Jeuk over hele lichaam zonder uitslag: symptomen en oorzaak

Last van jeuk over je hele lichaam zonder uitslag op de huid? Jeuk over je hele lichaam of een prikkend, branderig of schurend gevoel waardoor je de neiging krijgt om te krabben, is een zeer vervelende huidklacht waar menigeen last van heeft. De jeuk kan variëren in ernst van lichte jeuk bij milde irritatie van de huid tot een hevige en allesbeheersende toestand die je belemmert in je dagelijkse functioneren. Jeuk kan 'gekmakend' zijn. 's Nachts kan jeuk je uit de slaap houden, waardoor je uitgeput wakker wordt. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken waardoor je last kunt krijgen van jeuk over je gehele lichaam of uitgebreidere jeuk, waarbij er geen zichtbare huidafwijkingen zijn. De belangrijkste oorzaken van jeuk over je hele lichaam of jeuk van binnenuit passeren de revue.

• Jeuk over het hele lichaam
• Overgevoeligheid (allergie)
• Medicatie
• Voedselovergevoeligheid
• Stoffen
• Hooikoorts
• Jeuk van binnenuit door nier- en leverstoornissen
• Stofwisselingsziekten
• Jeuk over het lichaam door darmparasieten
• Jeuk door psychische factoren
• Kanker en jeuk
• Jeuk over het hele lichaam door een ijzertekort
• Polycythemia
• Ouderdomsjeuk (pruritus senilis)
• Jeuk tijdens de overgang

Jeuk over het hele lichaam

Jeuk is een symptoom dat we allemaal hebben meegemaakt. Hoewel de symptomen van jeuk variëren, leidt dit meestal tot een bijzonder ongemakkelijk gevoel op de huid. Het kan aanvoelen alsof er iets op (of in) je huid kruipt. Jeuk kan diffuus zijn (gegeneraliseerd over het hele lichaam) of gelokaliseerd. De jeuk kan met uitslag en zonder huiduitslag manifesteren. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken waardoor je last kunt krijgen van jeuk over het gehele lichaam, waarbij er geen zichtbare huidafwijkingen zijn (dus zonder uitslag).

Overgevoeligheid (allergie)

Overgevoeligheid of allergie kan aanleiding geven tot jeuk over het hele lichaam.

Medicatie

Overgevoeligheid voor bepaalde medicijnen kan jeuk veroorzaken. Men spreekt bij huidafwijkingen veroorzaakt door een geneesmiddel in eerste instantie van geneesmiddel(huid)reactie of toxicodermie. Je kunt dan last krijgen van jeukende huiduitslag en galbulten. De kans op jeuk bij het gebruik van geneesmiddelen neemt toe in geval vijf of meer orale medicijnen (pillen) worden gebruikt.

Voedselovergevoeligheid

Er kan ook sprake zijn van voedselovergevoeligheid waarbij je bepaalde voedingsmiddelen niet verdraagt die veel anderen wel verdragen. Hierbij kun je last krijgen van je darmen, luchtwegen of huid: vlekjes, jeuk, roodheid, zwelling en eczeem. Voedselovergevoeligheid kan soms ontstaan door een allergie, waarbij bepaalde voedingsmiddelen een afweerreactie van het lichaam oproepen. Meestal gaat het om een allergie voor één van de volgende voedingsmiddelen:

• koemelk;
• ei;
  Varkensvlees / Bron: Nayaa, Pixabay
• vis;
• schaal- of schelpdieren;
• varkensvlees;
• noten;
• pinda(kaas);
• soja;
• sesamzaad; of
• tarwe.

Stoffen

Voorts kunnen bepaalde stoffen jeuk over het hele lichaam veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn zeep- of waspoeder, nikkel of latex.

Hooikoorts

Bij hooikoorts ben je allergisch voor boompollen of graspollen. Bekende symptomen zijn niezen, loopneus, jeuk aan de neus, ogen die jeuken en tranen, rode ogen, droge keel (keelpijn) en hoesten, benauwdheid en kortademigheid of een piepende ademhaling en oogklachten. Andere symptomen die kunnen optreden zijn vermoeidheid, hoofdpijn en soms huidklachten. Iemand met hooikoorts kan flinke jeuk krijgen over zijn hele lichaam, zoals de binnenkant van de pols, zijkanten van de knieën, onderbenen, onderrug en gezicht.

Jeuk van binnenuit door nier- en leverstoornissen

Als de nieren of de lever niet naar behoren functioneren, kan dat van binnenuit jeuk veroorzaken. Deze organen zorgen voor het verwerken en afvoeren van afvalstoffen in het lichaam en als bij dit proces een kink in de kabel optreedt, zullen afvalstoffen zich opstapelen wat klachten veroorzaakt, zoals jeuk. Leveraandoeningen als levercirrose, leverkanker en hepatitis (leverontsteking) kunnen naast allerlei andere symptomen ook jeuk veroorzaken. Een verminderde nierfunctie geeft in het begin geen klachten, maar in een later stadium kunnen er klachten optreden doordat afvalstoffen zich ophopen in het lichaam. Naast jeuk, zijn dat onder meer vermoeidheid, algehele malaise, (spier)krampen, vergeetachtigheid, slapeloosheid, misselijkheid, verminderde eetlust en
vergrote vatbaarheid voor infecties.

Stofwisselingsziekten

Stofwisselingsziekten als diabetes, schildklieraandoeningen en jicht, kunnen onder meer jeuk veroorzaken. Zo kan een overactieve schildklier (hyperthyroïdisme) ervoor zorgen dat je naast huidproblemen als haaruitval en jeuk, last krijgt van onder meer de volgende klachten:

• rusteloosheid, nervositeit en prikkelbaarheid;
• slecht slapen, altijd in de weer zijn, een opgejaagd gevoel hebben;
• trillende handen;
• menstruatieveranderingen (zeer licht of onregelmatig);
• vermoeidheid en spierzwakte;
• struma: een zwelling van de schildklier;
• gewichtsverlies ondanks toegenomen eetlust;
• hartkloppingen;
• transpireren, een afkeer van warmte en toegenomen dorst;
• diarree of vaker naar het toilet moeten dan normaal;
• kortademigheid.

Jeuk over het lichaam door darmparasieten

Blastocystis spp (voorheen blastocystis hominis genoemd) is een darmparasiet, die zeer vaak voorkomt bij mens en dier. Maar liefst 40% van de volwassen tussen de 15 en de 50 jaar in Nederland heeft deze parasiet in de darm. De aanwezigheid van deze parasiet wordt soms in verband gebracht met klachten als een opgezette buik, flatulentie of winderigheid, buikpijn en soms diarree, misselijkheid en jeuk. Ongeveer een derde van de besmette mensen heeft last van klachten.

Jeuk door psychische factoren

Aanhoudende stress en spanning kan bestaande jeuk verergeren, maar het kan ook jeuk veroorzaken. Ook bestaat het risico dat er een vicieuze cirkel ontstaat: stress verergert de jeuk, welke een aanleiding kan zijn tot meer stress, wat op zijn beurt leidt tot verergering van de jeuk etc.

Kanker en jeuk

De ziekte van Hodgkin of – zoals het tegenwoordig wordt genoemd – het Hodgkin-lymfoom en andere inwendige kankers zoals leukemie, kunnen jeuk over het hele lichaam veroorzaken zonder dat er iets aan de huid is te zien. Andere symptomen zijn onder meer vergrote lymfeklieren, koorts en vermoeidheid.

Jeuk over het hele lichaam door een ijzertekort

Een ijzertekort kan leiden tot bloedarmoede. Bij sommige mensen met een ijzertekort treedt jeuk op. Andere klachten van een ijzertekort zijn onder meer moeheid, bleke huid, rusteloze benen, snel buiten adem zijn, hoofdpijn, en haaruitval.

Polycythemia

Polycythemie Vera (PV) is een zeer zeldzame aandoening die wordt gekenmerkt door een overproductie van rode bloedcellen en vaak ook van bloedplaatje en witte bloedcellen. Als gevolg van aan toename van het aantal rode bloedcellen, wordt het bloed zeer dik en stroperig. Hierdoor kunnen complicaties in de bloedcirculatie optreden wat kan leiden tot een waaier aan klachten, zoals hoofdpijn, duizelingen, kortademigheid, vermoeidheid, maar ook jeuk en dan vooral na het zwemmen of douchen.

Ouderdomsjeuk (pruritus senilis)

Pruritus senilis, in de volksmond ook wel 'ouderdomsjeuk' genoemd, is langdurig bestaande jeuk bij oudere mensen, waar geen oorzaak voor vastgesteld kan worden.

Jeuk tijdens de overgang

De overgang kan gepaard gaan met allerlei klachten waaronder een droge huid en jeuk. Dit komt door de afname van oestrogeen in het lichaam van de vrouw. Oestrogeen zorgt voor de aanwezigheid van waterbindende stoffen, zoals hyaluronzuur, in je huid. Minder oestrogeen betekent ook minder van deze stoffen. De huid kan dan minder goed water of vocht vasthouden. Daarnaast neemt de huidbarrière en talgproductie af, aangezien oestrogeen hier een rol in speelt. Een droge, trekkerige huid is het gevolg.

Lees verder

• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Jeukende handen en voeten: oorzaken en symptomen
• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen
• Jeukende hoofdhuid met wondjes, korstjes, bultjes, schilfers
• Jeuk door de lever en leverziekten: symptomen en oorzaken