Pijn aan stuitje zonder val: oorzaken en behandeling

Pijn aan je stuitje zonder val. Pijn aan je stuitje is meestal het gevolg van een val of een ander trauma, maar dit hoeft niet de oorzaak te zijn. Een zeer staartbeen of os coccygis, zoals het onderste deel van de wervelkolom heet, kan ook nog op andere manieren ontstaan. Zo kan bijvoorbeeld door een ontsteking van het botvlies of door een verkeerde zithouding een branderige en zeurende pijn optreden die steeds erger wordt. Mensen met een zittend beroep zijn hier met name vatbaar voor.

Pijn aan stuitje zonder val

• Stuitje, wat is het?
• Oorzaken van pijn aan de stuit
• Ontsteking van het botvlies
• Verkeerde stand stuitje
• Gezwel of cyste
• Wat kun je doen aan een pijnlijk stuitje?
• Wigkussen (met stuituitsparing) gebruiken

Stuitje, wat is het?

Het onderste deel van de wervelkolom wordt in de volksmond ook wel stuit of stuitje genoemd. Het bestaat uit drie tot vijf aan elkaar gegroeide wervels die door een gewricht van kraakbeen zijn bevestigd aan het heiligbeen, het grootste bot van de wervelkolom. De onderkant van je stuitje kun je voelen, net boven de billen. Het stuitje is een aanhechtingspunt voor diverse spieren, vandaar ook dat je er flink last van kunt hebben bij een breuk, kneuzing, ontsteking of overbelasting. Zodra je een van de spieren die eraan verbonden zijn aanspant of ontspant dan kan dit pijn veroorzaken. De medische term die gebruik wordt voor pijn aan de stuit is coccygodynie.

Oorzaken van pijn aan de stuit

Zoals gezegd is de meest voorkomende oorzaak van pijn aan het stuitje een trauma. Een val op een gladde vloer, een val van de trap of een blessure opgelopen tijdens het sporten. Ook een bevalling kan in voorkomende gevallen leiden tot deze klachten. Maar dan weet je wat de oorzaak is. Opmerkelijker is het wanneer je opeens last krijgt van pijn aan het staartbeen zonder dat je je kunt herinneren dat je gevallen bent of je je gestoten hebt. In dat geval zijn er een aantal mogelijkheden.

Ontsteking van het botvlies

Het beenvlies of periost rondom het stuitje kan geïrriteerd of ontstoken raken. De meest voorkomende oorzaken hiervan zijn overbelasting en te veel druk op de plek. Mensen die hier last van krijgen omschrijven de pijn veelal als branderig en zeurend. Het goede nieuws is dat zo'n ontsteking meestal vanzelf overgaat. Door zitten op de pijnlijke plek wordt de pijn echter wel erger en het zijn juist de mensen met een zittend beroep die dit overkomt. Het beste kun je daarom proberen om je stuitje zoveel mogelijk te ontlasten door bijvoorbeeld een wigkussen met stuituitsparing te gebruiken of de gewone bureaustoel te vervangen door een kniestoel. Wanneer de ontsteking ernstig is kan de huisarts antibiotica voorschrijven om het herstel te bespoedigen.

Verkeerde stand stuitje

Als gevolg van overbelasting en een verkeerde zithouding kan de stand van je stuitje veranderen. Als het te veel naar links of rechts staat kan dit ernstige pijnklachten opleveren. Deze zijn met name voelbaar wanneer tijdens het zitten de bilspieren worden aangespannen en bij het opstaan.

Gezwel of cyste

Een andere oorzaak van pijn aan het staartbeen is de aanwezigheid van een gezwel, cyste of fistel. Voor een arts is het niet lastig om deze oorzaak te vinden. Een dergelijk gezwel is namelijk eenvoudig klinisch vast te stellen doordat je het uitwendig goed kunt voelen. Een met etter gevuld abces kan door een arts worden opengemaakt om de rommel eruit te laten lopen. Het is wel belangrijk dat je hierbij medische hulp zoekt om te voorkomen dat het geïnfecteerd raakt. Dit dat geval kun je er ook koorts en andere ziekteverschijnselen bij krijgen.

Gewrichts- of spieraandoening
Pijn aan het stuitje zonder dat er sprake is geweest van een val of ander trauma kan ook te maken hebben met een gewrichts- of spieraandoening. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan:

• (Ontstekings)reuma
• Artritis
• Bekkeninstabiliteit
• Verzwakking van de bekkenbodemspieren
• Beknelde zenuw
• Slijtage van de heupen
• Piriformis Syndroom (probleem met een diepe bilspier)
• Ziekte van Bechterew
• Syndroom van Ehlers Danlos
• Fibromyalgie

Wat kun je doen aan een pijnlijk stuitje?

De behandeling van een pijnlijk stuitje verschilt per oorzaak. Wanneer het probleem te wijten is aan een van de bovengenoemde oorzaken dan kan de huisarts of fysiotherapeut een passende remedie adviseren. Soms is het namelijk nodig een ingreep te ondergaan of medicatie te gebruiken. Is het probleem een gevolg van een verkeerde zithouding, dan kun je er zelf iets aan doen.

Als je pijn aan je stuitje hebt bij het zitten dan is het belangrijk de zithouding aan te passen zonder daarbij de rug of nek anderszins te overbelasten. 'Gewoon' anders gaan zitten levert al snel spierpijn in de onderrug of schouders op omdat je andere spieren dan op een onnatuurlijke wijze aanspant. Op deze manier verplaats je het probleem alleen maar en het kan bovendien leiden tot vermoeidheid en verlies van concentratie. Het is daarom aan te raden een ander soort stoel of een wigkussen te gebruiken.

Daarnaast kun je ook de hulp van een manueel therapeut inschakelen die een cursus 'Coccygodynie - Uitwendige correctie van het os coccygis' heeft gevolgd. Het betreft een techniek ontwikkeld door orthopedisch manueel therapeut Meine Veldman uit Bilthoven. Hij behandelt maandelijks circa 40 patiënten met 'stuitjesklachten' en de betreffende therapie kan helpen bij het oplossen van de pijnklachten.

Wigkussen (met stuituitsparing) gebruiken

Een (in ieder geval tijdelijke) oplossing is het gebruik van een balkussen of wigkussen, al dan niet met stuituitsparing. Door dit kussen op je bureaustoel of autostoel te leggen neemt je rug een betere houding aan en wordt je stuitje ontlast doordat er minder gewicht op drukt. Ze zijn tevens te gebruiken in een rolstoel. Wigkussens zijn er ook met stuituitsparing. Let er wel op dat er dan geen verzakking optreedt want in sommige gevallen kan dit de pijn verergeren. Wellicht kun je hierover om advies vragen bij een fysiotherapeut. Wigkussens en balkussens zijn online al te koop vanaf een prijs van circa € 25 euro. Wil je je zithouding zo corrigeren dat er minder druk op het staartbeen komt dan kun je er ook voor kiezen om gebruik je maken van een Backjoy Posture. Deze zijn al verkrijgbaar vanaf circa € 30 euro (2018).

Lees verder

• Balkussen gebruiken bij rugpijn of stuitpijn
• Uitwendige correctie scheef staand stuitje (os coccygis)
• Coccygectomie: chirurgisch verwijderen stuitje/staartbeen
• Betere zithouding en minder rugpijn met de Backjoy Posture