Tongkanker: oorzaak, symptomen en behandeling

Tongkanker behoort tot de kankers van het bovenste deel van het maag-darmkanaal en komt veel voor. Wie worden er vaker door getroffen, mannen of vrouwen? Wat zijn de risicofactoren voor deze soort kanker, wat zijn de verschijnselen en wat zijn de mogelijkheden voor behandeling. Is tongkanker te voorkomen? Een ander woord voor tongkanker is tongcarcinoom.

Inhoud artikel

• Tong
• Tongkanker of tongcarcinoom
• Bij wie komt tongkanker voor?
• Oorzaken en is tongkanker erfelijk?
• Symptomen tongkanker
• Diagnose tongkanker
• Behandeling tongkanker
• Na de behandeling en de prognose
• Voorkomen van tongkanker

Tong

Heb je last van je tong dan kan deze klacht op zichzelf staan of veroorzaakt worden door een andere aandoening. Witte aanslag kan bijvoorbeeld wijzen op een verminderde weerstand, maar kan ook veroorzaakt worden door roken of het niet goed verzorgen van de mond. Antibiotica kan ook witte aanslag veroorzaken. Kleurt een tong paarsrood dan kan dit duiden op een aandoening van de longen. Een gladde tong kan wijzen op intolerantie van gluten (coeliakie), bloedarmoede door een gebrek aan ijzer of door pernicieuze anemie. Bij pernicieuze anemie is er geen of te weinig vitamine B12 of foliumzuur in het bloed. Een tong kan rood gezwollen zijn en pijn doen als deze ontstoken is. Een zogenaamde aardbeientong kan wijzen op roodvonk.

Tongkanker of tongcarcinoom

Kanker van de tong is een van de tumorsoorten die het meest voorkomt binnen het gebied van hoofd-hals. Meestal komt kanker van de tong voort uit het slijmvlies. Bij tongkanker is er sprake van een kwaadaardige zwelling van de tong. De tong vervult een belangrijke taak bij praten, maar ook bij proeven en slikken.

Bij wie komt tongkanker voor?

Mannen worden vaker getroffen door tongkanker dan vrouwen. Meestal is iemand ouder dan veertig jaar en veelal gaat het om een leeftijd tussen de vijfenvijftig en vijfenzestig jaar. Straffe rokers hebben meer kans op tongkanker en het risico is nog groter als het roken gecombineerd wordt met het nuttigen van veel alcohol. Een slecht verzorgd gebit is ook een risicofactor.

Oorzaken en is tongkanker erfelijk?

Het gebruik van alcohol en tabak zijn de voornaamste oorzaken. Daarnaast is het vermoeden dat de volgende factoren invloed hebben op het ontstaan van tongkanker: het slecht schoonhouden van mond en gebit, een niet goed passend kunstgebit (of prothese). Of erfelijkheid een rol speelt is (nog) niet duidelijk. Het zou kunnen zijn dat er sommige families gevoeliger zijn voor de factoren die een risico vormen voor tongkanker.

Symptomen tongkanker

Veelal start tongkanker met een bultje of zweertje op de tong. Dit kan pijn veroorzaken, maar dat is niet altijd het geval. Een plek kan wit van kleur worden en hard aanvoelen.Verdwijnt de zwelling of het plekje niet, ga dan naar de huisarts voor verder onderzoek. Andere verschijnselen die op kunnen treden: pijn als je iets eet of tijdens het praten of slikken, problemen met kauwen, bloedingen, een vieze adem, prikkeling of pijn tijdens het eten van iets zuurs, gekruid of alcoholbevattend. Soms trekt de pijn door naar de kaken of de hals. De klieren in het halsgebied kunnen opgezwollen zijn. Oorpijn kan ook een verschijnsel zijn (de pijn straalt dan door).

Diagnose tongkanker

Het beweeglijk gedeelte van de tong wordt meestal getroffen door tongkanker, maar het kan ook om de basis. Bij het laatste wordt de kanker vaak later ontdekt. Heb je last van een plekje of zweertje op de tong dan zal de huisarts of de tandarts ernaar kijken en de mond en de keelholte inspecteren. Als het plekje niet verdwijnt dan zal een doorverwijzing volgen naar de kaakchirurg of een KNO-arts. Een arts zal informatie verkrijgen door het plekje te observeren en te voelen, maar of het gaat om een goedaardige of kwaadaardige zwelling zal een biopt moeten worden afgenomen. Dit wordt daarna bekeken onder de microscoop. Gaat het om een kwaadaardige tumor dan zal er aanvullend onderzoek nodig zijn. Of er bijvoorbeeld sprake is van uitzaaiingen. Mogelijke onderzoeken om dit te bekijken: CT-scan, MRI-scan, echografie.

Behandeling tongkanker

De plaats waar het gezwel zich bevindt is van belang bij het kiezen van de behandeling. Gaat het om het goed beweeglijke deel van de tong (behoort tot de mondholte) of om de tongbasis (behoort tot de mondkeelholte). Tongkanker kan worden behandeld met bestraling (soms samen met chemotherapie), een operatie of een combinatie van deze twee. Bij bestraling, ook wel radiotherapie genoemd (bij tongkanker meestal van binnenuit), worden kankercellen te gronde gericht door radioactieve stralen. Het kan gebeuren dat ook gezonde cellen die dichtbij de kankercellen liggen, geraakt worden. Als gekozen wordt voor een operatie dan wordt het kwaadaardige gezwel weggenomen en een randje van het gezonde weefsel wat er omheen ligt. Soms worden ook de lymfeklieren weggehaald, de kans op verspreiding is dan kleiner. Deze lymfeklieren worden onderzocht op 'slechte' cellen. Gaat het om een grote tumor dan zal vaak gekozen worden voor een combinatie van bestraling en operatie. Als een tumor niet weg te halen is of als er bij een operatie teveel functieverlies zou optreden dan kan een combinatie worden geadviseerd van radiotherapie en chemotherapie. Als genezen niet meer mogelijk is omdat de tumor te verbreid is of er is sprake van uitzaaiingen dan wordt er palliatief behandeld. De klachten zoals pijn worden dan bestreden en er wordt geprobeerd om de groei van de tumor tegen te gaan.

Na de behandeling en de prognose

De tong kan na behandeling meestal nog goed de taken vervullen bij het praten, slikken en proeven. Maar mochten er problemen optreden dan kan logopedie geadviseerd worden. Na de behandeling kan iemand problemen hebben tijdens het eten of minder eetlust hebben of last hebben van minder smaak of een veranderde smaak. Je kunt advies vragen aan een diëtist. Tongkanker kan zich uitbreiden naar het bovenste deel van het maag-darmkanaal, er kunnen ook uitzaaiingen optreden naar lever, longen, botten. Hoe eerder de tumor ontdekt wordt, hoe beter de prognose op de lange termijn. Maar de prognose hangt ook af van de leeftijd van de persoon en de algemene lichamelijk toestand. De kans om opnieuw een tumor in het hoofd-halsgebied te krijgen is groot en daarom word je na bijvoorbeeld tongkanker, de rest van je leven gecontroleerd. Mocht er dan iets gesignaleerd worden dan kan er snel worden ingegrepen.

Voorkomen van tongkanker

Beperk de risicofactoren: door mond en gebit goed te verzorgen. Probeer ontstekingen van het tandvlees te voorkomen. Stop met roken en beperk het gebruik van alcohol. Heb je letsel aan de tong en het gaat niet binnen drie weken weg, ga dan zeker naar de huisarts. Heb je last van opgezette klieren in de hals ga dan zo snel mogelijk langs de huisarts.

Lees verder

• Mondkanker: oorzaken, symptomen, behandeling, prognose
• Roodvonk of scarlatina: oorzaak, symptomen en behandeling
• Smaakverlies, smaakverandering: oorzaken, behandeling, tips
• Mondbranden, een branderige tong: oorzaken en behandeling
• Coeliakie: oorzaken, symptomen, behandeling, prognose