Levercirrose: alcoholmisbruik, hepatitis, ijzervergiftiging

De derde doodsoorzaak binnen leeftijdscategorie vijfenveertig tot vijfenzestig jaar is levercirrose. Het houdt in dat de cellen in het orgaan dermate worden aangetast, dat deze niet meer kunnen functioneren. Oftewel het orgaan neemt qua functionaliteit af, waardoor verschillende lichaamsprocessen in het geding komen. Omdat er sprake is van een progressief onomkeerbaar proces zal de lever geleidelijk aan verder worden aangetast, tot het orgaan niet meer kan functioneren en gifstoffen accumuleren. Wat houdt deze verslechtering van de lever in en wat zijn de voornaamste oorzaken?

Levercirrose

• Functies van de lever
• Wat houdt levercirrose in?
• Verschil met leververvetting
• Wat kunnen de oorzaken zijn?
• De gevolgen
• Vroegtijdige behandeling
• Noodzakelijke transplantatie

Functies van de lever

Zonder een lever kunnen we niet functioneren. Het heeft een aantal voor ons lichaam zeer belangrijke functies, zodat we draaiende kunnen blijven:

• het is een belangrijke opslagorgaan voor bloed, zodat ten tijde van nood het lichaam van voldoende vers bloed kan worden voorzien;
• het maakt gal aan welke in de galblaas wordt opgeslagen. Het is noodzakelijk als toevoeging aan voedsel om vetten verder in de dunne darm te verteren;
• het verzorgt de afbraak van vele stoffen en hormonen;
• de opslag van ijzer, waarmee rode bloedlichaampjes kunnen worden gemaakt. Het is de basis om zuurstof in het bloed te vervoeren;
• metabolisme van koolstof, vet, proteïne en de aanmaak met recycling van HDL;
• bron van warmte voor het lichaam. Het orgaan is dermate groot en actief dat het een groot deel van het lichaamswarmte voorziet.

Wat houdt levercirrose in?

Door verschillende aandoeningen kan het celweefsel van het orgaan dermate worden aangetast, dat het de oorspronkelijke functie verliest. Er is in dat geval sprake van de verandering van gezonde levercellen in littekenweefsel, waarmee het functioneren wordt vernietigd. De originele functie kan niet meer worden opgestart, waardoor het aangetaste deel geen nut meer heeft voor het lichaam. Omdat het orgaan slechts een beperkt formaat heeft, zal het beïnvloede aandeel toenemen en neemt het functioneren van het orgaan geleidelijk af. Het betekent dat vele van voorgenoemde noodzakelijke functies nadelig worden beïnvloed en dat heeft zo zijn gevolgen. Wat zijn de veroorzakers van de levercapaciteitvermindering en wat zijn de consequenties?

Verschil met leververvetting

Aan cirrose is eveneens een tweede vaak voorkomende aandoening gerelateerd geheten leververvetting. Dit is de aandoening, waarbij de vetstofwisseling is verstoord. Ook deze aandoening kan grote gevolgen hebben voor het lichaam, indien de veroorzaker niet wordt aangepakt. Toch is het een omkeerbare aandoening en kan herstel optreden mits de persoon een betere levensstijl volgt. Primaire oorzaak is teveel alcoholgebruik en overgewicht, waartegen goed kan worden opgetreden. Verbeter je levensstijl, zodat je lever beter kan werken. Wat zijn de oorzaken voor de onomkeerbaar levercirrose?

Wat kunnen de oorzaken zijn?

Zowel bij cirrose als vervetting moet de oorzaak worden gevonden in één van de volgende redenen, met alcoholmisbruik als primaire koploper:

Overmatige drankinname

Neemt men structureel teveel alcohol in – zoals bij drankmisbruik of –verslaving – dan moet de lever teveel werk verrichten. De lever moet continu overuren draaien en krijgt geen rust. Het zet alcohol om in asceetaldehyde (ethanal) en dat is een gifstof voor ons lichaam. Het tast weefsels aan zo ook de lever. Het zorgt ervoor dat levercellen worden beïnvloed met cirrose tot gevolg.

Chronische leverontsteking

Ten gevolge van Hepatitis B of C wordt een ontsteking op gang gebracht, waar het afweersysteem hardhandig tegen optreedt. De feitelijke schade wordt dus door het afweer veroorzaakt, waarmee littekenweefsel ontstaat.

Overige

Het lichaam krijgt teveel ijzer binnen of er is sprake van hemochromatose, waarbij ijzer in te hoge concentraties in de lever voorkomen. Door de vergiftiging wordt dat deel van de lever in toenemende mate uitgeschakeld. Andere redenen zijn primaire bilaire cirrose of scleroserende cholangitis, de ziekte van Andersen-Fabry, auto-immuun hepatitis, en dergelijke.

De gevolgen

Omdat de lever belangrijk is voor vele lichaamsprocessen zal een verminderde werking van de lever ernstige gevolgen hebben. Het lichaam wordt minder goed voorzien van vers bloed en het aandeel zuurstofrijk bloed daalt. Het betekent bloedarmoede, waarnaast het lichaam opbouw van gifstoffen te verduren krijgt. Meest typerende is wel opbouw van bilirubine in het bloed door minder afvoer van oude bloedcellen, waardoor de huid en ogen geel kunnen worden (geelzucht). Daarnaast heeft het invloed op de vertering van voedsel, waarbij minder gal een verminderde energietoevoer betekent. Daarnaast kan er sprake zijn van een hoge bloeddruk. Het kan resulteren in spataderen in de slokdarm met bloedingen tot gevolg. Daarbij kan de milt opzetten en overmatige hoeveelheid buikvocht ophopen. In het meest extreme geval treedt levercoma op, waardoor ammoniak onvoldoende wordt geneutraliseerd en de hersenen worden aangetast.

Vroegtijdige behandeling

Indien lever verstorende elementen tijdig worden verwijderd door een gezonde levensstijl aan te meten, kan de invloed van de aandoening worden beperkt. Het reeds aangetaste deel zal nooit meer kunnen functioneren en zal verkleven met omringend bindweefsel. Is het overgrote deel van de lever nog functioneel dan kan een behandeling van de aandoening resulteren in een stabilisering van de lever. Een gedeeltelijk goed functionerende lever kan voldoende zijn voor het ondersteunen van lichaamsfuncties, in combinatie met een aangepaste levensstijl en eventueel medicijngebruik. Vaak is het echter zo dat de aandoening te laat wordt opgemerkt.

Noodzakelijke transplantatie

Indien de buik opzet doordat de bloeddruk tussen de darm en lever te hoog wordt dan is er reeds een ernstige omstandigheid van toepassing. Indien er sprake is van levercoma dan werkt de lever niet meer, waardoor lichaamsfuncties progressief uitvallen. Dit moet worden tegengewerkt door laxeermiddelen en antibiotica, waarnaast een levertransplantatie nodig is. Daarbij kan de lever ook van een levende donor worden verkregen aangezien na een gedeeltelijke transplantatie de lever bij donornemer en donorgever compleet herstelt.

Indien niet tijdig wordt ingegrepen kan het of leiden tot een comateuze toestand met het overlijden tot gevolg of ontwikkelt de vergaande cirrose in onherstelbare leverkanker. Laat je bij twijfel medisch onderzoeken zodat er mogelijk tijdig kan worden ingegrepen.

Lees verder

• Polyneuropathie: zenuwontsteking en verlamming door alcohol
• Acetaldehyde de veroorzaker van een kater na alcoholinname
• Ziekte van Wilson: hepatitis, levercirrose, groene oogkring
• Leverkanker herkennen: hoe herkent men kanker aan de lever?