Gebroken heup: ongeluk of botontkalking: langdurig herstel

Vallen bij het skiën, een verkeersongeval of ongelukkig terechtkomen kunnen aanleiding zijn voor een zeer pijnlijke botbreuk. De gebroken heup komt veel bij ouderen wegens botontkalking voor, maar kan ook bij jongeren wegens een ongeval voorkomen. Het zorgt ervoor dat de persoon mogelijk lange tijd uit het ritme van iedere dag wordt gehaald en puur aan herstel moet denken. Waardoor wordt het veroorzaakt, welke type heupfracturen komen voornamelijk voor en op welke manieren kan de schade worden hersteld?

Gebroken heup

• Osteoporose en vallen
• Ongevallen met veel trauma
• Waar komt de breuk vooral voor?
• Symptomen
• Wat is osteosynthese?
• Opereren
• Kans op afsterven heupkop na operatie
• Vervangen van de heupkop
• Behandeling andere fracturen

Osteoporose en vallen

Zodra men ouder dan veertig jaar is, krijgt het aandeel zuren in het lichaam de overhand. Daardoor kunnen in toenemende mate gezondheidsklachten ontstaan. Een belangrijk gevolg van teveel zuur is de onttrekking van calcium aan de botten, omdat het zuren kan neutraliseren. Indien men onvoldoende hiervan via voeding inneemt, zal er altijd een hoog zuurgehalte aanwezig zijn, waardoor de onttrekking aan de botten in de kaart wordt gespeeld. Als hormonen na de overgang eveneens gaan opspelen dan neemt de kans op botontkalking aanzienlijk toe, waardoor gemakkelijk botbreuken kunnen ontstaan. Ook oudere mannen kan het overkomen, echter dan komt het vaak compleet onverwachts voor. De sterkere spieren hebben tot dusver alles stabiel gehouden, echter op hoge leeftijd kan men verschillende breuken bij een enkele val krijgen. Een groot deel van de patiënten valt binnen de oudere groep.

Ongevallen met veel trauma

Naast een achtergrond van osteoporose kan ook een ernstig ongeval veel schade toebrengen. Een verkeersongeval of ernstige val kan ervoor zorgen dat jong en oud forse breuken oploopt. Zeker bij onverwachte zijwaartse bewegingen, waardoor de heupen niet gelijkmatig meer met de benen bewegen of tegen een hard object aankomen kunnen heftige fracturen geven.

Waar komt de breuk vooral voor?

De heup bestaat uit een kop en kom, welke als heupgewricht in elkaar steken. De kop heeft aan de zijkant een uitstekende verdikking geheten de trochanter, welke het verbindingspunt van vele spieren is. Spieren uit het dijbeen als vanuit de bil komen hier samen, zodat een stabiele lopende beweging kan worden gemaakt. Heeft men een ongelukkig voorval dan kan het tot een breuk leiden. Voornamelijk wordt een gebroken heup onderverdeeld in een drietal varianten zijnde:

• meest voorkomend is de dijbeenhalsbreuk. Daarbij breekt de heup circa 3 cm van de kop af en valt dus binnen de invloedsgebied van het gewricht zelf. Het kan leiden tot het afsterven van de heupkop;
• verdikking gerelateerde breuken, waardoor het bot gefragmenteerd splijt;
• breuk van de trochanter (veelal gerelateerd aan botontkalking of andere bot gerelateerde ziekte).

Symptomen

Breekt de heup dan zal het intense pijn geven. Het is direct alles overheersend, omdat langs de heup vele belangrijke zenuwen lopen. Het heeft een uitstralend effect naar de rest van het lichaam, waardoor vele delen pijn kunnen gaan doen. Pijn is de meest belangrijke indicator dat het niet goed zit. Daarnaast zal het been zijn verdraaid, doordat het als het ware geen houvast meer heeft aan de rest van het lichaam. Doordat het afgebroken deel naast de kop is geschoten (samentrekking van de spieren) lijken de benen iets korter. Uiteraard kan de persoon niet meer lopen en dient zo spoedig als mogelijk medisch worden geholpen. In het ziekenhuis wordt via foto’s bepaald welke type fractuur het betreft en zal verder onderzoek met behandeling volgen.

Wat is osteosynthese?

Een belangrijke methode van behandeling is de toepassing van osteo in combinatie met synthese oftewel osteosynthese. Osteo verwijst naar de groeifunctie van de botten, indien er in het lichaam een breuk is geconstateerd. Daarbij wordt door de schildklier meer calcitonine aangemaakt, waardoor osteoblasten worden aangestuurd om de schade te herstellen. Synthese houdt in dat er tijdens herstel reeds wordt gewerkt aan het op krachten komen van de spieren. Een actieve heup zorgt er namelijk voor dat botcellen sneller worden aangemaakt, zodat de breuk versneld wordt hersteld. Hoe wordt de verbinding hersteld?

Opereren

Bij de meeste patiënten is er sprake van een dijbeenhalsfractuur, waarbij de kop van de dijbeen is afgebroken. Het is noodzaak om die verbinding direct te herstellen, omdat de doorbloeding nog goed is. Vaak gaat het niet om een versplinterde breuk, waardoor de kop er netjes kan worden opgezet. Via een operatie wordt de kop vastgezet middels schroeven of een pin. Het zorgt ervoor dat de kop altijd goed is gefixeerd, zodat de breuk netjes kan herstellen.

Kans op afsterven heupkop na operatie

Afhankelijk van hoe snel de heupkop weer kan worden bevestigd, de leeftijd van de patiënt en het achterliggende ziektebeeld, bestaat de kans dat alles netjes heelt. Het kan ook inhouden dat de kop afsterft. Het zorgt ervoor dat er onvoldoende sterkte aan de kop kan worden ontleend, waarnaast infecties en aanvullende complicaties de kop op kunnen steken. Het is dan noodzaak dat de kop wordt vervangen.

Vervangen van de heupkop

Het kan voorkomen dat de kop aanzienlijk is aangetast, het versleten is of dat het is afgestorven. Het moet dan worden vervangen. Daartoe wordt een prothese aangebracht, welke in het been op hoogte wordt geslagen. Daarmee krijgt het been direct de juiste lengte en wordt een stevige verbinding met de nog aanwezige botten gerealiseerd. Voordeel daarvan is dat men direct weer mag lopen.

Behandeling andere fracturen

In er sprake is van een fractuur van het bovenste deel van de dijbeen, dan wordt het standaard gefixeerd middels plaatjes en schroeven. Probleem is dat het been niet volledig meer mag worden belast en kan inhouden dat men altijd met de stok moet blijven lopen. Betreft het een fractuur aan de trochanter dan wordt vaak een prothese toegepast.

Laat je altijd informeren door de behandelend arts wanneer je weer mag of moet gaan lopen. Beweging kan het herstel namelijk versnellen. Let wel dat je vaak krukken of andere benodigdheden nodig hebt om in eerste instantie op kracht te kunnen komen. Het kan soms noodzaak zijn dat je dagelijks onder begeleiding oefeningen moet uitvoeren, voordat de loopfunctie na verloop van tijd weer is hersteld.

Lees verder

• Gebroken vinger, hand of pols, hoe snel kan het herstellen?
• Mijn neus is gebroken, hoe verloopt het herstel?
• Gekneusde, gebarsten, gebroken ribben: hoe te behandelen?
• Afnemende botmassa door osteoporose
• Gebroken nek: invaliditeit, overlijden of herstel!