Gekneusde, gebarsten, gebroken ribben: hoe te behandelen?

Bij sporten, extreme activiteiten, een ongeluk of een ongelukkige val kan er teveel belasting op de ribben terechtkomen, waardoor er een trauma ontstaat. Een kneuzing of fractuur kan daarbij veel pijn en eventuele ademhalingsproblemen veroorzaken. Wat is het onderscheid tussen gekneusde, gebarsten of gebroken ribben, hoe kan het gepaard gaan met een klaplong en hoe herstelt het vaak zonder een chirurgische ingreep?

Aanleiding

Een ongelukkige val of een verkeersongeval kunnen dermate veel letsel geven, dat de ribben breken of trauma ondervinden. Zeker als de persoon aanleg heeft voor botontkalking, neemt de kans toe dat de ribben breken. Het is dus altijd oppassen geblazen om kneuzingen, fracturen of erger te vermijden. De ribben moeten de longen en het hart beschermen voor druk van buitenaf. Het is als het ware het harnas, waarmee inwendig belangrijke organen worden beschermd. Ondanks dat kan het wegens omstandigheden voorkomen dat er teveel plaatselijke druk ontstaat, waardoor ribben genoodzaakt zijn om te breken of gekneusd raken. Wat is het onderscheid daarbij?

Het onderscheid

Afhankelijk van de ernst van de stoot of ongeval kan een rib meer of minder worden belast en dus kan het trauma ook verschillende gradaties hebben. Meest voorkomende is uiteraard dat het gekneusd is. Het houdt in dat de rib zelf niet is beschadigd, echter het weefsel om de rib heen wel. Indien er sprake is van een gebarsten rib dan is de rib meer belast geweest, waardoor het bot iets is gekraakt. Aan één zijde van de rib ontstaan scheuren, waarbij splinters van het bot kunnen afspringen. Is de stress op de borstkas extra zwaar belast geweest dan kan de trauma bestaan uit één of meerdere afgebroken ribben. Hoe kan men het herkennen?

Symptomen van gebroken ribben

Er zijn fracturen aan de ribben, welke mogelijk niet opvallen omdat men er weinig last van heeft. In de meeste gevallen zal het aanleiding zijn voor een pijnlijke borst of plaatselijke pijn. Zeker als erop wordt gedrukt, als men ligt of de torso wil draaien en buigen. Het kan aanleiding zijn voor moeilijk tot pijnlijk ademen en er kan sprake zijn van pijnlijk hoesten. Indien ribben werkelijk zijn gebroken, kan de borst of torso een onnatuurlijke vorm hebben. Bovendien kan er sprake zijn van bloeduitstortingen of inwendige bloedingen.

Combinatie met klaplong

Indien de persoon gebroken ribben heeft dan kan het voorkomen dat er sprake is van een klaplong. Een rib heeft daarbij de thorax of longweefsel beschadigd, waardoor de vacuümtoestand om de longen is verstoord. Er kan lucht tussen de vliezen komen, waardoor de long qua formaat afneemt. Het drukverschil zorgt ervoor dat de long inklapt, waardoor de persoon moeilijk of minder goed kan ademen. In dat geval dient een thoraxdrainage te worden toegepast om het longvolume te laten herstellen. Dit wordt eveneens toegepast bij een lichte hemothorax oftewel bloedingen tussen de longvliezen.

Wat is er werkelijk aan de hand?

Indien de torso een onnatuurlijke vorm heeft gekregen, is het uiteraard een duidelijk signaal dat er ribben zijn gebroken. Maar vaak is het niet zo evident. Ook omdat soms ernstige pijn uitblijft, is het de vraag wat er precies aan de hand is. Om hierin helderheid te verkrijgen dient een röntgenfoto te worden gemaakt, zodat exact de ligging van de ribben kan worden beoordeeld. Op die manier kan een helder beeld worden verkregen, omtrent waar de breuk zit en wat de beste behandelmethode is.

Vervolgstappen

Indien er geen splinters van het bot zijn afgeslagen en de ribben nog in de normale positie staan, zal een chirurgische ingreep niet nodig zijn. Vaak wordt een pleister- of drukverband aangebracht om de beweeglijkheid van de ribben te beperken, zodat men minder pijn heeft. Het herstel verloopt meestal zonder complicaties en zonder verder ingrijpen. Heeft men last van veel hoesten dan dient dat te worden onderdrukt door pijnstillers in te nemen. Heeft men een klaplong dan dient dat in eerste instantie te worden gecorrigeerd, zodat de longcapaciteit wordt hersteld.

Let op bij hartmassage

Tijdens een ongeval kan het lichaam mogelijk dermate veel stress hebben gehad dat er een hartstilstand optreedt. In dat geval is het noodzaak om een ritmische hartmassage op gang te brengen in combinatie met mond-op-mond beademing. Dit zal moeten worden gedaan door een daartoe opgeleide EHBO specialist. De omstandigheden zijn niet altijd even gunstig en kan het zijn dat een persoon alleen is zonder aanvullende hulp. De aanwezige persoon moet nu zelf de noodlijdende persoon helpen door het hart te ondersteunen. Dit wordt gedaan door na iedere tel boven de duizend 1001 – 1002 – 1003... met kracht op de borstkas te drukken. Dit moet worden afgewisseld met beademing. De plaats van de hartmassage mag nooit boven het hart zijn. Het hart zit aan de linker zijde, echter die ribben kunnen slechts een beperkte druk opnemen. De hartmassage moet altijd op het borstbeen worden uitgevoerd, zodat de krachten gelijkmatig over alle ribben wordt verdeeld. Daarmee wordt voorkomen dat een ribfractuur en/ of aanvullende schade wordt aangericht.

Gekneusde, gebarsten, gebroken ribben: hoe te behandelen?