost en fruit als tussendoortje.

Lees verder

• Waarom olijfolie gezond is
• Vezelrijke voeding
• Nooit ziek – de rol van eten en bewegen
• Het gevaar van buikvet