Folliculitis decalvans: symptomen, oorzaak en behandeling
Folliculitis decalvans is een vrij zeldzame ontstekingsziekte van de hoofdhuid, welke zich kenmerkt door ontstoken haarzakjes en leidt tot permanent haarverlies, kaalheid en littekenvorming. Zowel mannen als vrouwen kunnen deze langzaam progressieve en lastig te behandelen ziekte krijgen. De oorzaak van de aandoening is anno 2025 onbekend. Deskundigen vermoeden dat er sprake is van een auto-immuun ziekte. Folliculitis decalvans is een moeilijk te behandelen huidziekte en er bestaat geen die de ziekte geneest. Wel kan met adequate behandeling de symptomen verlicht worden. De kale plekken op de hoofdhuid zijn permanent en een hergroei van het haar is niet mogelijk.- Wat is folliculitis decalvans?
- Wie kunnen deze aandoening krijgen?
- Oorzaak van folliculitis decalvans
- Symptomen: ontstoken haarzakjes en haarverlies
- Onderzoek en diagnose
- Lichamelijk onderzoek en weefselonderzoek
- Differentiële diagnose
- Behandeling van folliculitis decalvans
- Langdurige orale antibioticabehandeling
- Lokale corticosteroïden
- Orale isotretinoïne
- Prognose
- Preventie
Wat is folliculitis decalvans?
Mark, een sportieve man van 35, merkte dat er rond zijn haargrens steeds vaker pijnlijke, rode bultjes ontstonden. Eerst dacht hij dat het door het zweet kwam tijdens het hardlopen, maar de plekken werden groter en begonnen zelfs kale plekken achter te laten. "Ik ben toch veel te jong voor dit?" zei hij gefrustreerd tegen zijn partner. Na maanden van smeersels en shampoos die niks hielpen, bezocht hij een dermatoloog. De diagnose: folliculitis decalvans, een zeldzame ontsteking van de haarzakjes die littekenvorming en blijvende kaalheid kan veroorzaken. Mark was opgelucht dat hij eindelijk wist wat er aan de hand was, maar het idee van blijvende kale plekken bleef knagen. Met een behandelplan en een flinke dosis moed besloot hij het gevecht tegen deze mysterieuze aandoening aan te gaan.Folliculitis decalvans is een ontstekingsziekte van de hoofdhuid, welke zich kenmerkt door ontstoken haarzakjes. Deze ontsteking van de hoofdhuid veroorzaakt blijvende haaruitval en ontsierende verlittekening. De ontsteking kan overslaan naar andere haarzakjes en zich uitbreiden. De ontstekingsziekte wordt vooral gezien op de kruin.
Wie kunnen deze aandoening krijgen?
Zowel mannen als vrouwen kunnen deze aandoening krijgen. Bij mannen begint het vaak in de adolescentieperiode en bij vrouwen vaak als ze dertig jaar of ouder zijn.Oorzaak van folliculitis decalvans
De oorzaak van folliculitis decalvans is niet bekend. Deskundigen vermoeden dat er bij folliculitis decalvans sprake is van een auto-immuun ziekte, waarbij het afweersysteem van het lichaam de eigen cellen 'aanvalt' en een ontsteking veroorzaakt van de haarzakjes. Mogelijk speelt daarnaast de bacterie Staphylococcus aureus een (ondergeschikte) rol bij het ontstaan van deze ziekte.Symptomen: ontstoken haarzakjes en haarverlies
Folliculitis decalvans kan zich in elk behaard deel van het lichaam manifesteren, zoals onder de oksels, de baardregio, het schaamgebied, de onderbenen, de dijen en de armen. Desalniettemin is het vooral een aandoening van de behaarde hoofdhuid, met de kruin als voorkeurslocatie. Meestal is er één of zijn er meerdere ronde of ovale plekken met dunnere haarimplant en hoofdhuidontstekingen zichtbaar. Vaak zijn er ook kleine puistjes rond de haarzakjes aanwezig en er lijken bij deze aandoening meerdere haren uit één haarzakje te groeien, zodat het een 'poppenharen-aspect' heeft. Als gevolg van de ontsteking treedt er verlittekening van de haarzakjes op, wat leidt tot permanent haarverlies en kale plekken. De rand rondom de kale plekken is meestal pijnlijk. Voorst kleven er schilfers aan de hoofdhuid en het haar. Deze aandoening is voor de persoon in kwestie psychologisch vaak zeer belastend.Onderzoek en diagnose
Lichamelijk onderzoek en weefselonderzoek
Om de diagnose goed te kunnen stellen, is naast het bekijken van de huid ook microscopisch weefselonderzoek (een biopt) nodig. Daarnaast is een kweek onder steriele omstandigheden van de inhoud van een intacte puist geboden. Uit de pustels wordt meestal de bacterie Staphylococcus aureus gekweekt.Differentiële diagnose
De differentiële diagnose is:- dissecting folliculitis (perifolliculitis capitis abscedens et suffodiens)
- pseudopelade van Brocq
- cicatriciële alopecia nno
- centrale centrifugale cicatriciële alopecie (CCCA)
- bacteriële folliculitis
- acne necrotica
- acne keloidalis
- lichen planopilaris
- chronische discoïde lupus erythematosus (CDLE)
- folliculitis keloïdalis (acne keloidalis nuchae)
- alopecia atrophicans of cicatriciële alopecia (verzamelnaam voor vormen van kaalheid waarbij littekenvorming optreedt)
- hidradenitis suppurativa
