Jeukende voeten: oorzaken en symptomen jeuk aan de voeten

Jeukende voeten is een courante klacht onder mensen van alle leeftijden. Jeukende voeten kunnen komen door warmte en huidziekten. Vaak gaan jeukende voeten vanzelf weer over; soms gaat jeuk op of onder je voeten over na wat krabben, een verzorgend voetenbadje of een crème. Er zijn verschillende huidaandoeningen die specifiek jeuk aan de voeten veroorzaken, onder meer allergisch contacteczeem, bijvoorbeeld veroorzaakt door het gebruik van een nieuw wasmiddel, voetschimmel, atopisch eczeem, juveniele plantaire dermatose en psoriasis. Er zijn ook medicijnen waarvan bekend is dat ze jeuk als bijwerking kunnen hebben, onder andere jeuk aan de voeten. Jeukende voeten kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals blaren, kloofjes, droog en schrale plekken, plaques, huiduitslag, roodheid, zwelling en witte vlekken. Het is ook mogelijk dat je voeten jeuken zonder dat je last hebt van andere klachten. Ga tijdig naar je huisarts met jeukende voeten, vooral als het gepaard gaat met andere klachten.

• Symptomen van jeukende voeten
• Jeuk aan de voeten door een droge huid
• Warmte
• Jeukende voeten na douchen
• Doge voeten
• Polycythemia vera (PV)
• Lymfeklierkanker
• Cholinerge urticaria
• Aquagene urticaria
• IAP (jeuk zonder uitslag)
• Voetschimmel (zwemmerseczeem)
• Jeukende voeten door eczeem
• Dyshidrotisch eczeem
• Atopisch eczeem
• Contacteczeem
• Zwanger en jeuk aan de voeten
• Juveniele plantaire dermatose
• Jeuk door psoriasis
• Lichen planus
• Jeukende voeten door schurft
• Jeukende voeten door diabetes
• Hand-, mond- en voetziekte
• Andere oorzaken van jeukende voeten
• Neurologische jeuk
• Galstuwing
• Hodgkin lymfoom
• Perifere neuropathie
• Polycythemia Vera
• Uremie
• Jeukende voeten 's nachts door leverziekte
• Jeuk onder de voeten door medicatie
• Huisarts raadplegen
• Behandeling van jeuk op of onder je voeten
• Zelfzorg
• Azijn of appelazijn
• Knoflook
• Zuiveringszout
• Yoghurt
• Tea tree olie
• Pepermuntolie
• Jeukende voeten voorkomen

Symptomen van jeukende voeten

De symptomen van jeukende voeten kunnen bestaan uit:

• Jeuk aan de bovenkant, zijkant of onderkant van de voeten;
• Jeukende voeten kunnen optreden met en zonder huiduitslag;
• Krabben en mogelijk ontstaan er krabeffecten;
• Blaren;
• Kloofjes (bijvoorbeeld hielkloven);
• Droge, schilferige plekken;
• Jeuk;
• Jeuk gaat zich ook voordoen op de enkels (jeukende enkels);
• Roodheid;
• Zwelling;
• Witte vlekken.

Het is ook mogelijk dat je voeten jeuken zonder dat er fysieke veranderingen van het huidoppervlak optreden. Dit wordt ook wel aangeduid als 'pruritus'. De betekenis van pruritus is in principe jeuk zonder zichtbare huidafwijkingen.

Jeuk aan de voeten door een droge huid

Droge huid is verreweg de meest voorkomende oorzaak voor jeuk aan de voeten. Het komt vooral voor in de wintermaanden. Met het voortschrijden der jaren heb je meer kan op een droge huid, omdat met het ouder worden de talgklieren minder talg aanmaken. Dagelijks de huid verzorgen met een vettende zalf is een goede oplossing.

Warmte

Jeukende voeten worden vaak veroorzaakt door warmte. Door het dragen van nauwe en/of niet goed ventilerende schoenen, kun je last krijgen van irritatie en jeuk van de voeten, wat nog eens versterkt kan worden bij warm weer. De voeten zweten en drogen uit. Het zweet zorgt voor irritatie en andere klachten. Het is belangrijk om goed passende ventilerende (leren) schoenen te dragen, zo veel mogelijk op blote voeten te lopen en regelmatig schonen sokken aan te trekken. Draag iedere dag andere schoenen, zodat je schoenen kunnen drogen en hun vorm niet verliezen.

Jeukende voeten na douchen

Het optreden van jeukende voeten na het douchen kan komen door meerdere oorzaken.

Doge voeten

Droge voeten ontstaan wanneer de huid niet voldoende vocht bevat en het gevolg is dat de voeten pijnlijk en ruw aanvoelen, de huid op de voeten gaat schilferen of er kloven ontstaan. Een droge huid plaagt mensen van alle leeftijden, maar komt vooral veel voor bij oudere mensen. Droge huid komt het vaakst voor tijdens de droge, koude wintermaanden.

Polycythemia vera (PV)

Polycythemia vera (PV) is een zeldzame bloedziekte. waarbij sprake is van overproductie van rode bloedcellen. Mensen met PV hebben 'dikker' bloed als gevolg van dit ziekteproces, dat verschillende symptomen kan veroorzaken zoals hoofdpijn, duizeligheid, visuele veranderingen, pijn op de borst, bloedingen, bloedstolsels, vergrote lever en milt en een 'blozende' huid (roodheid van het gezicht), kortademigheid, vermoeidheid en jeuk (vooral na het zwemmen of douchen).

Lymfeklierkanker

Het Hodgkin lymfoom is een vorm van lymfeklierkanker (lymfoom). Mensen met deze kanker hebben vergrote lymfeklieren in de hals, oksels, liezen of in de borst. Naast vergrote lymfeklieren kan het Hodgkin-lymfoom symptomen veroorzaken als gewichtsverlies, koorts, nachtzweten en jeuk.

Cholinerge urticaria

Cholinerge urticaria is een vorm van netelroos die wordt veroorzaakt door een toename van de lichaamstemperatuur. De galbulten zijn 1-3 mm in omvang op een wisselend rode ondergrond wn ontstaan bij verhoging van de lichaamstemperatuur ten gevolge van inspanning of het verkeren in een warme omgeving, maar ook door sterk gekruid voedsel, koffie, en stress of emoties.

Aquagene urticaria

Aquagene urticaria is een zeer zeldzame vorm van netelroos veroorzaakt door water dat in contact komt met de huid. Getroffen mensen krijgen de bultjes binnen enkele minuten na blootstelling aan water op de huid, ongeacht de watertemperatuur. Waarom dit gebeurt, is anno 2024 niet bekend, hoewel sommige onderzoekers denken dat water het mogelijk maakt dat een bepaald eiwit in de huid in het water wordt opgelost en dat het opgeloste eiwit daarna de diepere lagen in de huid kan bereiken waar een allergische reactie zal optreden. De diagnose van deze vorm van urticaria houdt simpelweg in dat er een druppel water op kamertemperatuur op de huid wordt geplaatst en binnen een paar minuten wordt waargenomen dat er zich een galbultje vormt. Aquagene urticaria kan, zoals de meeste andere vormen van urticaria, vaak gemakkelijk worden behandeld met orale antihistaminica.

IAP (jeuk zonder uitslag)

Idiopathische aquagene pruritus (IAP) is een zeldzame aandoening die jeuk veroorzaakt zonder uitslag, na contact met water van een willekeurige temperatuur. Het precieze ontstaansmechanisme is anno 2024 onbekend. Er zijn per definitie geen huidafwijkingen te zien.

Voetschimmel (zwemmerseczeem)

Voetschimmel veroorzaakt meestal een schilferige rode uitslag. De uitslag begint vaak tussen de tenen. De jeuk is vaak het hevigst zodra je je schoenen en sokken hebt uitgetrokken. Sommige soorten voetschimmel veroorzaakt blaren of jeukende blaasjes. Typisch bij voetschimmel zijn de schilferende randen. Voetschimmel kan op één of beide voeten aanwezig zijn en kan zich verspreiden naar je hand, vooral als je krabt op de besmette delen van je voeten. Behandeling met antischimmelcrème of eventueel orale anti-schimmelmedicijnen, is de oplossing voor dit probleem.

Jeukende voeten door eczeem

Eczeem duidt op een huidaandoening waarbij de huid ontstoken raakt. Verschillende soorten eczeem kunnen aanleiding geven tot jeuk aan de voeten.

Dyshidrotisch eczeem

Dyshidrotisch eczeem of blaasjeseczeem, is een huidaandoening waarbij zich blaren ontwikkelen op de zolen van je voeten en/of de palmen van je handen. De blaren kunnen flink jeuken en zijn gevuld met vloeistof. De blaren drogen na verloop van tijd in en dat geeft verschilvering van de huid. Bij deze huidaandoening is het van belang om de huid goed vet houden en de ontsteking kan worden tegengegaan met corticosteroidzalf (hormoonzalf) of teerzalf. Door de behandeling nemen de jeukklachten af.

Atopisch eczeem

Atopisch eczeem is een vorm van eczeem die vooral optreedt op de kinderleeftijd. De symptomen van atopisch eczeem zijn roodheid en schilfering van de huid en het voorkomen van kleine bultjes en soms vochtblaasjes. Door de jeuk zijn er vaak krabeffecten aanwezig.

Contacteczeem

Allergisch eczeem aan de voeten is geen zeldzame klacht. Allergische contacteczeem is een jeukende aandoening die wordt veroorzaakt door een allergische reactie op een allergeen (de stof waar het afweersysteem op reageert) die in de schoenen aanwezig is, in contact met de huid. Het ontstaat enkele uren na het contact met het allergeen en na een aantal dagen is de uitslag vaak wel weer weggetrokken als de huid niet meer in contact is gekomen met het allergeen. Het kan gaan om een kleurstof in het leer of een lijm die is gebruikt aan de binnenkant van de schoenen. Allergietesten kunnen uitwijzen waar je precies allergisch voor bent. Als duidelijk is voor welke stof je allergisch bent, kun je deze in het vervolg vermijden.

Zwanger en jeuk aan de voeten

Tijdens de zwangerschap is een jeukende huid een veel voorkomende klacht en het is meestal een goedaardige (niet-ernstige) aandoening. Als jeuk echter tijdens het derde trimester in de handen en voeten optreedt en gepaard gaat met ongebruikelijke symptomen zoals misselijkheid, braken, vermoeidheid en verlies van eetlust, kan dit meer zijn dan alleen een huidprobleem.

Een veel voorkomende oorzaak van jeukende voeten tijdens de zwangerschap is zwangerschapsjeuk (zwangerschapscholestase). Bij cholestase stroomt de gal niet goed door, wat zorgt voor een ophoping in de lever en dat kan leiden tot leverbeschadiging. Zwangerschapscholestase geeft symptomen als jeuk en soms ook geelzucht (een gele verkleuring van de huid), donkere urine, vette of ontkleurde ontlasting, en een onprettig gevoel onder de ribben aan de rechterkant. Bovendien kan cholestase een slechte absorptie van vitamine A, D, E en K (in vet oplosbare vitaminen) veroorzaken, wat na de geboorte van het kind kan verbeteren. Cholestase kan echter ook leiden tot gevaarlijke complicaties, met een hoog risico op herhaling tijdens toekomstige zwangerschappen. De exacte oorzaak van cholestasis tijdens de zwangerschap is anno 2024 niet duidelijk, maar deskundigen vermoeden dat het wordt veroorzaakt door hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap.

Juveniele plantaire dermatose

Juveniele plantaire dermatose is een chronische, op eczeem lijkende huidaandoening van de voetzool. Kenmerkende symptomen zijn roodheid, schilfering en pijnlijke kloofjes. Zoals de naam al aangeeft, komt, komt deze aandoening vooral voor bij kinderen, met name bij jongetjes van 4-8 jaar en minder vaak bij meisjes. Men vermoedt dat de oorzaak chronische inwerking van vocht op de huid is, vaak door zweetvoeten. De oplossing is luchtig schoeisel, het smeren met vette zalven, ureumzalf of desnoods hormoonzalven.

Jeuk door psoriasis

Psoriasis is een huidaandoening die zich kenmerkt door dikke, rode, schilferige plekken. Deze kunnen overal op de huid kunnen voorkomen, Voorkeurslocaties zijn de knieën, ellebogen, hoofdhuid, romp en nagels. Psoriasis kan ook aan de voeten optreden. In dat geval veroorzaakt het schilfering en soms zelfs pusblaartjes aan de voetzolen. Vaak heb je eerder last van pijn dan van jeuk bij psoriasis aan de voeten. Een combinatiepreparaat met vitamine D en corticosteroïden kan uitkomst bieden.

Lichen planus

Lichen planus is een ontstekingsreactie van de huid en de slijmvliezen, welke intens kan jeuken. Vaak verschijnen er groepsgewijs allerlei onregelmatig gevormde kleine baksteenrode tot paarse, afgeplatte, scherp afgegrensde bultjes van 2 tot 4 millimeter in diameter. Lichen planus kan op alle delen van de huid en slijmvliezen de kop opsteken, maar voorkeursplekken zijn polsen, voeten en onderbenen.

Jeukende voeten door schurft

Schurft is een besmettelijke huidaandoening die veroorzaakt wordt door de schurftmijt, welke zich bij voorkeur begeven in plooien van de huid. De schurftmijt kan de voeten infecteren, vooral tussen de tenen voelt hij zich op zijn plek.

Jeukende voeten door diabetes

Jeukende voeten kunnen komen door diabetes. De jeuk op de voet tot stand door zenuwschade (diabetische neuropathie), wat zich vooral uit in tintelingen in de handen, voeten of beide. Het kan ook komen door een nierziekte bij diabetes (diabetische nefropathie). Hierbij raken de filters van de nieren beschadigd. Jeuk aan de voeten komt bij mensen met diabetes vaak voor, vooral wanneer er sprake is van een hoog suikergehalte in het bloed (hyperglykemie).

Hand-, mond- en voetziekte

Hand-, voet- en mondziekte is een besmettelijke ziekte, welke wordt veroorzaakt door een virus. Bij hand-, voet- en mondziekte ontstaan vlekjes en blaasjes in de mond, op de handen en op de voeten, en in het bijzonder kinderen kunnen er ziek van worden. Hand-, voet- en mondziekte gaat zonder behandeling binnen 2 weken over.

Andere oorzaken van jeukende voeten

Jeuk aan de voeten kan ook worden veroorzaakt door andere oorzaken, zoals:

Neurologische jeuk

Neurologische jeuk: vaak tijdelijk aanwezig, maar wel erg hinderlijk en storend.

Galstuwing

Galstuwing (cholestase) duidt op ophoping van gal in de galblaas en galgangen, hetgeen jeuk kan geven aan handen en voeten en bijvoorbeeld kan optreden tijdens de zwangerschap.

Hodgkin lymfoom

Hodgkin lymfoom is een zeldzame vorm van lymfklierkanker. Hierbij kan onder meer jeuk optreden (evenals andere symptomen als vergrote lymfeklieren, koorts en vermoeidheid);

Perifere neuropathie

Perifere neuropathie: beschadiging van het perifere zenuwstelsel, een aandoening die wordt geassocieerd met

Polycythemia Vera

Polycythemia Vera (PV) is een aandoening waarbij het beenmerg teveel rode bloedcellen aanmaakt.

Uremie

Uremie is een aandoening waarbij vergiftiging van je bloed optreedt door nierinsufficiëntie.

Jeukende voeten 's nachts door leverziekte

Als je met name 's nachts in bed en tijdens de zwangerschap last hebt van jeukende voeten, dan kan er sprake zijn van een leveraandoening veroorzaakt door een opeenhoping van galzuur in het lichaam. Galstuwing (cholestase) dat door een zwangerschap wordt veroorzaakt (zwangerschapscholestase) en levercirrose door overmatig alcoholgebruik zijn de belangrijkste oorzaken van jeuk aan de voeten.

Jeuk onder de voeten door medicatie

Bepaalde medicijnen kunnen als bijwerking jeuk veroorzaken. Het gaat hierbij vooral om de volgende soorten medicatie:

• Antibiotica;
• Antipsychotica;
• Aspirine; en
• Opoïden/opiaten.

Een allergische reactie op medicijnen veroorzaakt een jeukende huiduitslag of galbulten, mogelijk aan de voeten.

Huisarts raadplegen

Raadpleeg je huisarts als de jeukende voeten niet verbeteren met zelfzorgmaatregelen of als de symptomen mettertijd verergeren. De huisarts zal een uitgebreid vraaggesprek met je voeren en een lichamelijk onderzoek uitvoeren om de oorzaak van jeukende voeten te diagnosticeren. Zo nodig wordt er vervolgonderzoek gedaan, zoals het nemen van een huidbiopt omdat de arts zekerheid wil hebben over de diagnose van een huidaandoening. Ook kan bloedonderzoek zinvol zijn.

Behandeling van jeuk op of onder je voeten

Een arts zal jeukende voeten behandelen op basis van de oorzaak. Voor allergische reacties kan het vermijden van het product of allergeen die de allergische reactie veroorzaakt, helpen om jeuk te verminderen. Behandelingen van jeukende voeten kan onder meer bestaan uit:

• Antihistaminica bij allergie;
• Antischimmelsprays of crèmes bij voetschimmel;
• Anti-jeukmiddelen, verzachtende middelen zoals vaseline en steroïde crèmes kunnen helpen de jeuk op het huidoppervlak te verminderen.
• Zinkoxide werkt jeukstillend, beschermend en verkoelend en is zonder recept verkrijgbaar.
• Capsaïcine-bevattende crèmes: deze wekt een sensatie op die de jeuk verdringt.
• Lidocaïne-bevattende producten, wat verdovend werkt.

Zelfzorg

Er zijn diverse huismiddeltjes tegen jeukende voeten. Omdat het vaak wordt veroorzaakt door voetschimmel, richten onderstaande zelfzorgmaatregelen zich vooral hierop.

Azijn of appelazijn

Azijn is een krachtig antisepticum dat veel mensen gebruiken om schimmelinfecties te behandelen. Dit komt omdat schimmels niet van zuur houden. Bovendien kan azijn vocht opnemen, waardoor je voeten een nog slechtere plek worden voor de schimmel die de jeuk veroorzaakt. Schimmels houden namelijk van vochtige, broeierige plekken. Je kunt ook appelazijn gebruiken. Meng in een voetenbad 1 deel azijn met 3 delen warm water. Dompel je voeten gedurende 15 minuten in deze oplossing en dep ze vervolgens grondig droog. Doe dit twee keer per dag gedurende ongeveer één tot twee weken.

Knoflook

Knoflook is een van de grootste zuiverende stoffen in de natuur, uitstekend voor detox, voor ontstekingen en voor het wegnemen van bacteriën en schimmels. Dit maakt dat het een uitstekend middel is voor jeukende voeten door schimmel of andere micro-organismen. Het is vrij duidelijk dat knoflook een van de beste huismiddeltjes is voor jeukende voeten en dat je de kans niet voorbij moet laten gaan om je voeten ermee te verwennen.

Neem 1 teentje knoflook en plet deze. Meng het met 3-4 druppels olijfolie. Roer alles grondig om een ​​pasta te krijgen. Pas deze pasta rechtstreeks toe op de delen met jeuk en laat deze 30 minuten zitten. Spoel het daarna met veel water af. Herhaal dit elke dag totdat je erin bent geslaagd om de jeuk en de schimmels die jeukende voeten veroorzaken te verwijderen.

Zuiveringszout

Zuiveringszout (ook bekend als baking soda) brengt de pH-waarde van de huid in evenwicht en creëert zo een omgeving die de groei en ontwikkeling van bacteriën en schimmels niet bevordert. Bovendien absorbeert het vocht, waardoor het zijn eigen gunstige effecten versterkt. Het is een van de meest populaire en meest gebruikte huismiddeltjes voor jeukende voeten. Dit kan ook worden gebruikt als een huismiddeltje voor zweetvoeten.

Begin met het toevoegen van een beetje water aan 1 eetlepel zuiveringszout en maak een pasta. Wrijf de pasta tussen de tenen.
Laat het een paar minuten intrekken en spoel het vervolgens af met lauw water. Droog je voeten volledig.

Yoghurt

Gewone biologische yoghurt bevat actieve bacteriekolonies en probiotica die zullen vechten tegen de schadelijke bacteriën die in je huid leven. Het is een uitstekende natuurlijke manier om van schimmels af te komen. Breng koele yoghurt aan op je voeten en laat het ongeveer 10 minuten zitten. Verwijder het daarna met royale hoeveelheden water.

Tea tree olie

Tea tree olie heeft sterke antiseptische en schimmelwerende eigenschappen die het tot een van de meest fantastische huismiddeltjes voor jeukende voeten maken. Het helpt schimmels van het huidoppervlak te verwijderen, en bacteriën te doden. Tea tree olie is ook een van de beste home remedies voor voetschimmel. Meng gelijke hoeveelheden pure tea tree olie met plantaardige olie. Wrijf het mengsel tweemaal per dag op de aangetaste huid.

Pepermuntolie

Pepermuntolie is verkoelend en verzachtend en biedt onmiddellijke verlichting voor het vervelende gevoel van jeuk dat voortkomt uit de schimmels die in je huid leven. Breng 4-5 druppels pepermuntolie toe aan een klein beetje warm water. Daarmee kun je je voeten insmeren.

Jeukende voeten voorkomen

Goede voetzorg kan helpen jeukende voeten te verminderen en een aantal oorzaken te voorkomen, zoals een schimmelinfectie. De belangrijkste preventie (van voetschimmel) is het dragen van badslippers in openbare douche- en saunagelegenheden en kleedruimten. Daarnaast kun je de volgende maatregelen nemen:

• Trek alleen schoenen en sokken aan als je voeten helemaal droog zijn.
• Was je voeten regelmatig met milde zeep, let goed op de gebieden tussen je tenen en breng een moisturizer aan nadat je klaar bent met baden.
• Draag katoenen of wollen sokken.
• Draag goed geventileerde schoenen, zoals leren schoenen.
• Als je regelmatig last hebt van voetschimmel, is het mogelijk verstandig een antischimmelpoeder op je voeten aan te brengen voordat je je sokken of schoenen aantrekt.

Lees verder

• Jeukende hiel: oorzaken en behandeling van jeuk aan hiel(en)
• Voetschimmel (tinea pedis): symptomen, oorzaak & behandeling
• Voetwratten: symptomen en behandeling wratten onder de voet
• Brandende voeten: oorzaken branderige voeten en onderbenen
• Blaasjes op voet (en hand): oorzaken voet- & handblaasjes