Flauwvallen: wat doe je eraan?

Het kan iedereen overkomen: flauwvallen. Door een daling van bloedtoevoer naar de hersenen en een vertraagde hartslag kun je je flauw voelen en dit leidt dan tot bewustzijnsverlies. Wat kun je doen tegen flauwvallen: hoe voorkom je flauwvallen en wat doe je als je flauw begint te voelen?

Flauwvallen

Het even bewusteloos raken, wat vanzelf ook weer overgaat, wordt ook wel flauwvallen genoemd. De medische term hiervoor is syncope of collaps, en het wordt veroorzaakt door een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen. De spieren verslappen op dit moment waardoor ook de lichaamshouding wordt verloren en iemand in elkaar zakt.

Oorzaken van flauwvallen

Flauwvallen gebeurt doordat er te weinig bloed wordt gevoerd naar de hersenen. Dit heeft over het algemeen vier oorzaken:

1. Onvoldoende vocht: Dit heeft te maken met uitdroging. Er is een vermindering van vocht in de bloedvaten (hypovolemie of volumedepletie). Dit kan komen door ernstige bloedingen of verhoogde urinelozing (polyurie);
2. Ritmestoornis van het hart of structurele hartziekte: Dit kan gebeuren in zowel inspanning als bij rust. Het hart versneld of vertraagd (tot stilstand), wat ertoe leidt dat de bloedsomloop plots stagneert. Vaak voel je daarbij een pijn op de borst en ervaar je hartkloppingen, ben je moe, en hebt een continue hoofdpijn;
3. Reflex vanuit het autonome zenuwstelsel: Het lichaam reageert in een reflex op stimulatie van het autonome zenuwstelsel, veroorzaakt door de nervus vagus. Hierdoor zakt de bloeddruk en de hartslag. De stimulatie kan worden opgewekt door angst, zoals bij het zien van bloed, of door bloed prikken;
4. Falen van autonome zenuwstelsel: Soms kan het autonome zenuwstelsel, zodat bloedvaten in de benen niet goed worden samengeknepen wanneer iemand staat en het bloed naar de benen zakt. Hierdoor komt het bloed niet naar de hersenen en dit leidt tot flauw vallen. Het is veelal geen ernstig gebeuren en komt regelmatig bij tieners voor tijdens de groeispurt, maar wordt ook wel veroorzaakt door nierziekte of suikerziekte.

Overige (meespelende) oorzaken:

• Leeftijd
• Erfelijkheid
• Emotionele toestanden (trauma)
• Gedwongen houding voor lange tijd

Hematofobie

Het derde punt hierboven kan ook een fobie betreffen. Sommige mensen kunnen niet tegen het zien van bloed, en hebben een bloedfobie (of bloedangst of bloedvrees). Bij het zien van bloed treedt een (extreme en irrationele) angst op, wat kan leiden tot flauwvallen. De oorzaak kan een traumatische gebeurtenis uit het verleden zijn, maar dit hoeft niet.

Iemand met hematofobie kan worden behandeld door middel van psychologische hulp en begeleiding. Terwijl het bij de meeste vormen van fobie de gewoonte is om te ontspannen bij blootstelling, moet dit natuurlijk niet gebeuren bij deze fobie, omdat de bloeddruk sowieso juist afneemt (wat dan leidt tot flauwvallen).

Herkennen van flauwvallen

De symptomen

• Onbehaaglijk (soms misselijk) gevoel;
• Slap voelen;
• Zwart of schemerig voor de ogen;
• Zweten;
• Bleekheid.

Preventie van flauwvallen

Als je van jezelf weet dat je gevoelig bent voor flauwvallen, kun je daar in je dagelijkse leven rekening mee houden. Zorg ervoor:

• Dat je voldoende rust en slaap krijgt;
• Dat je voldoende beweegt, zodat je fysieke conditie goed is;
• Dat je dranken als koffie, cola en sterke thee vermijd (vanwege de caffeïne);
• Dat je niet te veel alcohol tot je neemt (leidt tot zout tekort);
• Dat je niet (te veel) rookt;
• Dat je ontbijt (voorkomt bloedsuiker tekort);
• Dat je zo min mogelijk stress ervaart;
• Dat je voldoende zout binnenkrijgt (bijvoorbeeld bouillon).

Eventueel kan ook medicatie worden ingenomen, zoals Effortil.

Wanneer je je al flauw begint te voelen, kun je het volgende doen:

• Kalm blijven en afleiding zoeken;
• Ga zitten;
• Ga even naar buiten (meer zuurstof);
• Probeer de bloeddruk te verhogen (benen kruisen en persen van buik);
• Probeer de bloeddruk te verhogen (ga in hurkhouding staan of zet een voet op een trapje).

Let erop dat je niet bij gevaarlijke punten staat en probeer niet iets te drinken, want mocht je toch flauwvallen, kan dit gevaarlijk zijn (verslikken of slecht terecht komen).

---

Zie ook:
Moeilijke stoelgang: wat doe je eraan?
Keelpijn: wat doe je eraan?
Buikpijn: wat doe je eraan?
Hoofdpijn: wat doe je eraan?
Hyperventileren: wat doe je eraan?