Warmtebultjes, zweetbultjes: jeukende pukkeltjes op lichaam

Last van jeukende pukkeltjes op het lichaam, bijvoorbeeld op borst, rug, schouders? Misschien heb je last van warmtebultjes, zweetbultjes of zweetpukkeltjes. Warmtebultje of zweetbultjes zijn wat medisch 'miliaria' genoemd wordt. Als je meer dan normaal zweet, kan deze huidaandoening optreden. Miliaria is een huiduitslag die flink wat jeuk kan veroorzaken. Miliaria wordt veroorzaakt door een verstopping van de zweetklieren, waardoor het vocht doorsijpelt in de omringende huidcellen. Warmtebultjes zijn vervelend, maar met de juiste aanpak ben je er snel vanaf. Het draait allemaal om koel blijven, luchtige kleding dragen en je huid lekker laten ademen. Voeg daar een kalmerend middeltje aan toe en voor je het weet, zijn die bultjes verleden tijd! Warmtebultjes zijn meestal tijdelijk, maar als je ze negeert of er te veel aan krabt, kunnen er vervelende complicaties ontstaan. Van een infectie tot chronische irritatie.

• Wat zijn warmtebultjes?
• Wat veroorzaakt warmtebultjes?
• Wie krijgt warmtebultjes?
• Hoe ziet miliaria er uit en wat zijn de symptomen?
• Miliaria crystallina
• Miliaria rubra
• Miliaria profunda
• Onderzoek en diagnose
• Klachten bespreken
• Lichamelijk onderzoek
• Geen verdere tests
• Welke behandeling is mogelijk bij miliaria of warmtebultjes?
• Koel blijven
• Koele douche
• Luchtige kleding
• Huid droog houden
• Kalmerende lotions
• Vermijd zware crèmes en oliën
• Antihistaminica
• Prognose
• Herstel
• Terugkeer
• Complicaties
• Infectie
• Huidirritatie
• Chronische miliaria
• Warmte-intolerantie
• Preventie

Wat zijn warmtebultjes?

Miliaria is een huidaandoening die uitgaat van de eccriene zweetklieren en welke kan optreden als je meer zweet dan normaal. De huiduitslag wordt ook wel 'warmtebultjes' of 'zweetbultjes' genoemd. De uitslag is meestal niet ernstig, maar het wel flinke jeuk veroorzaken en veel ongemak.

Wat veroorzaakt warmtebultjes?

Een mens heeft duizenden zweetkliertjes die vlak onder de huid liggen. Door een blokkade van de zweetklieren, sijpelt het zweet in de omringende huid. Dit kan leiden tot kleine ontstekingen die zorgen voor de huiduitslag. Vooral in warme, vochtige omstandigheden treedt miliaria op, vooral op plaatsen waar huidgebieden elkaar raken of wanneer er druk op de huid wordt uitgeoefend door bijvoorbeeld (te) strakke kleding of op de billen en rug door lange afstanden te rijden in een warme auto. Bij een baby treedt de huiduitslag vaak op als gevolg van een te warme omgeving, zoals de slaapkamer. Verder speelt vermoedelijk de bacterie Staphylococcus epidermidis een rol. Een onschuldige huidbacterie die een kleverige stof aanmaakt en dat samen met zweet en dode huidcellen voor de blokkade en afsluiting van de zweetklier kan zorgen. Mensen met miliaria schijnen drie keer zoveel van deze bacteriën op hun huid te hebben.

Wie krijgt warmtebultjes?

Miliaria of warmtebultjes kan iedereen op elke leeftijd ontwikkelen. Het komt echter het meest voor bij baby's (zie afbeelding bovenaan het artikel) en kinderen, omdat hun zweetklieren nog niet voldoende ontwikkeld zijn en daarom gevoeliger zijn voor een blokkade. Het komt vooral vaak voor bij pasgeboren baby's, maar daarna verdwijnt het vaak weer snel. Bij een baby komen deze vervelende bultjes vooral op het gezicht, de nek, en het bovenste deel van de romp (borst, rug, schouders) voor.

Een andere veel voorkomende aanleiding om last te krijgen van miliaria, is wanneer je reist naar een warmer klimaat en meer zweet dan normaal. De uitslag treedt vaak binnen een paar dagen na aankomst in het warmere land op. De aandoening kan ook optreden in een koeler klimaat zoals Nederland en dan vooral als je veel zweet en de huid afgesloten is.

Hoe ziet miliaria er uit en wat zijn de symptomen?

Er worden grofweg drie soorten miliaria onderscheiden:

Miliaria crystallina

Dit is de lichtste vorm van miliaria, waarbij vooral de zweetklieren dicht aan de oppervlakte van de huid zijn betrokken. Er ontstaan kleine heldere blaasjes, die in groepjes op de huid aanwezig zijn en in veel gevallen na enkele uren of dagen verdwijnen. Het gaat vaak gepaard met jeuk.

Miliaria rubra

Dit is de meest courante vorm, wat veroorzaakt wordt door een blokkade van de wat dieper gelegen zweetklieren. Bij deze vorm zie je groepjes van kleine rode puntjes, die ieder een paar millimeter groot lijken. De puntje hebben wel wat weg van een blaasje. Het kan gepaard gaan met roodheid. De aangedane huid zweet minder of zelfs helemaal niet. Je kan je moe en lamlendig voelen. Wanneer je blijft zweten en je kan de warmte niet goed kwijt omdat de huiduitslag over een groot deel van je lichaam aanwezig is, dan kan je last krijgen van hoge koorts en uitputting ontstaan. Het lichaam kan dan immers de warmte niet meer kwijt.

Miliaria profunda

Deze variant treedt zelden op. Typisch zijn de minuscule bultjes en met vocht gevulde (vleeskleurige) blaasjes. Deze zijn het gevolg van de ophoping van vocht bij de openingen van eccriene zweetklieren. Hierbij is het risico van koorts en uitputting als gevolg van oververhitting vrij groot. Dit komt doordat een groter deel van de huid is bedekt.

Onderzoek en diagnose

Warmte- of zweetbultjes zijn kleine, rode of witte bultjes die ontstaan wanneer je huid te warm wordt en het zweet niet goed kan verdampen. Ze zijn vervelend, maar gelukkig niet ernstig. Als je naar de huisarts gaat voor onderzoek, verloopt het meestal vlot.

Klachten bespreken

De arts vraagt eerst naar je klachten: wanneer zijn de bultjes ontstaan, heb je last van jeuk, en wanneer wordt het erger? Je zult vaak merken dat de bultjes opduiken als het warm is of na inspanning waarbij je veel zweet. Dit helpt de arts om te bepalen of het echt om warmtebultjes gaat.

Lichamelijk onderzoek

De arts zal je huid onderzoeken. Warmtebultjes zijn makkelijk te herkennen aan de kleine rode of witte bultjes die vaak op plekken zitten waar je huid niet goed kan ademen, zoals je borst, rug of in je nek. De diagnose wordt meestal al gesteld op basis van hoe de bultjes eruitzien en waar ze zitten.

Geen verdere tests

In de meeste gevallen is verder onderzoek niet nodig. Warmtebultjes zijn onschuldig en verdwijnen vaak vanzelf zodra je huid wat afkoelt en niet meer zweet. Alleen als de bultjes langer blijven of er sprake is van infectie, kan de arts meer onderzoek doen.

Welke behandeling is mogelijk bij miliaria of warmtebultjes?

Bij warmtebultjes, ook wel miliaria genoemd, is de behandeling gericht op het verminderen van de symptomen en het voorkomen van verdere irritatie. Hier zijn de beste manieren om warmtebultjes aan te pakken:

Koel blijven

De belangrijkste stap is je huid koel houden. Zorg ervoor dat je niet te veel zweet en probeer oververhitting te vermijden. Dit betekent luchtige, katoenen kleding dragen en je huid de kans geven om te ademen. Vermijd synthetische stoffen die je huid afsluiten.

Koele douche

Een koele douche helpt om je huid te kalmeren en de bultjes te verzachten. Gebruik een milde, ongeparfumeerde zeep om irritatie te voorkomen en droog je huid voorzichtig af met een zachte handdoek, zonder te wrijven.

Luchtige kleding

Draag kleding die je huid laat ademen, zoals loszittende katoenen stoffen. Strakke kleding, vooral van synthetische stoffen, houdt de warmte vast en kan de bultjes verergeren.

Huid droog houden

Probeer je huid zo droog mogelijk te houden. Na het douchen of als je zweet, dep je huid zachtjes droog. Je kunt ook talkpoeder of maïzena gebruiken om de huid droog en koel te houden.

Kalmerende lotions

Gebruik kalmerende lotions zoals menthol- of calaminelotion om de jeuk en irritatie te verlichten. Deze lotions hebben een verkoelend effect en helpen de huid te kalmeren.

Vermijd zware crèmes en oliën

Zware crèmes en oliën sluiten de poriën af en kunnen de warmtebultjes verergeren. Kies voor luchtige, hydraterende producten of vermijd huidverzorgingsproducten even helemaal totdat je huid hersteld is.

Antihistaminica

Bij ernstige jeuk kun je een antihistaminicum gebruiken om de jeuk te verminderen. Dit kan vooral nuttig zijn als je merkt dat de bultjes je uit je slaap houden of als de irritatie ondraaglijk is.

De behandeling bestaat verder uit het voorkomen van factoren die de uitslag uitlokken. Daar kun je hier meer over lezen.

Prognose

De prognose voor warmtebultjes (miliaria) is gelukkig heel goed. In de meeste gevallen verdwijnen de bultjes vanzelf zodra je je huid koel houdt en overmatig zweten voorkomt. Warmtebultjes zijn een tijdelijke irritatie van de huid, en binnen enkele dagen tot een week ben je er meestal vanaf.

Herstel

Zodra je de juiste maatregelen neemt, zoals luchtige kleding dragen, koel blijven en je huid droog houden, verdwijnen de bultjes snel. Het herstelproces verloopt meestal soepel zonder blijvende schade aan je huid.

Terugkeer

Zweetbultjes kunnen terugkomen als je weer te veel zweet of je huid te warm wordt. Vooral in warme, vochtige omstandigheden of bij intensieve inspanning is de kans groter dat de bultjes opnieuw opduiken.

Complicaties

Warmtebultjes (miliaria) zijn meestal onschuldig en verdwijnen vanzelf, maar in zeldzame gevallen kunnen er complicaties optreden als je ze niet goed behandelt of negeert. Hier zijn een paar complicaties die je in de gaten moet houden:

Infectie

Als je veel krabt aan de bultjes, kunnen ze gaan ontsteken en een bacteriële infectie veroorzaken. De huid kan rood, warm en pijnlijk worden, en er kunnen zelfs pusblaasjes ontstaan. In zo'n geval is soms een antibioticakuur nodig.

Huidirritatie

Langdurige blootstelling aan warmte en vocht zonder dat de huid goed kan herstellen, kan leiden tot aanhoudende irritatie. Dit maakt de huid gevoelig en vatbaar voor andere huidproblemen, zoals eczeem.

Chronische miliaria

Bij mensen die vaak in warme, vochtige omstandigheden verkeren, zoals tropische klimaten of bij intensief sporten, kunnen de bultjes steeds terugkomen. Dit kan leiden tot chronische miliaria, waarbij de huid telkens opnieuw geïrriteerd raakt.

Warmte-intolerantie

In zeldzame gevallen kunnen de zweetklieren langdurig geblokkeerd raken, waardoor de huid niet goed meer kan zweten. Dit leidt tot warmte-intolerantie, waarbij het lichaam moeite heeft om zichzelf af te koelen, wat gevaarlijk kan zijn in warme omstandigheden.

Preventie

Neem de volgend emaatregelen om warmtebultjes of zweetbultjes te voorkomen:

• Draag luchtige, katoenen of linnen kleding.
• Vermijd strakke, synthetische stoffen.
• Blijf in de schaduw of zoek verkoeling.
• Neem regelmatig een koele douche.
• Gebruik lichte huidverzorgingsproducten.
• Drink voldoende water om gehydrateerd te blijven.
• Vermijd zware crèmes en oliën op je huid.
• Gebruik talkpoeder of maïzena op zweterige plekken.
• Zorg voor ventilatie in warme ruimtes.
• Neem rustpauzes bij inspanning in de hitte.

Lees verder

• Zweetpuistjes behandelen: zweetuitslag op rug, borst & benen
• Warmtebultjes, warmte-uitslag benen, armen en rug behandelen
• Zonneallergie: symptomen, voorkomen, behandeling, medicijnen
• Warmte-uitslag: behandelen warmte-uitslag op rug en borst
• Jeukende uitslag in nek en hals: symptomen en oorzaken