Akoestisch trauma: Gehoorschade door te hard lawaai bij oor

Een akoestisch trauma is een letsel aan het gehoor dat wordt veroorzaakt door onherstelbare schade aan de haarcellen in het binnenoor. Deze schade ontstaat meestal door intensieve blootstelling aan geluid, vaak in de vorm van een plotselinge en krachtige geluidspuls (bijvoorbeeld een explosie of schot), maar kan ook het gevolg zijn van langdurige blootstelling aan minder intense geluiden. De patiënt ervaart vaak naast gehoorverlies ook tinnitus aurium (oorsuizen), wat een aanwijzing kan zijn voor ernstig gehoorverlies. Hoewel gehoorschade vaak permanent is, kunnen professionele medische behandelingen en zelfzorgmaatregelen verdere achteruitgang van het gehoor voorkomen.

• Synoniemen akoestisch trauma
• Epidemiologie: Blootstelling aan harde geluiden
• Oorzaken: Gehoorschade door te hard lawaai bij het oor
• Symptomen van gehoorverlies: Tinnitus aurium
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van blootstelling aan te veel geluid
• Prognose
• Complicaties van een akoestisch trauma
• Preventie van gehoorschade

Synoniemen akoestisch trauma

Een akoestisch trauma staat ook bekend onder verschillende andere namen, zoals:

• Gehoorschade
• Lawaaidoofheid
• Oorletsel
• Oorschade
• Schade aan het binnenoor
• Trauma van het binnenoor

Epidemiologie: Blootstelling aan harde geluiden

Meer mannen dan vrouwen lijden aan een akoestisch trauma. Deze aandoening kan op elke leeftijd voorkomen, hoewel jongeren en volwassenen die vaak worden blootgesteld aan harde geluiden een hoger risico lopen. Precieze statistieken zijn moeilijk te vinden, maar volgens Healthychildren.org heeft naar schatting 15 op 1.000 jongeren onder de achttien jaar enige mate van gehoorverlies als gevolg van blootstelling aan harde geluiden, zoals die in concerten, discotheken of door het gebruik van persoonlijke audiogeluidsapparatuur.

Oorzaken: Gehoorschade door te hard lawaai bij het oor

Een akoestisch trauma is een veelvoorkomende oorzaak van gehoorverlies en treedt op wanneer iemand wordt blootgesteld aan extreem luid geluid in de nabijheid van het oor, zoals een explosie of een geweerschot. Ook langdurige en herhaalde blootstelling aan geluiden die luider zijn dan 85 decibel kan leiden tot een akoestisch trauma. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij langdurige blootstelling aan luide muziek, industriële machines of gereedschap. De symptomen van een akoestisch trauma bij langdurige blootstelling verschijnen vaak pas na minstens tien jaar. Daarnaast kunnen sommige hoofdletsels, zoals een gescheurd trommelvlies, eveneens leiden tot een akoestisch trauma.

Symptomen van gehoorverlies: Tinnitus aurium

Een patiënt met een akoestisch trauma kan last krijgen van tijdelijk of permanent oorsuizen (tinnitus aurium), wat vaak gepaard gaat met slaapproblemen. Daarnaast treedt er gehoorverlies op, dat eenzijdig (eenzijdig gehoorverlies) of bilateraal (aan beide zijden) kan zijn. Vooral hoge tonen (hoge frequenties) worden vaak minder goed gehoord, gevolgd door moeilijkheden met lagere tonen. Het voeren van gesprekken kan moeilijker worden, vooral in rumoerige omgevingen, waarbij de stemmen en geluiden dof of vervormd klinken. Daarnaast kan de patiënt het gevoel hebben dat het oor “vol” zit en moeite hebben met het lokaliseren van geluiden. De symptomen kunnen na verloop van tijd geleidelijk verergeren.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts voert een uitgebreid gehooronderzoek uit met een otoscoop (oorspiegel) om het oor te inspecteren. Een audiometrie (gehooronderzoek) wordt uitgevoerd om de mate van gehoorverlies vast te stellen. Daarnaast is een gedetailleerde anamnese (medisch vraaggesprek) essentieel, waarbij de patiënt kan aangeven of hij recent of langdurig is blootgesteld aan harde geluiden. Langdurige tinnitus aurium kan ook een teken zijn van een akoestisch trauma.

Differentiële diagnose

De arts moet een akoestisch trauma onderscheiden van andere aandoeningen die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken, zoals een auto-immuunaandoening van het binnenoor, genetisch perceptief gehoorverlies, otosclerose (verharding van de gehoorbeentjes door abnormale botgroei), ototoxiciteit (gehoorschade door medicatie of toxische stoffen), plotseling gehoorverlies, en presbycusis (ouderdomsgehoorverlies).

Behandeling van blootstelling aan te veel geluid

Hoewel het gehoorverlies door een akoestisch trauma vaak onomkeerbaar is, kan de arts wel verdere verslechtering voorkomen en de symptomen behandelen. Het gebruik van gehoorbescherming, zoals oordopjes of oorkappen, is cruciaal om verdere schade te voorkomen. De arts kan ook orale steroïden voorschrijven om ontsteking te verminderen. In sommige gevallen kan een hoorapparaat helpen om het gehoor te verbeteren. Soms is een reparatie van het trommelvlies nodig voordat een hoorapparaat effectief kan zijn. In ernstige gevallen kan een cochleair implantaat overwogen worden. Daarnaast kunnen communicatievaardigheden zoals liplezen nuttig zijn om de communicatie te verbeteren.

Prognose

Het tijdig raadplegen van een arts geeft de beste kans op een goed herstel bij een akoestisch trauma. Indien medicatie nodig is, moet deze zo snel mogelijk na blootstelling aan hard geluid worden ingenomen. In sommige gevallen blijft het gehoorverlies permanent in het getroffen oor. Het dragen van gehoorbescherming, zoals oordopjes, oorkappen of aangepaste hoofdtelefoons, is essentieel wanneer de patiënt wordt blootgesteld aan harde geluiden om verdere schade te voorkomen.

Complicaties van een akoestisch trauma

De patiënt kan te maken krijgen met progressief gehoorverlies en blijvende tinnitus aurium, wat de kwaliteit van leven aanzienlijk kan verminderen. Daarnaast kunnen emotionele en psychologische problemen, zoals angst en depressie, optreden als gevolg van aanhoudende tinnitus en gehoorverlies.

Preventie van gehoorschade

Preventieve maatregelen spelen een cruciale rol in het voorkomen van een akoestisch trauma. Dit omvat het vermijden van blootstelling aan extreem harde geluiden, het dragen van adequate gehoorbescherming in lawaaierige omgevingen, en het beperken van het volume en de duur van het gebruik van persoonlijke audiogeluidsapparaten. Daarnaast is het belangrijk om regelmatig gehoortesten te ondergaan, vooral als men werkzaam is in een lawaaierige omgeving, om vroegtijdig gehoorverlies op te sporen en te behandelen.

Lees verder

• Gehoorverlies bij kinderen: Symptomen bij slechthorend kind
• Perceptief en geleidend gehoorverlies: Oorzaken en symptomen
• Gezonde oren: Tips voor bescherming van gehoorvermogen
• Plotsdoofheid: Plotseling gehoorverlies (sudden deafness)