(Chronische) vermoeidheid door bijnieruitputting

Ben je altijd moe. Dan is er een grote kans dat je last hebt van bijnieruitputting. De bijnieren zijn een belangrijk orgaan omdat ze onder andere veel invloed hebben op de aanmaak van hormonen. Door lichamelijk of psychische stress raken de bijnieren op den duur overbelast en daardoor uitgeput. Ze kunnen dan hun taken niet meer goed uitvoeren, met onder andere (extreme) vermoeidheid als gevolg. De bijnieren zijn als twee kapjes gelegen op de nieren en spelen een grote rol in het endocrien (hormonaal) systeem. Ze produceren een veelvoud aan hormonen. Ze zijn daarmee onder andere verantwoordelijk voor onze energieproductie, water- en zoutbalans, bloeddruk, mineralen, metabolisme, hartslag, leverfunctie, het immuunsysteem, bloedsuikerspiegel, vetopslag en hoe we omgaan met stress.

• Functies van de bijnieren
• Symptomen van bijnieruitputting
• Bijnieren en schildklier
• Aanpak bijnieruitputting
• Voeding bij bijnieruitputting
• Supplementen bij bijnieruitputting

Functies van de bijnieren

Voornaamste taken van de bijnieren zijn:

• aanmaak van cortisol, wat beschermt tegen stress. Cortisol wordt vooral door de hersenen gereguleerd en is verantwoordelijk voor veel levensonderhoudende functies. Het heeft een wisselwerking met het opbouwende insuline. Verder reguleert het de bloeddruk, natrium, kalium en vloeistofniveaus, normaliseert bloedsuiker en werkt in op de hersenen van het centraal zenuwstelsel
• een goede werking van het immuunsysteem
• DHEA, Pregnenolone en DHEA-S. Bij een laag niveau aan DHEA wordt je moe
• Oestrogenen, progesteron, testosteron en (nor)adrenaline. Bij een daling van testosteron verlies aan libido
• Aldosteron, voor een juiste hoeveelheid water, natrium, kalium, magnesium en chloride in het bloed

Cortisol

De bijnieren verhogen eerst hun productie van cortisol op een stressreactie of bijvoorbeeld een operatie virus of drukke tijd in je leven. Cortisol laat de bloedsuikers stijgen en ook vaak de bloeddruk. Naarmate de stress langer duurt raakt de bijnier al meer uitgeput en produceert hij daardoor al minder cortisol. Daardoor wordt je moe en ontstaan er allerlei andere vage klachten. Zo kan je opeens last krijgen van voedselintoleranties, insuline resistentie en ben je veel stressgevoeliger. Een lage waarde aan cortisol kan bijnieruitputting veroorzaken. Bij een laag DHEA gehalte voel je je moe.

Oestrogeen en testosteron worden zowel in de bijnieren gemaakt als bij vrouwen in de eileiders en bij mannen in de testis. Het is raadzaam om ook deze hormonen te laten testen.

Symptomen van bijnieruitputting

Daarbij kunnen onder meer worden onderscheiden:

• vermoeidheid door een traag werkende schildklier
• overgevoelig voor licht en warmte - zonlicht niet mijden, blootstelling langzaam opbouwen -
• nerveus gedrag, snel stress ervaren, hartkloppingen en humeurigheid
• bloedsuikerspiegel is niet stabiel, hypoglykemie, afwijkende bloeddruk
• verminderd geheugen, uiteindelijk een hoog cortisol- en een laag insulinepeil
• epilepsie, slechte vertering van eiwitten door minder gal en maagzuur
• depressiviteit en vaak kortdurende infecties, vaginale droogte
• allergieën of intoleranties
• spierklachten, slecht slapen en wakker liggen
• duizeligheid vooral bij opstaan vanuit een liggende positie
• het vaak koud hebben

Wanneer de uitputting van de bijnieren vordert, zullen de bloedglucose niveaus steeds meer dalen. Het lichaam reageert op hypoglykemie door trek te krijgen in alles wat de bloedsuikerspiegel doet stijgen, suikers dus. Door uitgeputte bijnieren, verlaagt de aldosteronproductie, wat zoutverspilling veroorzaakt. Je krijgt dus meer trek in hartige dingen om zout aan te vullen in het lichaam.

Bijnieren en schildklier

Als je bijnieren teveel en te lang onder druk staan zal het lichaam de stofwisseling gaan vertragen, dus ook onder andere de schildklier, om de bijnieren te beschermen. Als er eenmaal sprake is van bijnieruitputting kan het zijn dat je een te snelle schildklier krijgt omdat deze nu de stofwisseling weer op gang probeert te krijgen. Vele mensen, met name vrouwen, slikken medicijnen voor een te trage schildklier, terwijl de oorzaak van alle problemen ligt bij de bijnieren! Schildklierklachten en bijnieruitputting kunnen dus gemakkelijk samen gaan, daarbij worden de bijnieren en de schildklier uiteindelijk gereguleerd door de hypothalamus. De vermoeidheid kan verklaard worden door zowel de bijnieruitputting als de schildklierproblemen. Vaak is het dan van belang om eerst de lever en bijnieren te ontgiften om vervolgens te kijken of aanpak van de schildklier nog nodig is.

Aanpak bijnieruitputting

Herstel van je bijnieren vergt een combinatie van dingen. Je leefstijl aanpassen is erg belangrijk. Hoe je je energie gebruikt en hoe je energie bewaart, is ook erg belangrijk. Probeer ook uit te vinden welke dingen of personen je energie kosten en probeer deze situaties te vermijden. Ga zeker ook op tijd naar bed, om goed uit te kunnen rusten. Ook de bijnieren kunnen zo uitrusten en dat geeft je cortisolwaardes weer een kans om te stijgen. Helaas kan zowel een laag als een hoog gehalte aan cortisol ervoor zorgen dat je slaapproblemen hebt. Om beter te kunnen slapen kan je ontspanningsoefeningen doen (zoals yoga), vermijd ook koffie, chocolade en andere cafeïnehoudende stoffen omdat ze stimulerend werken. s' Avonds een bad nemen of een voetenbad met magnesiumolie wil ook nog wel eens werken om beter te kunnen slapen. Magnesium(olie) werkt namelijk ontspannend. Er zijn ook talloze voedingssupplementen die je kunnen helpen beter te slapen, zoals melatonine. Of een kruidenthee die je helpt om beter te slapen. Rustige beweging is ook heel goed voor de bijnieren. De beweging moet echter niet afmattend of verzwakkend zijn. Beweeg dan ook in je eigen tempo en als je moe wordt rust je even uit. Ben je te moe na de oefeningen, doe dan de volgende dag minder.

Voeding bij bijnieruitputting

Combineer bij iedere maaltijd eiwitten, vetten en koolhydraten. Probeer de koolhydraten te minderen, niet teveel brood en pasta eten dus. Deze producten bevatten immers veel suikers en zorgen voor verstoring van je bloedsuikerspiegel. Er is tegenwoordig ook brood zonder gluten/ koolhydraten te koop, of je kan het zelf maken. Let er ook op dat je voldoende essentiële vetzuren binnenkrijgt. Eet zo hoogwaardig mogelijk voedsel. Probeer niet (teveel) kant en klare producten te eten, maar maak bijvoorbeeld zelf je soep met gezonde ingrediënten. Vermijd dus junkfood en gefrituurd voedsel. En neem ook de tijd om te eten en goed te kauwen.

Supplementen bij bijnieruitputting

Er zijn ook enkele supplementen die de bijnieren kunnen helpen om te herstellen.
Onder andere heel belangrijk zijn:

• vitamine C en E, beide zijn tevens bloedverdunners
• B-vitaminen: lagere hoeveelheden zijn benodigd bij natuurlijke vitaminen
• Rhodiola
• Magnesium en calcium
• Bijnierschorsextracten

Vitamine C ondersteunt de bijnieren en stimuleert tevens het immuunsysteem. Als je van te voren weet dat je langer op zult blijven, of dat je meer stress zult ervaren, neem dan meer vitamine C in! Je kan zelf uitvinden hoeveel vitamine C je lichaam kan hebben. Vitamine C wordt meestal gesynthetiseerd uit maïsstroop, riet- of bietsuiker. Bij overgevoeligheid voor maïs neem dan vitamine C op basis van sagopalm of bieten. Neem elk half uur of uur een dosis van bijvoorbeeld 500 mg vitamine C in, totdat je ontlasting zachter wordt of je last van diarree krijgt. Ga dan de volgende dag net iets lager zitten in de dosering van vitamine C. Sommige mensen kunnen slechts 3 gram vitamine C verdragen, terwijl andere mensen misschien wel 25 gram per dag kunnen slikken zonder er last van te hebben. Tekenen van vitamine C tekort zijn onder andere bloedend tandvlees en snel blauwe plekken krijgen. Vitamine E zorgt ervoor dat vrije radicalen in de bijnieren en op andere plekken in het lichaam verdwijnen. De B vitaminen zijn belangrijk voor de productie van energie. De verschillende B vitamines werken allemaal samen en ze versterken elkaar. B-vitaminen worden ook gezien als een anti-stress remedie. Heel goed dus voor mensen met bijnieruitputting.

Rhodiola is een adaptogeen kruid wat kan zorgen voor minder stress. Daardoor kan het de bijnieren ondersteunen.
Magnesium en calcium werken samen om het lichaam aan te spannen en vervolgens weer te kunnen ontspannen. Magnesium werkt samen met vitamine C en ook met vitamine B5 en B6 om de bijnieren te herstellen. De belangrijkste supplementen voor bijnieruitputting zijn de bijnierschorsextracten, gemaakt van de bijnieren van runderen. Deze ondersteunen, versterken en herstellen de bijnieren. Hierdoor is een sneller herstel van de bijnieren mogelijk. Sommige mensen krijgen last van hartkloppingen als ze dit supplement innemen. Dit komt omdat ook het cortisol beïnvloed wordt door de bijnierextracten. Voor deze mensen is het verstandiger om een bijniersupplement te nemen wat alleen inwerkt op de cortex van de bijnieren. Hoeveel je moet innemen van dit supplement is zeer persoonsafhankelijk. Begin altijd voorzichtig aan met één capsule per dag en luister goed naar je lichaam. Sommige mensen nemen tot wel twaalf capsules per dag, maar dat is lang niet altijd nodig.

Vaak zal je lichaam langere tijd nodig hebben om te herstellen. Houd dan ook in gedachten dat de bijnieruitputting ook niet zo maar in een paar maanden is ontstaan en daarom ook meer tijd nodig heeft om te genezen. Er zullen waarschijnlijk ook periodes zijn met terugval, maar laat je daardoor niet ontmoedigen!

Lees verder

• Magnesiumolie, voor vermoeidheid, zenuwen, hoofdpijn etc
• Goede supplementen voor algemene gezondheid
• (Chronische) vermoeidheid door vitamine D- of B12-tekort
• Adaptogene kruiden tegen stress en voor lichamelijke balans
• Bijnieren en de aanmaak van onder meer hormonen