Vaginale afscheiding: wat kun je hieraan doen?

Voor de meeste vrouwen is het een gênant onderwerp om over te praten, maar iedere vrouw heeft een vaginale afscheiding. Het slijmvlies binnen de vagina scheidt helder, wit en vloeibare slijm af en dit is een natuurlijk verschijnsel. Er zijn factoren die de uitscheiding kunnen bevorderen, bijvoorbeeld zwangerschap, sporten of een verstoord natuurlijk evenwicht. Welke vorm van vaginale uitscheiding is normaal en hoe weet je wanneer er sprake is van een niet gezonde afscheiding? Wat kun je in dat geval eraan doen?

Wat vaginale afscheiding precies is

De vagina aan de binnenkant bekleed met slijmvlies. Zoals elk slijmvlies doet, scheidt het slijm af. Daardoor heeft een vrouw altijd wat vaginale afscheiding. Dit ziet er helder, wit en vloeibaar uit. Indien het wit van kleur is, wordt het ook wel de “witte vloed” genoemd. Als dit opdroogt, kan het een beetje geel van kleur worden. Vaak geeft het een beetje een zure geur, maar het kan ook geurloos zijn. Vaginale afscheiding is een natuurlijk verschijnsel en het kan geen kwaad, ook niet wanneer er heel veel afscheiding is.

Invloeden op de hoeveelheid afscheiding

De hoeveelheid afscheiding verandert steeds en kan per vrouw verschillen. Zo zullen menstruatie, lichamelijke inspanningen en seksuele opwinding invloed hebben op de hoeveelheid afscheiding. Ook heeft een vrouw vaak meer afscheiding tijdens een zwangerschap. Na de overgang zal door hormonale invloed de afscheiding afnemen, waardoor vrouwen klachten kunnen krijgen zoals een pijnlijke, droge vagina. De anticonceptiepil kan de hoeveelheid afscheiding zowel doen verminderen als toenemen.

Wanneer er iets mis is

Als de afscheiding verandert, doordat de kleur verandert of de geur, kan er wat aan de hand zijn. De sterke geur dat te vergelijken is met een visgeur wordt veroorzaakt door bacteriën of schimmels die normaal gesproken ook in de vagina voorkomen. In een gezonde vagina leven verschillende soorten bacteriën, gisten en schimmels in een goed evenwicht en dragen bij aan een gezonde afweer. Als dit evenwicht verstoord raakt, kan een van de bacterie-, gist- of schimmelsoorten gaan overheersen door zich ongeremd te vermenigvuldigen en een infectie veroorzaken. Meestal gaat dit gepaard met veel jeuk, irritatie en soms pijn. Dit geeft een overmatige afscheiding, maar meestal verdwijnt de aandoening vanzelf weer.

Candida

Als er een infectie ontstaat in de vagina, ontstaat er in de meeste gevallen candida. Dit is een aandoening die ontstaat als gevolg van een overmatige groei van een normaal voorkomende gist. Veel mensen zijn drager van deze gist zonder klachten te hebben. Vooral bij vrouwen kunnen er klachten ontstaan als de gist zich ongeremd gaat vermenigvuldigen. Het ontstaat bijna nooit als gevolg van seksueel contact, maar je kunt er wel iemand anders via seksueel contact mee besmetten. Bij vrouwen geeft het klachten zoals hevige jeuk, overmatige afscheiding, pijn en een branderig gevoel. Voeding kan een rol spelen bij candida. Voedingsadvies bij candida is bijvoorbeeld veel groenten eten zoals rauwkost en vers voedsel. Wat afgeraden wordt is het eten van suikerhoudende producten en schimmelkaas.

Hoe herken je een aandoening?

Schimmelinfecties zijn te herkennen aan jeuk en een witte brokkelige, meestal niet sterk ruikende vaginale afscheiding. Bacterie -infecties geven vaak een andere kleur dan wit en kunnen sterker ruiken. Als gevolg van de infectie kan geslachtsgemeenschap pijnlijk zijn. Meestal hebben infecties geen ernstige gevolgen. Een aandoening kun je naast irritatie, jeuk en overmatige afscheiding herkennen omdat het uitwendige geslachtsdeel opgezet, rood of andere uiterlijke kenmerken heeft.

Oorzaken

Verschillende omstandigheden kunnen het evenwicht tussen bacteriën en schimmels in de vagina verstoren. Bekende oorzaken zijn het gebruik van geneesmiddelen zoals antibiotica en corticosteroïden, en overmatig schoonmaken (vooral met zeep) van de schaamlippen en vagina. Vrouwen met suikerziekte hebben vaker last van vaginale schimmelinfecties.

Wat je zelf kunt doen

Je moet ervoor zorgen dat het natuurlijk evenwicht van je vagina zo min mogelijk wordt verstoord. Daarom is het niet goed om je vagina en schaamlippen te wassen met zeep. Zeep irriteert het slijmvlies en verstoort het evenwicht. Was de schaamstreek daarom alleen met water. De binnenzijde van de vagina reinigt zichzelf. Draag bij voorkeur luchtige kleding en katoenen ondergoed. Synthetisch ondergoed kan een broeierig klimaat veroorzaken waarin schimmels en bacteriën te goed kunnen groeien. Veeg na een toiletbezoek het toiletpapier altijd van voor naar achteren, richting de anus. Zo voorkom je dat er bacteriën van de anus naar de vagina brengt.

Seksueel contact

Als je tijdens het vrijen last hebt van een droge vagina kan dit komen doordat je te weinig tijd hebt genomen om opgewonden te raken. Bij vrouwen na de overgang is de vagina droger en de vaginawand dunner, waardoor het vrijen bemoeilijkt kan worden. Als een droge vagina een probleem vormt, kun je een glijmiddel gebruiken. Zorg in geval van wisselende seksuele contacten voor bescherming in de vorm van condooms.

Middel tegen schimmel

Vagina schimmelinfecties veroorzaken vaak veel jeuk, ook tussen de schaamlippen. Dit is zeer hinderlijk en de jeuk kan bijna ondraaglijk worden. In dat geval kun je tweemaal daags een crème met een schimmeldodend middel zoals miconazol of clotrimazol tussen de schaamlippen smeren. Meer over deze schimmeldodende middelen zijn - alleen op recept - in een andere toedieningsvorm ook verkrijgbaar voor inwendige schimmelinfecties. Neem hiervoor contact op met je huisarts.

Intieme hygiëne

Er komen steeds meer producten voor een intieme hygiëne in de handel. De effectiviteit van dit soort vaginale spoelingen, gels en sprays ter behandeling van vaginale afscheiding of infecties is nooit bewezen. De vagina reinigt zichzelf van binnen en het schoonmaken hiervan met middelen kan de vaginawand irriteren en uiteindelijk zorgen voor een infectie.

Wanneer naar de huisarts?

Als de vaginale afscheiding verandert, dus ineens verandert van kleur en/of geur, het gaat na een paar weken niet over of het komt steeds terug, kun je beter een huisarts raadplegen. Dit geldt ook wanneer er daarnaast sprake is van koorts en/of buikpijn. Vrouwen die al in de overgang zijn en ineens last krijgen van overmatige vaginale afscheiding, kunnen beter ook de dokter raadplegen. Schaam je niet, want je bent niet de enige die hiervoor naar de huisarts gaat. Als je het vermoeden hebt een seksuele overdraagbare aandoening (SOA) hebt, moet je altijd naar de huisarts gaan.

Lees verder

• Mirena spiraal: wat zijn de voor- en nadelen?
• Tampon vergeten of kwijt: wat te doen?
• Menstruatie: afwijkingen van de duur cyclus
• Menstruatieklachten: wat kun je hieraan doen?
• Ontsteking kleine bekken: PID (pelvic inflammatory disease)