Warmtebultjes, warmte-uitslag benen, armen en rug behandelen

Warmtebultjes bij baby, kind en volwassene op benen, armen, rug, borst, buik en gezicht. Hoe kun je warmtebultjes het beste behandelen? De medische benaming voor zweetuitslag, zweetbultjes, warmtebultjes of warmte-uitslag is miliaria. Dit is een huiduitslag die ontstaat in warme, vochtige omstandigheden. De uitslag is meestal niet ernstig, maar het kan flink jeuken en voor ongemak zorgen. Miliaria wordt veroorzaakt door afsluiting van de zweetkliertjes. Er worden meerdere typen miliaria onderscheiden. De meest voorkomende is miliaria crystallina, die zich kenmerkt als kleine rode pukkeltjes of bultjes die flink kunnen jeuken. Er bestaan verschillende soorten warmtebultjes. Bij miliaria crystallina ontstaan er bijvoorbeeld oppervlakkige, met vocht gevulde blaasjes van 1-2 mm in doorsnede. De blaasjes gaan gemakkelijk kapot, waarna de plekjes indrogen, met oppervlakkige schilfering. Bij een baby komen deze warmtebultjes vooral voor op het gezicht, de nek, en bovenste deel van de romp.

Warmtebultjes of warmte-uitslag

• Wat zijn warmtebultjes?
• Vier soorten miliaria
• Wie krijgen het?
• Oorzaak van warmte-uitslag
• Voorkeursplekken
• Klachten en symptomen warmtebultjes
• Miliaria crystallina
• Miliaria rubra
• Miliaria profunda
• Miliaria pustulosa
• Vergelijkbare ziektebeelden
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van warmtebultjes
• Warmte-uitslag bij een baby voorkomen
• Luchtige kleding
• Talkpoeder voor baby's
• Geen prikkende stoffen
• Zoek verkoeling
• Voldoende drinken
• Regelmatig controleren
• Hoe kun je warmte-uitslag voorkomen bij een volwassene?
• Blijf koel en droog
• Draag losse en ademende kleding
• Gebruik talkpoeder of maïzena
• Douche regelmatig
• Hydrateer voldoende
• Vermijd zware inspanning tijdens de heetste momenten van de dag

Wat zijn warmtebultjes?

De medische benaming van warmte-uitslag of zweetuitslag is ‘miliaria’. In de volksmond wordt het ook wel 'warmtebultjes, 'zweetbultjes', 'hittebultjes' of 'zweetpuistjes' genoemd. Miliaria is een veel voorkomende aandoening die uitgaat van de eccriene zweetklieren, de kleine zweetklieren die over het hele lichaam voorkomen en een belangrijke rol spelen in de regulatie van de lichaamstemperatuur. Wanneer door bijvoorbeeld koorts, inspanning of door het aanwezig zijn in een warme omgeving, het lichaam oververhit dreigt te raken, produceren deze kliertjes zweet waardoor de oppervlakte van de huid nat wordt gemaakt en het lichaam gemakkelijker afkoelt.

Vier soorten miliaria

Er worden vier soorten miliaria onderscheiden:

• Miliaria crystallina: oppervlakkige afsluiting van de zweetkliertjes, als gevolg waarvan met helder vocht gevulde blaasjes ontstaan die snel kapot gaan.
• Miliaria rubra: een dieper gelegen afsluiting waardoor intens jeukende rode bultjes ontstaan.
• Miliaria profunda: hierbij wordt er ook zweet vanuit de zweetklieren of afvoergangetjes gelekt of geperst, waardoor er een jeuken en pijnlijke ontstekingsreactie ontstaat.
• Miliaria pustulosa: dit is een complicatie van miliaria profunda, waarbij er een bacteriële infectie is ontstaan waarbij puistjes zichtbaar zijn.

Wie krijgen het?

In feite kan iedereen miliaria krijgen, maar sommige mensen lopen meer kans. In Nederland wordt miliaria crystallina vooral gezien bij jonge kinderen en dan vooral pasgeborenen. Wereldwijd komt miliaria het meeste voor in een tropische omgeving, vooral onder mensen die onlangs zijn verhuisd van een gematigd klimaat naar een tropisch klimaat. Dan gaat het zowel om miliaria crystallina als miliaria rubra. Miliaria profunda is veel zeldzamer. Mensen die zich inspannen in een warme omgeving, mensen met (fors) overgewicht, sporters en bedlegerige mensen, lopen ook meer risico. Men schat dat ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking aanleg heeft om miliaria te ontwikkelen.

Oorzaak van warmte-uitslag

Miliaria wordt veroorzaakt doordat de afvoergangen van de zweetkliertjes verstopt raken en kunnen scheuren. Hierdoor raakt zweet onder de huid opgesloten, wat leidt tot blaasjes of bultjes die intens kunnen jeuken. Bij miliaria profunda resulteert de afsluiting van de zweetkliertjes in het lekken van exocrien zweet in de epidermis (de opperhuid) of de dermis (de lederhuid). Dit veroorzaakt een pijnlijke en jeukende ontstekingsreactie.

Voorkeursplekken

Miliaria komt vaak voor in warme, vochtige omstandigheden. Vaak ontstaat de aandoening op plaatsen waar huidgebieden elkaar raken of wanneer er druk op de huid wordt uitgeoefend door strakke kleding of op de billen en rug door te rijden in een warme auto. Bij een baby ontstaat het vaak door een te warme omgeving, zoals de slaapkamer. Maar je kan ook warmtebultjes op je voet krijgen. Bijvoorbeeld als je strakke en warme sokken draagt. Warmtebultjes op je handen komt daarom weer veel minder voor.

Klachten en symptomen warmtebultjes

Miliaria crystallina

De laesies zijn oppervlakkige, met vocht gevulde blaasjes, 1-2 mm in doorsnede. De blaasjes gaan gemakkelijk kapot, waarna de plekjes indrogen, met oppervlakkige schilfering. Bij baby’s komen de laesies vooral voor op het gezicht, de nek, en het bovenste deel van de romp. Maar ook in de oksels en het luiergebied, waarbij miliaria niet verward moet worden met luiereczeem (luieruitslag). Bij volwassenen manifesteren de laesies zich vooral op de romp.

Miliaria rubra

Hierbij gaat het om kleine, rode, jeukende bultjes, die niet samenvloeien. Bij zuigelingen verschijnen de pukkeltjes vooral op de hals en in de lies en oksels. Bij volwassenen doen de warmtepukkeltjes zich vooral voor op de huid waar druk wordt uitgeoefend of wrijving optreedt door bijvoorbeeld strak zittende kleding of het in bed liggen in een hotelkamer in een tropisch gebied zonder airco. Deze gebieden zijn de nek, de hoofdhuid, het bovenste deel van de romp en de huidplooien.

Miliaria profunda

De laesies zijn stevig, vleeskleurig en 1-3 mm groot. Miliaria profunda volgt vaak op herhaalde episoden van miliaria rubra. De laesies komen vooral voor op de romp, maar ze kunnen ook verschijnen op armen en benen. De jeuk is meestal minder dan de andere vormen, maak het risico van koorts en uitputting door oververhitting is groter, doordat vaak een groter deel van de huid is bedekt met de laesies.

Miliaria pustulosa

Dit is een complicatie van miliaria profunda, waarbij als gevolg van een bacteriële ontsteking puistjes zichtbaar zijn.

Vergelijkbare ziektebeelden

Vergelijkbare ziektebeelden zijn:

• Cutane candidiasis;
• Erythema toxicum neonatorum (ETN);
• Folliculitis;
• Eczema herpeticum;
• Pityriasis lichenoides;
• Pityrosporum folliculitis;
• Pseudomonas folliculitis; en
• Waterpokken.

Onderzoek en diagnose

Normaal gesproken wordt de diagnose gesteld op basis van het klinisch beeld. Aangezien de verschijnselen kunnen lijken op andere huidafwijkingen (zie voorgaande), wordt soms ter bevestiging een biopt (stukje weefsel) weggenomen om onder de microscoop te bekijken.

Behandeling van warmtebultjes

De beste behandeling voor elke vorm van miliaria of warmtebultjes is het vermijden van de uitlokkende factoren. Miliaria gaan vanzelf over. In sommige gevallen kan de huisarts een geneesmiddel voorschrijven om de klachten te verlichten.

• Verminder of voorkom transpiratie door warme en vochtige omstandigheden te vermijden.
• Houd de huid koel en droog.
• Zorg voor een koele omgeving met behulp van airco of ventilatoren om de lucht te laten circuleren.
• Houdt de omgeving van de baby goed geventileerd en zet de wieg niet te dicht bij een warmtebron (radiator)
• Door je kindje vaak schone kleren aan te doen en te baden, kun je de warmte-uitslag enigszins beperken. Bij het baden kun je beter geen zeep gebruiken, want dat kan de huid irriteren. Droog de jeukende plekjes goed af en wanneer je baby last heeft van jeuk, kun je talkpoeder op de plekjes strooien. Dat werkt verzachtend.
• Knip de nagels van je baby kort, zodat hij zichzelf niet kan krabben vanwege de jeuk. Door krabeffecten worden de klachten erger.
• Draag luchtige kleding die gemaakt zijn van lichte, zachte materialen die 'ademen' (katoen), zodat irritatie en wrijving wordt voorkomen.
  Na het douchen de huid zachtjes afdeppen met een (schone) handdoek / Bron: Pexels, Pixabay
• Beperk fysieke activiteit, waardoor men gaat zweten.
• Verkoelende gels en lotions (verkrijgbaar bij de drogist), kunnen verlichting geven aan de jeukklachten.
• Vermijd het gebruik van vette crèmes of zalven, aangezien deze de poriën kunnen blokkeren en daarmee bijdragen aan de klachten.
• Dep na het (koel) douchen de huid zachtjes af met een handdoek en laat de huid vervolgens aan de lucht drogen.
• Ga niet naar een sauna, stoombad of bubbelbad.
• Vermijd huid-op-huid contact. Leg bijvoorbeeld een droog en schoon katoenen washandje tussen de benen of onder de borsten.
• In ernstiger gevallen kan door de huisarts een corticosteroïdencrème of -lotion worden voorgeschreven om de verschijnselen te onderdrukken. Soms is hier wat menthol aan toegevoegd.
• Antihistaminica kunnen helpen tegen jeuk.
• Bij miliaria pustulosa kan door de huisarts een antibioticum worden voorgeschreven.

Warmte-uitslag bij een baby voorkomen

Je kunt de volgende maatregelen nemen om warmte-uitslag bij een baby te voorkomen:

Luchtige kleding

Houd je baby aangenaam koel door hem te kleden in ruimvallende, lichtgewicht en goed ademende kleding (zoals katoen en linnen), vooral bij warm en vochtig weer. Gebruik geen synthetisch materiaal of plastic broekjes.

Talkpoeder voor baby's

Moeilijk bereikbare huidplooien kunnen verzorgd worden met baby talkpoeder. Het poeder zorgt voor een soepele, droge en gladde huid. Baby talkpoeder is vaak verrijkt met olie, die de huid verzacht en vocht absorbeert. Het beschermt het tegen irritaties, waardoor het kindje geen last heeft van rode plekjes en ruwe vlekjes.

Geen prikkende stoffen

Wanneer je je baby vasthoudt, draag dan geen prikkende of irriterende stoffen, zoals wol.

Zoek verkoeling

Houd op een snikhete, broeierige dag je baby binnen, of zoek verkoeling in een schaduwrijke plek met een beetje wind om te zitten en te spelen.

Voldoende drinken

Zorg dat je baby voldoende vocht binnenkrijgt door hem vaak de borst of de fles te geven.

Regelmatig controleren

Check regelmatig of de baby niet oververhit raakt door bijvoorbeeld aan zijn huid te voelen. Als de huid vochtig en warm aanvoelt, is je baby te warm.

Hoe kun je warmte-uitslag voorkomen bij een volwassene?

Blijf koel en droog

De beste manier om warmte-uitslag te voorkomen, is door je huid koel en droog te houden. Vermijd overmatige warmte en vochtigheid door in de schaduw te blijven, airconditioning te gebruiken of in goed geventileerde ruimtes te verblijven. Als je in een warme omgeving werkt of sport, probeer dan pauzes in te lassen om af te koelen en droog je huid af met een handdoek.

Draag losse en ademende kleding

Kies voor kleding van lichte, ademende materialen zoals katoen, linnen of vochtregulerende stoffen die helpen om zweet van de huid af te voeren. Strakke kleding kan de zweetklieren blokkeren, wat het risico op warmte-uitslag verhoogt. Loszittende kleding voorkomt wrijving en vermindert de kans op huidirritatie.

Gebruik talkpoeder of maïzena

Talkpoeder of maïzena kan helpen om vocht op de huid te absorberen en zo warmte-uitslag te voorkomen. Deze poeders kunnen op plekken worden aangebracht waar je vaak zweet, zoals onder de armen, onder de borsten, in de liesstreek en op andere huidplooien. Ze helpen de huid droog te houden en wrijving te verminderen.

Douche regelmatig

Door regelmatig te douchen met koud of lauw water, kan je je huid afkoelen en overtollig zweet en vuil wegspoelen, wat helpt om de zweetklieren open te houden. Vermijd hete douches, omdat deze de huid verder kunnen irriteren. Gebruik milde, niet-irriterende zeep om je huid schoon en fris te houden.

Hydrateer voldoende

Blijf gehydrateerd door voldoende water te drinken, vooral in warme omstandigheden. Het drinken van voldoende water helpt je lichaam om af te koelen en vermindert de kans op overmatig zweten, wat kan leiden tot warmte-uitslag.

Vermijd zware inspanning tijdens de heetste momenten van de dag

Probeer zware fysieke activiteiten te vermijden tijdens het heetste deel van de dag, meestal tussen 12.00 en 16.00 uur. Als je toch actief moet zijn, zorg er dan voor dat je voldoende pauzes neemt om af te koelen en water te drinken om uitdroging te voorkomen.

Door deze eenvoudige preventieve maatregelen te nemen, kun je warmte-uitslag bij volwassenen effectief voorkomen en je huid gezond houden, zelfs tijdens warme zomerdagen.

Lees verder

• Zweetpuistjes behandelen: zweetuitslag op rug, borst & benen
• Blaasjes op voet (en hand): oorzaken voet- & handblaasjes
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Warmte-uitslag: behandelen warmte-uitslag op rug en borst
• Warmtebultjes, zweetbultjes: jeukende pukkeltjes op lichaam