Angioma serpiginosum: oorzaken rode tot paarse huidvlekken

Angioma serpiginosum is een zeldzame en goedaardige huidaandoening, waarbij er kleine bloedvaten (capillairen) in de buurt van het huidoppervlak zichtbaar zijn. De oorzaak van angioma serpiginosum is anno 2024 onduidelijk, maar soms komt het familiair voor. De huidafwijkingen worden beduidend vaker bij vrouwen dan bij mannen gezien. In 80 procent van de gevallen treedt het op voor je twintigste levensjaar. Soms is het al aanwezig bij de geboorte. Behandeling met een vaatlaser leidt veelal tot een zeer fraai cosmetisch resultaat.

• Wat is angioma serpiginosum?
• Synoniemen
• Wie krijgt het?
• Oorzaken van angioma serpiginosum
• Risicofactoren
• Symptomen: rode tot paarse huidvlekken
• Gedeeltelijk wegdrukbare plekken
• Voorkeursplekken
• Complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Diagnostisch onderzoek
• Differentiaaldiagnose
• Behandeling
• Zelfzorg
• Prognose
• Preventie

Wat is angioma serpiginosum?

Angioma serpiginosum is een zeldzame en goedaardige huidaandoening, waarbij er kleine bloedvaten (zogeheten haarvaten of capillairen) in de buurt van het huidoppervlak zichtbaar zijn. Het presenteert zich als kleine rode tot raad-paarse stippen, gerangschikt in clusters, ringvormig of bandvorming. Serpiginosum betekent: 'in de vorm van een slang'. Er is geen sprake van bloeden, ontsteking of pigmentatie. De aandoening moet niet verward worden met een wijnvlek (naevus flammeus). Het begint vaak op (latere) kinderleeftijd of puberteit, maar het kan al bij de geboorte aanwezig zijn. Het komt aanzienlijk vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Synoniemen

Angioma serpiginosum staan ook bekend als naevus vasculosus tardus.

Wie krijgt het?

Angioma serpiginosum is een zeldzame aangeboren aandoening. De presentatie van symptomen kan optreden in de kindertijd. Het kan aanwezig zijn bij de geboorte. Grofweg 80% van de gevallen treedt op vóór de leeftijd van 20 jaar. Hoewel beide geslachten door de aandoening kunnen worden getroffen, wordt het bijna alleen gezien bij vrouwen. De prevalentie ervan is naar verluidt minder dan 1:1000000. Er is geen raciale voorliefde gerapporteerd voor deze aandoening.

Oorzaken van angioma serpiginosum

Het ontstaansmechanisme is anno 2024 niet bekend. Angioma serpiginosum komt slechts zelden familiair voor en het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De verhouding is 9:1.

Angioma serpiginosum ontwikkelt zich door de proliferatie (groei) van endotheelcellen – deze vervullen een functie bij de bloedstolling en bij angiogenese, wat wil zeggen de vorming van nieuwe bloedvaten vanuit bestaande bloedvaten – en de vorming van nieuwe capillairen (haarvaten) en niet alleen door verwijding van reeds bestaande capillairen.

Onderzoekers hebben de rol van hormonen in het ontstaan van de huidvlekken door vasculaire endotheelproliferatie weerlegd vanwege het gebrek aan oestrogeen- en progesteronreceptoren op de bijbehorende bloedvaten. Een andere voorgestelde ontstaanswijze is een abnormale vasculaire reactie op kou die resulteert in de vorming en verzameling van nieuw gevormde capillairen die tot grote ectatische vaten in de papillaire dermis (het overgangsgebied tussen epidermis en dermis) leidt.

Risicofactoren

Een positieve familiegeschiedenis kan een belangrijke risicofactor zijn, omdat angioma serpiginosum soms familiair voorkomt. Anno 2024 zijn er nog geen andere risicofactoren geïdentificeerd voor de aandoening

Symptomen: rode tot paarse huidvlekken

Gedeeltelijk wegdrukbare plekken

Angioma serpiginosum bestaat uit oppervlakkige rood-paarse verwijde vaatjes tot 1 mm in doorsnede. Je treft ze meestal gegroepeerd aan op de onderste extremiteiten in een ringvormig of bandvormig patroon. De huidafwijkingen gaan niet gepaard met een ontsteking, bloeding of pigmentatie. Als je erop drukt met je vinger kan slechts gedeeltelijke lediging van de vaatjes bereikt worden. De rood-paarse vlekken zijn dus slechts gedeeltelijk wegdrukbaar in de huid. Dat is kenmerkend voor deze huidaandoening. De afwijking is volkomen onschuldig.

Voorkeursplekken

Angioma serpiginosum kan overal op het lichaam voorkomen, maar verschijnt meestal op de billen en benen. Het wordt zelden gezien op de slijmvliezen, handpalmen en voetzolen. De aandoening begint op jonge leeftijd met één of meerdere kleine laesies die groter worden gedurende een periode van maanden of jaren. Als een kind met angioma serpiginosum de puberteit bereikt, stopt meestal de groei van de huidafwijking en blijft het gedurende zijn verdere leven ongewijzigd. Het komt zelden voor dat de plekken in de loop der jaren geheel of gedeeltelijk verdwijnen.

Complicaties

De complicaties van angioma serpiginosum kunnen zijn:

• laag zelfbeeld en depressie als gevolg van de huidvlekken
• emotionele stress

Complicaties kunnen optreden met of zonder behandeling.

Onderzoek en diagnose

Diagnostisch onderzoek

Angioma serpiginosum wordt gediagnosticeerd op basis van de volgende informatie:

• volledig lichamelijk onderzoek
• evaluatie van je medische geschiedenis
• beoordeling van de symptomen
• laboratoriumonderzoek (bloedonderzoek)
• beeldvormende onderzoeken
• biopsie of weefselonderzoek (indien nodig)

Differentiaaldiagnose

Vanwege de gelijkenis, moet angioma serpiginosum niet verward worden met:

• Angiokeratoma corporis circumscriptum (naeviformis);
• Capillaire malformaties of wijnvlekken;
• Majocchi granuloma (T. rubrum), een schimmelinfectie van de haarfollikels met een granulomateuze ontsteking.

Behandeling

Angioma serpiginosum is een onschuldige aandoening die in principe geen medische behandeling behoeft. Behandeling met een vasculaire laser kan worden uitgevoerd om cosmetische redenen.

Zelfzorg

Er zijn geen maatregelen bekend die het beloop van de aandoening kunnen beïnvloeden. Je kunt er zelf dus niets aan doen.

Prognose

Vaak blijft de huidaandoening je gehele leven zichtbaar. Soms verdwijnt het gedeeltelijk of geheel. Het kan in de loop der jaren in omvang toenemen, maar meestal wordt de huidafwijking niet meer groter na de puberteit.

Preventie

Angioma serpiginosum is mogelijk niet te voorkomen als het in je familie voorkomt. De risicofactoren of oorzaak voor de sporadische vorm van angioma serpiginosum zijn niet bekend en daarom bestaan er anno 2024 geen richtlijnen of methoden voor de preventie ervan.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Wijnvlek: symptomen, oorzaken & behandeling wijnvlek op huid
• Geboortevlekken: symptomen, oorzaak en behandeling
• Rode vlekken op benen en voeten, zonder schilfering
• Rosacea symptomen: rode kleur wangen, neus & vlekken gezicht