Microscopische colitis: symptomen, oorzaak en behandeling

Microscopische colitis (MC) is een vorm van dikkedarmontsteking. Microscopische colitis is de overkoepelende naam voor lymfocytaire en collagene colitis (CC). Dit ziektebeeld wordt gekenmerkt door chronische diarree die niet-bloederig is. Microscopische colitis wordt het meest gezien bij vrouwen van middelbare leeftijd, maar het kan zich bij mannen en vrouwen van iedere leeftijd manifesteren.

Microscopische colitis

• Wat is microscopische colitis?
• Oorzaak microscopische colitis
• Microscopische colitis symptomen: chronische, niet-bloederige diarree
• Diagnose
• Behandeling microscopische colitis

Wat is microscopische colitis?

Microscopische colitis is een vorm van dikkedarmontsteking, die chronische niet-bloederige diarree en krampen veroorzaakt. Hoewel het pijnlijk en onaangenaam kan zijn, is het in de meeste gevallen veel minder ernstig dan andere vormen van ontstekingsziekten van de dikke darm. Het heet 'microscopisch' omdat de ontsteking te klein is om met het blote oog waar te nemen. De enige manier waarop de arts de diagnose kan stellen, is om een ​​weefselmonster te nemen en deze onder een microscoop te onderzoeken.

Twee soorten microscopische colitis

Er worden twee soorten microscopische colitis onderscheiden:

• collagene colitis; en
• lymfocytaire colitis.

De verschillen zijn gering en de symptomen en behandelingen zijn hetzelfde. De weefsels van de twee typen microscopische colitis zien er anders uit onder de microscoop.

Darmkanker

Microscopische colitis is niet gerelateerd aan de meer ernstige soorten inflammatoire darmziekten, colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Microscopische colitis verhoogt, voor zover bekend, niet het risico op darmkanker.

Oorzaak microscopische colitis

Diverse factoren lijken een rol te spelen bij het ontstaan van microscopische colitis. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat collagene colitis een auto-immuunziekte is. Het komt vrij frequent samen voor met auto-immuunziekten als reumatoïde artritis (reuma), schildklieraandoeningen en coeliakie, wat het vermoeden sterkt dat er een immunologische verklaring is voor MC.

Er zijn ook aanwijzingen dat er sprake is van een gestoorde barrièrefunctie van de mucosa of slijmvlieslaag van de dikke darm. Mogelijk dat genetische predispositie hierbij een rol speelt. Daarnaast wordt er een verband gelegd tussen het optreden van microscopische colitis en het (vooral middellang gebruik, d.w.z. 3 - 12 maanden) van niet-steroide pijnstillers (NSAID's), protonpompremmers (PPI's) of bepaalde antidepressiva's (SSRI's). Deze geneesmiddelen lijken een duidelijk verhoogde kans op MI te geven.

Microscopische colitis symptomen: chronische, niet-bloederige diarree

De symptomen van microscopische colitis zijn onder meer:

• Chronische diarree (maar geen bloederige diarree);
• krampen;
• pijn;
• opgeblazen gevoel;
• uitdroging.

Perioden met en weinig of zonder klachten kunnen elkaar afwisselen.

Diagnose

Bij microscopische colitis is er geen sprake van zichtbare afwijkingen bij endoscopisch of radiologisch onderzoek. De mucosa (slijmvlies) of binnenbekleding van het colon is bij endoscopie niet afwijkend. Om microscopische colitis te kunnen vaststellen of uitsluiten, kan de arts voorstellen een colonoscopie of sigmoïdoscopie uit te voeren. Bij beide procedures wordt via je anus een flexibele buis met een camera erop ingebracht om de darmen te inspecteren. Tijdens de procedure zal de arts weefselmonsters verzamelen die zullen worden gecontroleerd op tekenen van microscopische colitis. Lymfocytaire colitis wordt gekenmerkt door een vergroot aantal ontstekingscellen, 'lymfocyten' genoemd, in de darmwand en bij collagene colitis is er sprake van een verdikte bindweefsellaag (subepitheliaal collageen).

Behandeling microscopische colitis

De eerste medicamenteuze optie ter behandeling van microscopische colitis is orale budesonide. Dit is een bijnierschorshormoon (corticosteroïd). Het remt ontstekingen. Er is vooralsnog geen andere evidence based therapie voor microscopische colitis. Wanneer de patiënt niet (goed) reageert op behandeling met budesonide, is het advies de richtlijnen voor de behandeling van patiënten met inflammatoire darmziekten te volgen. Behandeling met mesalazine (dit medicijn remt ontstekingen van de darmwand), of thiopurine (deze behoren tot de groep van immunosuppressiva) kan dan ingezet worden. Voorts kunnen medicijnen om diarreeklachten te verminderen worden voorgeschreven (loperamide).

Uitlokkende factor elimineren

Men moet alert zijn op mogelijke uitlokkende of onderhoudende factoren. Er kan bekeken worden of de patiënt bepaalde medicatie gebruikt dat de ziekte uitlokt. Stoppen met verdachte risicomedicatie kan dan zinvol zijn, met een daarop volgende, kortdurende herintroductie van deze medicatie. Op deze manier kan de mogelijke oorzaak van de diarree opgespoord worden.

Lees verder

• Chronische diarree: oorzaken van aanhoudende diarree
• Chronische darmontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling
• Dikkedarmontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Pijn aan de darmen: oorzaken en symptomen pijnlijke darmen
• Diarree: symptomen, oorzaken & waterige ontlasting stoppen