Jeukende voeten: oorzaken en symptomen jeuk aan de voeten

Jeukende voeten is een courante klacht onder mensen van alle leeftijden. Jeukende voeten kunnen komen door warmte en huidziekten. Vaak gaan jeukende voeten vanzelf weer over; soms gaat jeuk op of onder je voeten over na wat krabben, een verzorgend voetenbadje of een crème. Er zijn verschillende huidaandoeningen die specifiek jeuk aan de voeten veroorzaken, onder meer allergisch contacteczeem, bijvoorbeeld veroorzaakt door het gebruik van een nieuw wasmiddel, voetschimmel, atopisch eczeem, juveniele plantaire dermatose en psoriasis. Er zijn ook medicijnen waarvan bekend is dat ze jeuk als bijwerking kunnen hebben, onder andere jeuk aan de voeten. Jeukende voeten kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals blaren, kloofjes, droog en schrale plekken, plaques, huiduitslag, roodheid, zwelling en witte vlekken. Het is ook mogelijk dat je voeten jeuken zonder dat je last hebt van andere klachten. Ga tijdig naar je huisarts met jeukende voeten, vooral als het gepaard gaat met andere klachten.

• Jeukende voeten
• Epidemiologie van jeukende voeten
• Symptomen van jeukende voeten
• Oorzaken van jeuk aan de voeten
• Jeuk aan de voeten door een droge huid
• Warmte, vocht en zweet
• Warmte en zweetvoeten
• Hyperhidrose (overmatig zweten)
• Jeukende voeten door stress
• Jeukende voeten na douchen
• Doge voeten
• Polycythemia vera (PV)
• Lymfeklierkanker
• Cholinerge urticaria
• Aquagene urticaria
• IAP (jeuk zonder uitslag)
• Voetschimmel (zwemmerseczeem)
• Jeukende voeten door eczeem
• Dyshidrotisch eczeem
• Atopisch eczeem
• Contacteczeem
• Zwanger en jeuk aan de voeten
• Jeuk onder de voeten door de overgang
• Juveniele plantaire dermatose
• Insectenbeten
• Fenomeen van Raynaud
• Vasculitis
• Auto-immuunziekten
• Jeuk door psoriasis
• Lichen planus
• Jeukende voeten door schurft
• Jeukende voeten door diabetes
• Hand-, mond- en voetziekte
• Andere oorzaken van jeukende voeten
• Neurologische jeuk
• Galstuwing
• Hodgkin lymfoom
• Perifere neuropathie
• Polycythemia Vera
• Uremie
• Jeukende voeten 's nachts door leverziekte
• Jeuk onder de voeten door medicatie
• Sclerodermie
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek met de arts
• Lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• De diagnose
• Behandeling van jeuk op of onder je voeten
• Antihistaminica
• Antischimmelsprays en -crèmes
• Verzachtende crèmes en anti-jeukmiddelen
• Capsaïcine-crèmes
• Lidocaïne-producten
• Andere behandelingsopties
• Auto-immuunziekten behandelen
• Neurologische jeuk kalmeren
• Nier- en leverproblemen behandelen
• Hormonale jeuk bestrijden
• Preventieve zorg: Houd je voeten in topconditie
• Zelfzorg
• Azijn of appelazijn
• Knoflook
• Zuiveringszout
• Yoghurt
• Tea tree olie
• Pepermuntolie
• Prognose
• Jeukende voeten voorkomen

Jeukende voeten

Jan stond op het perron en voelde het al opkomen – die onophoudelijke, prikkelende jeuk onder zijn voeten. Hij stampte, wreef en draaide zijn enkels rond, hopend dat de irritatie zou verdwijnen, maar het leek alleen maar erger te worden. Elke stap die hij zette leek de jeuk uit te nodigen om zich dieper in zijn huid te nestelen, alsof zijn sokken gevuld waren met kruimelig zand. Een blik naar beneden bevestigde dat er niets te zien was, behalve een paar geïrriteerde rode plekken. Net toen de trein eindelijk aankwam, besloot de jeuk nog een tandje bij te zetten, en Jan vroeg zich af of jeukende voeten misschien toch iets meer betekenden dan een simpel ongemak.

Jeukende voeten kunnen je plotseling overvallen, alsof een onzichtbare hand zachtjes, maar onophoudelijk prikkelt. Het begint vaak subtiel, een tintelende sensatie, maar al snel voel je de drang om te krabben, te wrijven of gewoon je schoenen uit te trappen. Wat eerst een onschuldige kriebel lijkt, kan zomaar uitgroeien tot een onhoudbare irritatie die in alle rust en stilte blijft knagen. Soms is het een kwestie van droge huid, een nieuwe crème of de verkeerde sokken, maar het kan ook een dieper liggend signaal zijn van een schimmelinfectie, allergie of zelfs een circulatieprobleem. Jeukende voeten mogen dan klein lijken, ze kunnen je aandacht volledig opslokken en je telkens herinneren aan hoe ver van rust je soms kunt zijn!

Epidemiologie van jeukende voeten

Jeukende voeten zijn een ongemak dat wereldwijd voorkomt en een scala aan oorzaken kent die sterk uiteenlopen, van omgevingsfactoren en leeftijd tot genetische aanleg en klimaat. Of het nu gaat om een kriebel door droge lucht, een schimmelinfectie, of een allergische reactie, de diversiteit aan oorzaken zorgt ervoor dat jeukende voeten mensen van alle leeftijden en achtergronden treft. Laten we dieper ingaan op de cijfers, risicogroepen en geografische variaties die dit prikkelende probleem kenmerken.

Leeftijdsverschillen: kinderen versus volwassenen
Jeukende voeten komen voor bij zowel kinderen als volwassenen, maar de oorzaken verschillen. Bij kinderen is het vaak het gevolg van contactallergieën of eczeem, vooral atopisch eczeem, wat bij naar schatting 15-20% van de kinderen wereldwijd voorkomt. In Nederland heeft 10-15% van de kinderen eczeem, wat vaak begint op jonge leeftijd en zich uit in jeuk, ook aan de voeten.

Bij volwassenen daarentegen, zijn schimmelinfecties, zoals voetschimmel, de belangrijkste oorzaak van jeuk aan de voeten. Ongeveer 10-15% van de Nederlandse bevolking kampt jaarlijks met voetschimmel, en dit komt vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen, vooral bij mannen boven de 20 jaar. Bij ouderen kan jeukende voeten wijzen op een verminderde bloedcirculatie, een veelvoorkomende klacht bij ongeveer 20% van de 65-plussers.

• Voorbeeld: In België komt voetschimmel voor bij 12% van de volwassenen, vooral tijdens de zomermaanden. Kinderen ervaren daarentegen vaker jeuk door eczeem, wat bij 1 op de 10 kinderen voorkomt en doorgaans gepaard gaat met jeuk aan de voeten en handen.

Geslachtsverschillen: mannen versus vrouwen
Er zijn ook opvallende geslachtsverschillen bij jeukende voeten. Mannen hebben vaker last van voetschimmel dan vrouwen, vooral omdat ze vaker gesloten schoenen dragen en vaker zweten aan de voeten. Voetschimmel komt voor bij 10-15% van de Nederlandse mannen en bij ongeveer 7% van de vrouwen. Daarentegen ervaren vrouwen vaker jeukende voeten door eczeem en contactallergieën, met name als gevolg van contact met irriterende stoffen in schoenen en verzorgingsproducten.

Bij vrouwen komt het fenomeen van jeukende voeten ook vaker voor tijdens de zwangerschap, vooral in het derde trimester, als gevolg van hormonale veranderingen die leiden tot een verhoogde doorbloeding en zwelling in de voeten.

• Voorbeeld: In Nederland rapporteert 20% van de zwangere vrouwen jeukende voeten, vaak in combinatie met zwelling en vermoeide benen. Mannen hebben vaker last van jeuk door schimmelinfecties, vooral na het sporten of het dragen van dichte schoenen gedurende lange tijd.

Klimaat en geografische variaties
Het klimaat speelt een aanzienlijke rol bij het voorkomen van jeukende voeten. In warme en vochtige klimaten, zoals in de Nederlandse overzeese gebiedsdelen (Aruba, Bonaire en Curaçao), komt voetschimmel veel vaker voor. De hoge luchtvochtigheid en temperatuur zijn ideaal voor de groei van schimmels, wat leidt tot een hoger risico op voetschimmel en andere infecties. Schattingen laten zien dat voetschimmel in de Nederlandse Cariben bij bijna 25% van de volwassenen voorkomt, vergeleken met 10-15% in het gematigde klimaat van Nederland.

In België en Nederland hebben mensen vooral last van jeukende voeten tijdens de winter, wanneer de lucht droger is en veel mensen last krijgen van een droge huid, wat leidt tot een prikkelende, jeukende sensatie. De voeten, die vaak bedekt zijn met dikke sokken en gesloten schoenen, worden kwetsbaar voor jeuk door een gebrek aan ventilatie.

• Voorbeeld: In Suriname wordt naar schatting bij 30% van de mensen voetschimmel vastgesteld, mede door de combinatie van een warm klimaat en frequente blootstelling aan vochtige omgevingen. In Nederland ervaren juist veel mensen tijdens de wintermaanden jeukende voeten door uitdroging van de huid, wat ongeveer 15% van de bevolking treft.

Genetische en etnische invloeden
Genetica speelt een rol bij de gevoeligheid voor bepaalde huidaandoeningen die jeukende voeten kunnen veroorzaken, zoals eczeem en psoriasis. Mensen met een familiegeschiedenis van eczeem of psoriasis hebben een grotere kans op deze aandoeningen. Wereldwijd hebben mensen van Noord-Europese afkomst bijvoorbeeld een hogere incidentie van atopisch eczeem dan mensen van Afrikaanse of Aziatische afkomst, wat zich ook vertaalt in het voorkomen van jeukende voeten. Psoriasis komt voor bij ongeveer 2% van de wereldbevolking en heeft vaak genetische oorzaken; in Nederland en België komt het voor bij ongeveer 3% van de bevolking.

In de Nederlandse Cariben en andere tropische gebieden zijn er ook genetische factoren die bijdragen aan een verhoogde gevoeligheid voor huidaandoeningen die jeuk veroorzaken. Tegelijkertijd spelen de klimatologische omstandigheden daar een rol, waardoor mensen die in de Nederlandse Cariben wonen, 20% vaker voetschimmel hebben dan hun Europese tegenhangers.

• Voorbeeld: Mensen van Noord-Europese afkomst lopen een verhoogd risico op eczeem, en daarmee jeukende voeten, in vergelijking met andere etnische groepen. Psoriasis bij de voeten komt bij 2-3% van de Noord-Europeanen voor, terwijl mensen van Aziatische afkomst minder vaak met deze aandoening te maken hebben.

Leefstijl en risicofactoren
Leefstijl speelt eveneens een belangrijke rol in de frequentie en ernst van jeukende voeten. Beroepsgroepen waarin mensen langdurig staan of werken in vochtige omstandigheden, zoals koks, schoonmakers en atleten, lopen een hoger risico op voetschimmel. Daarnaast kunnen mensen die strakke schoenen of synthetische sokken dragen, door het gebrek aan ventilatie vaker last hebben van jeukende voeten.

• Sporters en atleten: Atleten, vooral hardlopers en voetballers, rapporteren vaker jeukende voeten door schimmelinfecties, een conditie die bekend staat als “atleetvoet.” Deze infectie treft wereldwijd ongeveer 15-20% van de atleten, terwijl het bij de algemene bevolking rond de 10% ligt.
• Gebruik van synthetische materialen: Mensen die vaak schoenen dragen die gemaakt zijn van synthetische materialen, zoals sneakers of laarzen, ervaren ook vaker jeukende voeten. In Nederland bijvoorbeeld, waar regenachtig weer leidt tot het frequent dragen van dichte schoenen, komt voetschimmel en daarmee gepaard gaande jeuk bij ongeveer 10% van de bevolking voor.

• Voorbeeld: Onder hardlopers in Nederland rapporteert ongeveer 30% regelmatig jeukende voeten door voetschimmel, vooral tijdens warmere maanden wanneer de voeten zweterig worden. Bij mensen die werken in beroepen waarbij vochtige omgevingen en het dragen van laarzen noodzakelijk zijn, is dit percentage vergelijkbaar.

Symptomen van jeukende voeten

De symptomen van jeukende voeten kunnen bestaan uit:

• Jeuk aan de bovenkant, zijkant of onderkant van de voeten;
• Jeukende voeten kunnen optreden met en zonder huiduitslag;
• Krabben en mogelijk ontstaan er krabeffecten;
• Blaren;
• Kloofjes (bijvoorbeeld hielkloven);
• Droge, schilferige plekken;
• Jeuk;
• Jeuk gaat zich ook voordoen op de enkels (jeukende enkels);
• Roodheid;
• Zwelling;
• Witte vlekken.

Het is ook mogelijk dat je voeten jeuken zonder dat er fysieke veranderingen van het huidoppervlak optreden. Dit wordt ook wel aangeduid als 'pruritus'. De betekenis van pruritus is in principe jeuk zonder zichtbare huidafwijkingen.

Oorzaken van jeuk aan de voeten

Wist je dat stress een onverwachte oorzaak kan zijn van jeukende voeten? Net zoals stress andere lichamelijke klachten kan verergeren, kan het ook een trigger zijn voor huidproblemen, waaronder jeuk. Het lichaam reageert op stress door het immuunsysteem te activeren, wat soms leidt tot een jeukende huid, ook aan de voeten. Dit fenomeen, bekend als psychogene jeuk, komt vaker voor dan je zou denken, en veel mensen staan er niet bij stil dat hun gemoedstoestand invloed kan hebben op lichamelijke symptomen.

Naast stress zijn er natuurlijk meer voor de hand liggende oorzaken van jeukende voeten. Een veelvoorkomende reden is een droge huid, vooral tijdens de wintermaanden wanneer de luchtvochtigheid laag is. Ook allergieën voor materialen in sokken of schoenen kunnen zorgen voor een vervelende, aanhoudende jeuk. Schimmelinfecties, zoals voetschimmel, zijn ook een veel voorkomende boosdoener. Deze infecties gedijen goed in warme, vochtige omgevingen zoals schoenen, en kunnen zorgen voor intense jeuk, roodheid en soms zelfs schilfering.

In sommige gevallen kan jeuk aan de voeten een teken zijn van een onderliggende medische aandoening. Zo kunnen mensen met diabetes of nierproblemen last krijgen van aanhoudende jeuk door veranderingen in de bloedsomloop of een ophoping van afvalstoffen in het lichaam. Het is daarom belangrijk om aanhoudende jeuk niet te negeren, vooral als er geen duidelijke externe oorzaak te vinden is. Een arts kan helpen de oorzaak te achterhalen en de juiste behandeling voor te stellen.

Jeuk aan de voeten door een droge huid

Droge huid is verreweg de meest voorkomende oorzaak voor jeuk aan de voeten. Het komt vooral voor in de wintermaanden. Met het voortschrijden der jaren heb je meer kan op een droge huid, omdat met het ouder worden de talgklieren minder talg aanmaken. Dagelijks de huid verzorgen met een vettende zalf is een goede oplossing.

Warmte, vocht en zweet

Warmte en zweetvoeten

Jeukende voeten worden vaak veroorzaakt door warmte. Door het dragen van nauwe en/of niet goed ventilerende schoenen, kun je last krijgen van irritatie en jeuk van de voeten, wat nog eens versterkt kan worden bij warm weer. De voeten zweten en drogen uit. Het zweet zorgt voor irritatie en andere klachten. Het is belangrijk om goed passende ventilerende (leren) schoenen te dragen, zo veel mogelijk op blote voeten te lopen en regelmatig schonen sokken aan te trekken. Draag iedere dag andere schoenen, zodat je schoenen kunnen drogen en hun vorm niet verliezen.

Hyperhidrose (overmatig zweten)

Hyperhidrose betekent simpelweg dat je overmatig zweet. En hoewel een beetje zweet normaal is, kan een overdaad aan zweet op je voeten leiden tot irritatie en jeuk. Vooral als je voeten de hele dag opgesloten zitten in sokken en schoenen, wordt het een vochtige, warme omgeving waarin bacteriën en schimmels goed gedijen. Het resultaat? Een jeukende, klamme huid die om aandacht schreeuwt.

• Tim merkt dat zijn voeten na een lange werkdag altijd nat en jeukend zijn. Als hij zijn schoenen uittrekt, ruikt hij een sterke geur en voelt hij een branderige jeuk tussen zijn tenen. Hij beseft dat hij last heeft van hyperhidrose en besluit om sokken van ademend materiaal en schoenen met een goede ventilatie te dragen. Binnen een paar weken merkt hij dat de jeuk minder wordt en zijn voeten weer wat droger aanvoelen.

Jeukende voeten door stress

Stel je voor: je hebt een drukke dag achter de rug, je hebt je door deadlines geworsteld, en nu plof je eindelijk op de bank. Maar net op het moment dat je ontspant, begint het – een irritante, kriebelende jeuk aan je voeten. Klinkt bekend? Wat je misschien niet verwachtte, is dat deze jeuk veroorzaakt kan worden door stress. Ja, je leest het goed: stress kan zijn weg vinden naar je voeten.

Wanneer je onder druk staat, reageert je lichaam door stresshormonen vrij te geven. Deze hormonen kunnen niet alleen je gemoedstoestand beïnvloeden, maar ook je huid. Je zenuwen worden gevoeliger en je lichaam kan gaan reageren met klachten zoals jeuk, zelfs zonder dat er iets zichtbaar mis is. Een goed voorbeeld: denk aan dat moment waarop je voor een belangrijke presentatie staat. Je handen zweten, je hart bonst, en ineens voel je dat vervelende gekriebel onder je voeten opkomen.

Dit fenomeen, psychogene jeuk genoemd, ontstaat doordat je lichaam zich geen raad weet met de spanning. Hoe meer je eraan denkt, hoe erger het wordt. Het goede nieuws? Zodra de stress afneemt, kan ook de jeuk verdwijnen. Het is dus niet alleen belangrijk om je voeten goed te verzorgen, maar ook om manieren te vinden om je geest tot rust te brengen.

Jeukende voeten na douchen

Het optreden van jeukende voeten na het douchen kan komen door meerdere oorzaken.

Doge voeten

Droge voeten ontstaan wanneer de huid niet voldoende vocht bevat en het gevolg is dat de voeten pijnlijk en ruw aanvoelen, de huid op de voeten gaat schilferen of er kloven ontstaan. Een droge huid plaagt mensen van alle leeftijden, maar komt vooral veel voor bij oudere mensen. Droge huid komt het vaakst voor tijdens de droge, koude wintermaanden.

Polycythemia vera (PV)

Polycythemia vera (PV) is een zeldzame bloedziekte. waarbij sprake is van overproductie van rode bloedcellen. Mensen met PV hebben 'dikker' bloed als gevolg van dit ziekteproces, dat verschillende symptomen kan veroorzaken zoals hoofdpijn, duizeligheid, visuele veranderingen, pijn op de borst, bloedingen, bloedstolsels, vergrote lever en milt en een 'blozende' huid (roodheid van het gezicht), kortademigheid, vermoeidheid en jeuk (vooral na het zwemmen of douchen).

Lymfeklierkanker

Het Hodgkin lymfoom is een vorm van lymfeklierkanker (lymfoom). Mensen met deze kanker hebben vergrote lymfeklieren in de hals, oksels, liezen of in de borst. Naast vergrote lymfeklieren kan het Hodgkin-lymfoom symptomen veroorzaken als gewichtsverlies, koorts, nachtzweten en jeuk.

Cholinerge urticaria

Cholinerge urticaria is een vorm van netelroos die wordt veroorzaakt door een toename van de lichaamstemperatuur. De galbulten zijn 1-3 mm in omvang op een wisselend rode ondergrond wn ontstaan bij verhoging van de lichaamstemperatuur ten gevolge van inspanning of het verkeren in een warme omgeving, maar ook door sterk gekruid voedsel, koffie, en stress of emoties.

Aquagene urticaria

Aquagene urticaria is een zeer zeldzame vorm van netelroos veroorzaakt door water dat in contact komt met de huid. Getroffen mensen krijgen de bultjes binnen enkele minuten na blootstelling aan water op de huid, ongeacht de watertemperatuur. Waarom dit gebeurt, is anno 2024 niet bekend, hoewel sommige onderzoekers denken dat water het mogelijk maakt dat een bepaald eiwit in de huid in het water wordt opgelost en dat het opgeloste eiwit daarna de diepere lagen in de huid kan bereiken waar een allergische reactie zal optreden. De diagnose van deze vorm van urticaria houdt simpelweg in dat er een druppel water op kamertemperatuur op de huid wordt geplaatst en binnen een paar minuten wordt waargenomen dat er zich een galbultje vormt. Aquagene urticaria kan, zoals de meeste andere vormen van urticaria, vaak gemakkelijk worden behandeld met orale antihistaminica.

IAP (jeuk zonder uitslag)

Idiopathische aquagene pruritus (IAP) is een zeldzame aandoening die jeuk veroorzaakt zonder uitslag, na contact met water van een willekeurige temperatuur. Het precieze ontstaansmechanisme is anno 2024 onbekend. Er zijn per definitie geen huidafwijkingen te zien.

Voetschimmel (zwemmerseczeem)

Voetschimmel veroorzaakt meestal een schilferige rode uitslag. De uitslag begint vaak tussen de tenen. De jeuk is vaak het hevigst zodra je je schoenen en sokken hebt uitgetrokken. Sommige soorten voetschimmel veroorzaakt blaren of jeukende blaasjes. Typisch bij voetschimmel zijn de schilferende randen. Voetschimmel kan op één of beide voeten aanwezig zijn en kan zich verspreiden naar je hand, vooral als je krabt op de besmette delen van je voeten. Behandeling met antischimmelcrème of eventueel orale anti-schimmelmedicijnen, is de oplossing voor dit probleem.

Jeukende voeten door eczeem

Eczeem duidt op een huidaandoening waarbij de huid ontstoken raakt. Verschillende soorten eczeem kunnen aanleiding geven tot jeuk aan de voeten.

Dyshidrotisch eczeem

Dyshidrotisch eczeem of blaasjeseczeem, is een huidaandoening waarbij zich blaren ontwikkelen op de zolen van je voeten en/of de palmen van je handen. De blaren kunnen flink jeuken en zijn gevuld met vloeistof. De blaren drogen na verloop van tijd in en dat geeft verschilvering van de huid. Bij deze huidaandoening is het van belang om de huid goed vet houden en de ontsteking kan worden tegengegaan met corticosteroidzalf (hormoonzalf) of teerzalf. Door de behandeling nemen de jeukklachten af.

Atopisch eczeem

Atopisch eczeem is een vorm van eczeem die vooral optreedt op de kinderleeftijd. De symptomen van atopisch eczeem zijn roodheid en schilfering van de huid en het voorkomen van kleine bultjes en soms vochtblaasjes. Door de jeuk zijn er vaak krabeffecten aanwezig.

Contacteczeem

Allergisch eczeem aan de voeten is geen zeldzame klacht. Allergische contacteczeem is een jeukende aandoening die wordt veroorzaakt door een allergische reactie op een allergeen (de stof waar het afweersysteem op reageert) die in de schoenen aanwezig is, in contact met de huid. Het ontstaat enkele uren na het contact met het allergeen en na een aantal dagen is de uitslag vaak wel weer weggetrokken als de huid niet meer in contact is gekomen met het allergeen. Het kan gaan om een kleurstof in het leer of een lijm die is gebruikt aan de binnenkant van de schoenen. Allergietesten kunnen uitwijzen waar je precies allergisch voor bent. Als duidelijk is voor welke stof je allergisch bent, kun je deze in het vervolg vermijden.

Zwanger en jeuk aan de voeten

Tijdens de zwangerschap is een jeukende huid een veel voorkomende klacht en het is meestal een goedaardige (niet-ernstige) aandoening. Als jeuk echter tijdens het derde trimester in de handen en voeten optreedt en gepaard gaat met ongebruikelijke symptomen zoals misselijkheid, braken, vermoeidheid en verlies van eetlust, kan dit meer zijn dan alleen een huidprobleem.

Een veel voorkomende oorzaak van jeukende voeten tijdens de zwangerschap is zwangerschapsjeuk (zwangerschapscholestase). Bij cholestase stroomt de gal niet goed door, wat zorgt voor een ophoping in de lever en dat kan leiden tot leverbeschadiging. Zwangerschapscholestase geeft symptomen als jeuk en soms ook geelzucht (een gele verkleuring van de huid), donkere urine, vette of ontkleurde ontlasting, en een onprettig gevoel onder de ribben aan de rechterkant. Bovendien kan cholestase een slechte absorptie van vitamine A, D, E en K (in vet oplosbare vitaminen) veroorzaken, wat na de geboorte van het kind kan verbeteren. Cholestase kan echter ook leiden tot gevaarlijke complicaties, met een hoog risico op herhaling tijdens toekomstige zwangerschappen. De exacte oorzaak van cholestasis tijdens de zwangerschap is anno 2024 niet duidelijk, maar deskundigen vermoeden dat het wordt veroorzaakt door hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap.

Juveniele plantaire dermatose

Juveniele plantaire dermatose is een chronische, op eczeem lijkende huidaandoening van de voetzool. Kenmerkende symptomen zijn roodheid, schilfering en pijnlijke kloofjes. Zoals de naam al aangeeft, komt, komt deze aandoening vooral voor bij kinderen, met name bij jongetjes van 4-8 jaar en minder vaak bij meisjes. Men vermoedt dat de oorzaak chronische inwerking van vocht op de huid is, vaak door zweetvoeten. De oplossing is luchtig schoeisel, het smeren met vette zalven, ureumzalf of desnoods hormoonzalven.

Insectenbeten

Wie houdt er niet van een zomerse wandeling door het gras of een avondje in de tuin? Helaas ben je met blote voeten dan een uitnodigend buffet voor insecten. Muggenbeten, vlooienbeten, of bedwantsen, kortom insectenbeten, kunnen allemaal jeukende bultjes op je voeten achterlaten. Muggen injecteren een beetje speeksel in je huid als ze bloed zuigen, wat bij veel mensen een allergische reactie veroorzaakt. Het resultaat: rode, jeukende bultjes die je continu doen krabben. Ook vlooien en bedwantsen laten hun sporen achter, vaak met kleine, rode vlekjes die intens jeuken.

• Lisa loopt graag op blote voeten in de tuin. Op een avond merkt ze ineens dat haar voeten beginnen te kriebelen. Ze kijkt en ziet een aantal rode bultjes – muggenbeten! Ze kan bijna niet van de jeuk afblijven, maar ze weet dat krabben het alleen maar erger maakt. Ze smeert een beetje verkoelende gel op de bultjes en legt haar voeten omhoog. Het is een lesje in zelfbeheersing, maar de jeuk zakt langzaam weg.

Fenomeen van Raynaud

Het fenomeen van Raynaud is een aandoening waarbij de doorbloeding in de voeten en handen vermindert, vooral bij kou of stress. Het bloed trekt zich terug uit de kleinere bloedvaten, waardoor je voeten bleek of zelfs blauw kunnen worden. Zodra je weer opwarmt of kalmeert, komt de bloedstroom terug met een golf van sensaties: eerst een tintelend gevoel, gevolgd door jeuk. Deze jeuk ontstaat doordat de zenuwen in de huid reageren op de plotselinge terugkeer van bloed. Een fascinerend proces, maar niet bepaald comfortabel!

• Kees gaat op een winterse ochtend een wandeling maken. Zonder goed te beseffen dat het buiten vriest, loopt hij een uur door de kou. Wanneer hij thuiskomt, merkt hij dat zijn tenen wit en gevoelloos zijn geworden. Zodra hij zijn voeten opwarmt, voelt hij een intense jeuk en tinteling, alsof duizenden naaldjes in zijn huid prikken. Dit is de Raynaud-reactie die je voeten letterlijk wakker maakt. Kees weet nu dat hij voortaan extra warme sokken moet dragen!

Vasculitis

Vasculitis is een aandoening waarbij de bloedvaten ontstoken raken. Dit kan in verschillende delen van het lichaam voorkomen, inclusief je voeten. Door de ontsteking kan de bloedtoevoer naar de huid worden verstoord, wat leidt tot jeuk, uitslag, en zwelling. De jeuk kan aanvoelen als kleine prikjes of een brandend gevoel, en komt vaak met een rode, vlekkerige huid. Je bloedvaten geven hiermee aan dat er iets niet helemaal goed zit en dat ze in protest gaan.

• Johan merkt dat hij rode vlekjes op zijn voeten krijgt die jeuken. Het lijkt op een soort uitslag, maar geen enkel middeltje lijkt te helpen. Na een bezoek aan de huisarts komt de diagnose: vasculitis. Door de ontsteking in zijn bloedvaten wordt de huid niet goed van bloed voorzien, wat de jeuk en uitslag veroorzaakt. Met de juiste medicatie weet hij de ontsteking te verminderen, en gelukkig neemt de jeuk ook af.

Auto-immuunziekten

Sommige auto-immuunziekten, zoals Lupus, zorgen ervoor dat het immuunsysteem het eigen lichaam aanvalt. Dit kan leiden tot allerlei symptomen, waaronder jeukende huiduitslag op de voeten. Bij lupus bijvoorbeeld ontstaat vaak een rode, schilferige uitslag die flink kan jeuken. Deze vorm van jeuk is hardnekkig en komt vaak samen met andere symptomen zoals vermoeidheid en gewrichtspijn.

• Anja heeft al een tijdje last van rode, jeukende plekken op haar voeten. Ze smeert verschillende crèmes, maar niets lijkt echt te helpen. Na verschillende onderzoeken blijkt dat ze lupus heeft, een auto-immuunziekte. De uitslag en jeuk zijn onderdeel van een breder spectrum aan symptomen. Met de juiste behandeling kan ze de klachten onder controle krijgen, maar het blijft een signaal dat haar lichaam extra zorg nodig heeft.

Jeuk door psoriasis

Psoriasis is een huidaandoening die zich kenmerkt door dikke, rode, schilferige plekken. Deze kunnen overal op de huid kunnen voorkomen, Voorkeurslocaties zijn de knieën, ellebogen, hoofdhuid, romp en nagels. Psoriasis kan ook aan de voeten optreden. In dat geval veroorzaakt het schilfering en soms zelfs pusblaartjes aan de voetzolen. Vaak heb je eerder last van pijn dan van jeuk bij psoriasis aan de voeten. Een combinatiepreparaat met vitamine D en corticosteroïden kan uitkomst bieden.

Lichen planus

Lichen planus is een ontstekingsreactie van de huid en de slijmvliezen, welke intens kan jeuken. Vaak verschijnen er groepsgewijs allerlei onregelmatig gevormde kleine baksteenrode tot paarse, afgeplatte, scherp afgegrensde bultjes van 2 tot 4 millimeter in diameter. Lichen planus kan op alle delen van de huid en slijmvliezen de kop opsteken, maar voorkeursplekken zijn polsen, voeten en onderbenen.

Jeukende voeten door schurft

Schurft is een besmettelijke huidaandoening die veroorzaakt wordt door de schurftmijt, welke zich bij voorkeur begeven in plooien van de huid. De schurftmijt kan de voeten infecteren, vooral tussen de tenen voelt hij zich op zijn plek.

Jeukende voeten door diabetes

Jeukende voeten kunnen komen door diabetes. De jeuk op de voet tot stand door zenuwschade (diabetische neuropathie), wat zich vooral uit in tintelingen in de handen, voeten of beide. Het kan ook komen door een nierziekte bij diabetes (diabetische nefropathie). Hierbij raken de filters van de nieren beschadigd. Jeuk aan de voeten komt bij mensen met diabetes vaak voor, vooral wanneer er sprake is van een hoog suikergehalte in het bloed (hyperglykemie).

Hand-, mond- en voetziekte

Hand-, voet- en mondziekte is een besmettelijke ziekte, welke wordt veroorzaakt door een virus. Bij hand-, voet- en mondziekte ontstaan vlekjes en blaasjes in de mond, op de handen en op de voeten, en in het bijzonder kinderen kunnen er ziek van worden. Hand-, voet- en mondziekte gaat zonder behandeling binnen 2 weken over.

Andere oorzaken van jeukende voeten

Jeuk aan de voeten kan ook worden veroorzaakt door andere oorzaken, zoals:

Neurologische jeuk

Neurologische jeuk: vaak tijdelijk aanwezig, maar wel erg hinderlijk en storend.

Galstuwing

Galstuwing (cholestase) duidt op ophoping van gal in de galblaas en galgangen, hetgeen jeuk kan geven aan handen en voeten en bijvoorbeeld kan optreden tijdens de zwangerschap.

Hodgkin lymfoom

Hodgkin lymfoom is een zeldzame vorm van lymfklierkanker. Hierbij kan onder meer jeuk optreden (evenals andere symptomen als vergrote lymfeklieren, koorts en vermoeidheid);

Perifere neuropathie

Perifere neuropathie: beschadiging van het perifere zenuwstelsel, een aandoening die wordt geassocieerd met

Polycythemia Vera

Polycythemia Vera (PV) is een aandoening waarbij het beenmerg teveel rode bloedcellen aanmaakt.

Uremie

Uremie is een aandoening waarbij vergiftiging van je bloed optreedt door nierinsufficiëntie.

Jeukende voeten 's nachts door leverziekte

Als je met name 's nachts in bed en tijdens de zwangerschap last hebt van jeukende voeten, dan kan er sprake zijn van een leveraandoening veroorzaakt door een opeenhoping van galzuur in het lichaam. Galstuwing (cholestase) dat door een zwangerschap wordt veroorzaakt (zwangerschapscholestase) en levercirrose door overmatig alcoholgebruik zijn de belangrijkste oorzaken van jeuk aan de voeten.

Jeuk onder de voeten door medicatie

Bepaalde medicijnen kunnen als bijwerking jeuk veroorzaken. Het gaat hierbij vooral om de volgende soorten medicatie:

• Antibiotica;
• Antipsychotica;
• Aspirine; en
• Opoïden/opiaten.

Een allergische reactie op medicijnen veroorzaakt een jeukende huiduitslag of galbulten, mogelijk aan de voeten.

Sclerodermie

Sclerodermie is een zeldzame auto-immuunziekte die ervoor zorgt dat de huid en bindweefsels verstrakken en verharden door overmatige aanmaak van collageen. Wanneer sclerodermie de voeten aantast, kan dit leiden tot een droge, strakke en jeukende huid. De verminderde elasticiteit van de huid maakt het moeilijker voor je voeten om gehydrateerd te blijven, wat resulteert in jeuk en soms zelfs pijnlijke scheurtjes.

• Emma heeft sclerodermie en merkt dat haar voeten steeds strakker en droger aanvoelen. Ze krijgt last van aanhoudende jeuk en voelt continu de behoefte om te krabben. Na een bezoek aan de reumatoloog krijgt ze het advies om haar voeten dagelijks in te smeren met een rijke, hydraterende crème en een zachte massage te doen om de bloedsomloop te bevorderen. Hierdoor wordt de huid wat soepeler en neemt de jeuk geleidelijk af.

Huisarts raadplegen

Raadpleeg je huisarts als de jeukende voeten niet verbeteren met zelfzorgmaatregelen of als de symptomen mettertijd verergeren. De huisarts zal een uitgebreid vraaggesprek met je voeren en een lichamelijk onderzoek uitvoeren om de oorzaak van jeukende voeten te diagnosticeren. Zo nodig wordt er vervolgonderzoek gedaan, zoals het nemen van een huidbiopt omdat de arts zekerheid wil hebben over de diagnose van een huidaandoening. Ook kan bloedonderzoek zinvol zijn.

Onderzoek en diagnose

Jeukende voeten kunnen je flink uit balans halen. De hele dag door dat kriebelige, zeurende gevoel onder je voeten – het is niet fijn. Soms is de oorzaak overduidelijk, maar vaak genoeg heb je geen idee waar die jeuk vandaan komt. Dus, tijd om naar de huisarts te stappen! Maar wat gebeurt er tijdens zo’n bezoek? Laten we er doorheen lopen en ontdekken hoe het onderzoek en de diagnose van jeukende voeten in zijn werk gaat. We duiken ook nog even in een voorbeeldcasus om het beeld helemaal helder te krijgen.

Vraaggesprek met de arts

Je eerste gesprek met de huisarts begint met de anamnese – een mooi woord voor de vragen die de arts je stelt om een beter beeld te krijgen van je klachten. De arts wil alles weten: Wanneer is de jeuk begonnen? Is het aan één voet of beide? Komt de jeuk op bepaalde momenten, zoals na het douchen, ’s nachts, of juist als je je schoenen uittrekt? Heb je ook andere symptomen, zoals roodheid, schilfers, bultjes, of een nare geur? En, heel belangrijk: heb je al iets geprobeerd om de jeuk te verlichten?

• Neem het verhaal van Martijn. Hij komt bij de huisarts met jeukende voeten en vertelt dat de jeuk al weken aanhoudt en vooral erger wordt na het douchen. Hij heeft ook gemerkt dat er rode vlekken en schilfertjes tussen zijn tenen zitten. De huisarts noteert deze informatie en vraagt verder: “Draag je vaak dezelfde schoenen? Zijn je sokken van synthetisch materiaal? Gebruik je producten zoals zeep of crème die misschien irriterend kunnen zijn?” Martijn geeft aan dat hij na het sporten vaak geen tijd neemt om zijn voeten goed af te drogen en dat hij vaak synthetische sportsokken draagt. Aha, een paar interessante aanwijzingen!

Lichamelijk onderzoek

Na de vragenronde is het tijd voor het lichamelijk onderzoek. De huisarts vraagt je om je schoenen en sokken uit te doen en zal je voeten goed bekijken. De huid tussen de tenen, de voetzolen, en de randen van je voeten worden onder de loep genomen. De arts let op tekenen zoals roodheid, schilfering, blaasjes, kloven, of zwellingen. Ook kan de arts je voeten voorzichtig aanraken om te voelen of er sprake is van gevoeligheid of warmte, wat kan wijzen op een ontsteking.

In sommige gevallen zal de huisarts je voeten zelfs ruiken. Dat klinkt misschien vreemd, maar een bepaalde geur kan soms al een aanwijzing zijn voor schimmel- of bacteriële infecties. Het klinkt misschien niet zo charmant, maar het is allemaal onderdeel van het onderzoek!

• Martijn legt zijn voeten op de onderzoeksbank. De arts ziet meteen rode plekken en schilfers tussen de tenen – een duidelijk teken van een mogelijke schimmelinfectie, ook wel bekend als voetschimmel of zwemmerseczeem. Bij het voorzichtig aanraken van de huid merkt de arts dat de huid droog en ruw aanvoelt. Het ruiken van de voeten (hoe gênant ook) geeft een muffe geur, wat de verdenking van een schimmelinfectie versterkt. De arts noteert deze bevindingen en bespreekt het vervolgonderzoek.

Aanvullend onderzoek

Als de arts niet meteen zeker is van de oorzaak of als er aanvullende informatie nodig is, kan hij of zij verder onderzoek voorstellen. Dit kan bijvoorbeeld een huidafkrabsel zijn. Hierbij schraapt de arts een klein beetje huid af, meestal van een schilferige plek, om onder de microscoop te bekijken. Zo kan de arts zien of er schimmels, bacteriën, of andere micro-organismen aanwezig zijn. Soms wordt een stukje huid op kweek gezet om de exacte veroorzaker van de jeuk te identificeren.

In het geval van vermoeden op allergieën kan de arts een allergietest of bloedonderzoek aanvragen. En bij vermoeden van onderliggende aandoeningen, zoals diabetes of nierproblemen, kan bloedonderzoek of een verwijzing naar een specialist nodig zijn.

• Bij Martijn besluit de arts om een klein stukje huid af te schrapen en onder de microscoop te bekijken. Binnen een paar minuten is het duidelijk: er zijn schimmelsporen aanwezig. De diagnose: zwemmerseczeem. Martijn voelt zich een beetje opgelucht dat er een duidelijke oorzaak is gevonden. De arts legt uit dat het tijd is voor een behandeling met een antischimmelcrème en geeft hem tips om zijn voeten goed droog te houden.

De diagnose

Op basis van het gesprek, het lichamelijk onderzoek en eventuele aanvullende tests stelt de arts een diagnose. Bij Martijn is dat zwemmerseczeem, maar de oorzaak van jeukende voeten kan variëren. Mogelijke diagnoses zijn bijvoorbeeld een droge huid, eczeem, een allergische reactie, een schimmelinfectie, een doorbloedingsprobleem (zoals de ziekte van Raynaud), of een onderliggende medische aandoening zoals diabetes.

• Martijn krijgt de diagnose zwemmerseczeem en de arts adviseert hem om een antischimmelcrème te gebruiken. Daarnaast moet hij zijn voeten na het douchen zorgvuldig afdrogen, luchtige schoenen dragen, en katoenen sokken gebruiken. Martijn is blij dat hij weet wat er aan de hand is en kan nu gericht aan de slag met de behandeling.

Behandeling van jeuk op of onder je voeten

Jeukende voeten kunnen je gek maken. Of het nu gaat om dat vervelende gekriebel tussen je tenen of een brandend gevoel onder je voetzolen, je wilt er natuurlijk zo snel mogelijk vanaf. Gelukkig zijn er talloze behandelingsopties die je kunnen helpen om de jeuk te verminderen. De juiste aanpak hangt af van de oorzaak, dus laten we de mogelijkheden eens uitgebreid bespreken. Hier komen de beste remedies om die kriebel eindelijk tot bedaren te brengen!

Antihistaminica

Als jeukende voeten worden veroorzaakt door een allergische reactie – bijvoorbeeld op bepaalde schoenen, sokken, of zelfs wasmiddelen – kan de arts een antihistaminicum voorschrijven. Deze medicijnen, zoals cetirizine of loratadine, blokkeren de werking van histamine, een stof die je lichaam aanmaakt als reactie op een allergie. Dit vermindert de zwelling, roodheid, en jeuk.

• Extra tip: Probeer ook de veroorzaker te vermijden. Heb je bijvoorbeeld last van een allergie voor bepaalde materialen in schoenen of sokken? Stap over op natuurlijke materialen zoals katoen en leer.

Antischimmelsprays en -crèmes

Bij voetschimmel (zwemmerseczeem) is het belangrijk om direct de schimmel aan te pakken. Hiervoor worden meestal antischimmelsprays of -crèmes gebruikt die miconazol of clotrimazol bevatten. Deze middelen bestrijden de schimmel op de huid en zorgen ervoor dat de jeuk en het branderige gevoel verdwijnen. Belangrijk is wel om de behandeling volledig af te maken, zelfs als de symptomen al lijken te verdwijnen. Schimmels zijn namelijk hardnekkig en kunnen snel terugkomen als ze niet helemaal worden uitgeroeid.

• Extra tip: Houd je voeten goed droog en draag ademende sokken. Dit helpt om de schimmel de deur uit te zetten en te voorkomen dat hij terugkomt. Vergeet niet je schoenen ook regelmatig te ontsmetten!

Verzachtende crèmes en anti-jeukmiddelen

Als je jeukende voeten hebt door een droge huid, eczeem of irritatie, kunnen verzachtende crèmes en anti-jeukmiddelen wonderen doen. Denk aan middelen zoals vaseline, zinkzalf, of steroïde crèmes (zoals hydrocortison). Deze producten werken beschermend, hydraterend, en kalmeren de huid. Steroïde crèmes kunnen helpen om ontsteking en jeuk te verminderen, vooral bij eczeem of contactdermatitis.

• Extra tip: Gebruik deze crèmes na het douchen, wanneer de huid nog licht vochtig is. Zo houd je het vocht beter vast en voorkom je dat de huid verder uitdroogt. Kies voor een crème zonder parfum of alcohol om verdere irritatie te voorkomen.

Capsaïcine-crèmes

Capsaïcine is de stof die chilipepers hun pittigheid geeft, en verrassend genoeg kan dit ook helpen tegen jeuk. Capsaïcine-crèmes wekken een lichte warmte op op de huid, wat het jeukgevoel kan verdringen. Dit werkt vooral goed bij neurologische jeuk, zoals bij aandoeningen als diabetes of perifere neuropathie. De crème zorgt ervoor dat de zenuwen tijdelijk worden "afgeleid," waardoor het signaal van de jeuk minder sterk wordt.

• Extra tip: Capsaïcine-crème kan de huid in het begin wat prikkelen. Breng het voorzichtig aan en begin met een kleine hoeveelheid om te kijken hoe je huid erop reageert.

Lidocaïne-producten

Lidocaïne is een lokaal verdovingsmiddel dat tijdelijk de zenuwuiteinden op de huid verdooft. Lidocaïne-bevattende crèmes of gels kunnen gebruikt worden om snel verlichting te bieden bij intense jeuk. Deze middelen werken als een soort ‘uit-knop’ voor de zenuwen, waardoor het signaal van de jeuk niet meer wordt doorgegeven aan de hersenen. Dit kan een enorme opluchting zijn, vooral als de jeuk extreem is.

• Extra tip: Gebruik lidocaïne alleen voor korte periodes, omdat het de huid op den duur kan irriteren. Raadpleeg altijd je arts als je van plan bent om dit regelmatig te gebruiken.

Andere behandelingsopties

• Voetbaden: Een voetenbadje met warm water en een paar eetlepels zuiveringszout (baking soda) of havermout kan de huid kalmeren en jeuk verminderen. Het helpt vooral goed bij een droge, geïrriteerde huid en kan direct verlichting geven.
• Menthol-gels: Menthol heeft een verkoelend en verzachtend effect. Gels of crèmes met menthol kunnen de huid verkoelen en het jeukgevoel tijdelijk verdrijven. Dit is vooral fijn na een lange dag op je voeten!
• Koude kompressen: Heb je een intens, branderig gevoel? Leg dan een koud kompres op je voeten om de jeuk en zwelling te verminderen. Dit werkt vooral goed bij allergische reacties en zwellingen door insectenbeten.
• Hydraterende sokken: Heb je last van extreem droge voeten? Probeer dan hydraterende sokken die je 's nachts draagt. Deze sokken zijn doordrenkt met ingrediënten zoals aloë vera, sheaboter, of vitamine E en hydrateren de huid terwijl je slaapt.

Auto-immuunziekten behandelen

Auto-immuunziekten zoals lupus, sclerodermie, of psoriasis kunnen jeukende voeten veroorzaken als onderdeel van hun brede scala aan symptomen. Bij auto-immuunziekten valt je immuunsysteem je eigen huid en weefsels aan, wat kan leiden tot uitslag, zwelling en intense jeuk. Deze aandoeningen zijn vaak complex en vereisen een aanpak die verder gaat dan alleen een crème.

Behandelingsopties:

• Corticosteroïden: Bij auto-immuunziekten wordt vaak gebruikgemaakt van corticosteroïden in de vorm van crèmes of pillen. Deze krachtige ontstekingsremmers helpen de immuunrespons van het lichaam te kalmeren en verminderen zo de zwelling, roodheid en jeuk. Vooral bij psoriasis en lupus kunnen deze crèmes of pillen wonderen doen om de huid weer tot rust te brengen.
• Immunosuppressiva: Soms is het nodig om de immuunrespons van je lichaam helemaal in te dammen. Immunosuppressiva, zoals methotrexaat of azathioprine, kunnen daarbij helpen. Ze onderdrukken de overmatige activiteit van het immuunsysteem, waardoor jeuk en huiduitslag verminderen. Dit is een behandeling die onder nauw toezicht van een arts wordt toegepast.
• Biologische geneesmiddelen: Een andere stap in de behandeling van auto-immuunziekten zijn biologische geneesmiddelen (biologicals). Deze medicijnen, zoals adalimumab (Humira) of etanercept (Enbrel), zijn gericht op specifieke delen van het immuunsysteem die de ontstekingsreactie veroorzaken. Ze bieden vaak verlichting bij aandoeningen zoals psoriasis, maar vragen om regelmatige injecties of infusen.

• Extra tip: Gebruik altijd verzachtende crèmes zoals lanoline of aloë vera naast de medicatie om de huid extra te hydrateren en beschermen tegen verdere irritatie.

Neurologische jeuk kalmeren

Bij neurologische jeuk, veroorzaakt door aandoeningen zoals perifere neuropathie of zenuwbeschadiging door diabetes, is de oorzaak van de jeuk te vinden in de zenuwen zelf. De zenuwuiteinden in je voeten sturen verkeerde signalen naar je hersenen, waardoor jeuk ontstaat zonder een duidelijke fysieke prikkel. Dit soort jeuk is bijzonder lastig, omdat je er met een simpele zalf niet vanaf komt.

Behandelingsopties:

• Antidepressiva: Bepaalde antidepressiva, zoals amitriptyline of nortriptyline, kunnen helpen om de zenuwbanen in het lichaam te kalmeren. Ze werken in op de zenuwsignalen die verantwoordelijk zijn voor de jeuk. Dit betekent niet dat de jeuk "tussen je oren zit," maar dat deze medicijnen het zenuwstelsel helpen tot rust te komen.
• Anti-epileptica: Medicijnen zoals gabapentine (Neurontin) en pregabaline (Lyrica) worden ook vaak gebruikt om neurologische jeuk te verminderen. Deze middelen dempen de overactieve zenuwsignalen die je hersenen een jeukend gevoel geven. Ze werken niet direct in op de huid, maar zorgen ervoor dat de verkeerde signalen in de zenuwen worden afgeremd.
• Capsaïcine-crèmes: Zoals eerder genoemd, kunnen capsaïcine-crèmes soms nuttig zijn bij neurologische jeuk. Door een warmtegevoel op de huid te creëren, kan de jeuk tijdelijk worden onderdrukt. Wees wel voorzichtig met deze crème, vooral als je huid al gevoelig is.

Nier- en leverproblemen behandelen

Jeukende voeten kunnen soms het gevolg zijn van nier- of leverproblemen, zoals uremie (ophoping van afvalstoffen door nierfalen) of galstuwing. In deze gevallen hoopt je lichaam stoffen op die de huid irriteren en jeuk veroorzaken. De behandeling richt zich dan op het verbeteren van de nier- of leverfunctie.

Behandelingsopties:

• Cholestyramine: Bij galstuwing kan cholestyramine worden voorgeschreven. Dit medicijn bindt galzuren in de darmen, zodat ze niet in de bloedbaan terechtkomen en je huid irriteren. Hierdoor wordt de jeuk verminderd, vooral als deze wordt veroorzaakt door leverproblemen.
• Dialyse: In ernstige gevallen van nierfalen kan dialyse nodig zijn om afvalstoffen uit het bloed te filteren. Dit kan de symptomen, waaronder jeuk, aanzienlijk verminderen.
• Antihistaminica en vochtafdrijvers: Bij uremie of andere stofwisselingsproblemen kunnen antihistaminica worden ingezet om de jeukprikkel te dempen. Vochtafdrijvers helpen bij het verminderen van vochtophoping, wat ook de jeuk kan verlichten.

Hormonale jeuk bestrijden

Bij hormonale veranderingen of hormonale schommelingen, zoals tijdens de zwangerschap of de oivergang, kunnen de voeten ook jeuk veroorzaken. Zwangerschapscholestase, bijvoorbeeld, kan leiden tot een ophoping van galzuren, wat heftige jeuk onder de voeten kan veroorzaken.

Behandelingsopties:

• Mildere crèmes: Gebruik tijdens de zwangerschap altijd milde, verzachtende crèmes zoals kalamine of aloë vera om de jeuk te verlichten. Bij cholestase kan de arts medicijnen voorschrijven die de galstroom verbeteren.

Preventieve zorg: Houd je voeten in topconditie

Naast deze behandelingen is het belangrijk om je voeten goed te verzorgen. Houd ze droog, gebruik ademende sokken, en vermijd het dragen van schoenen die wrijving veroorzaken. En als je merkt dat bepaalde producten, zoals zeep of crèmes, irritatie veroorzaken? Stap dan over op milde, hypoallergene varianten.

Zelfzorg

Er zijn diverse huismiddeltjes tegen jeukende voeten. Omdat het vaak wordt veroorzaakt door voetschimmel, richten onderstaande zelfzorgmaatregelen zich vooral hierop.

Azijn of appelazijn

Azijn is een krachtig antisepticum dat veel mensen gebruiken om schimmelinfecties te behandelen. Dit komt omdat schimmels niet van zuur houden. Bovendien kan azijn vocht opnemen, waardoor je voeten een nog slechtere plek worden voor de schimmel die de jeuk veroorzaakt. Schimmels houden namelijk van vochtige, broeierige plekken. Je kunt ook appelazijn gebruiken. Meng in een voetenbad 1 deel azijn met 3 delen warm water. Dompel je voeten gedurende 15 minuten in deze oplossing en dep ze vervolgens grondig droog. Doe dit twee keer per dag gedurende ongeveer één tot twee weken.

Knoflook

Knoflook is een van de grootste zuiverende stoffen in de natuur, uitstekend voor detox, voor ontstekingen en voor het wegnemen van bacteriën en schimmels. Dit maakt dat het een uitstekend middel is voor jeukende voeten door schimmel of andere micro-organismen. Het is vrij duidelijk dat knoflook een van de beste huismiddeltjes is voor jeukende voeten en dat je de kans niet voorbij moet laten gaan om je voeten ermee te verwennen.

Neem 1 teentje knoflook en plet deze. Meng het met 3-4 druppels olijfolie. Roer alles grondig om een ​​pasta te krijgen. Pas deze pasta rechtstreeks toe op de delen met jeuk en laat deze 30 minuten zitten. Spoel het daarna met veel water af. Herhaal dit elke dag totdat je erin bent geslaagd om de jeuk en de schimmels die jeukende voeten veroorzaken te verwijderen.

Zuiveringszout

Zuiveringszout (ook bekend als baking soda) brengt de pH-waarde van de huid in evenwicht en creëert zo een omgeving die de groei en ontwikkeling van bacteriën en schimmels niet bevordert. Bovendien absorbeert het vocht, waardoor het zijn eigen gunstige effecten versterkt. Het is een van de meest populaire en meest gebruikte huismiddeltjes voor jeukende voeten. Dit kan ook worden gebruikt als een huismiddeltje voor zweetvoeten.

Begin met het toevoegen van een beetje water aan 1 eetlepel zuiveringszout en maak een pasta. Wrijf de pasta tussen de tenen.
Laat het een paar minuten intrekken en spoel het vervolgens af met lauw water. Droog je voeten volledig.

Yoghurt

Gewone biologische yoghurt bevat actieve bacteriekolonies en probiotica die zullen vechten tegen de schadelijke bacteriën die in je huid leven. Het is een uitstekende natuurlijke manier om van schimmels af te komen. Breng koele yoghurt aan op je voeten en laat het ongeveer 10 minuten zitten. Verwijder het daarna met royale hoeveelheden water.

Tea tree olie

Tea tree olie heeft sterke antiseptische en schimmelwerende eigenschappen die het tot een van de meest fantastische huismiddeltjes voor jeukende voeten maken. Het helpt schimmels van het huidoppervlak te verwijderen, en bacteriën te doden. Tea tree olie is ook een van de beste home remedies voor voetschimmel. Meng gelijke hoeveelheden pure tea tree olie met plantaardige olie. Wrijf het mengsel tweemaal per dag op de aangetaste huid.

Pepermuntolie

Pepermuntolie is verkoelend en verzachtend en biedt onmiddellijke verlichting voor het vervelende gevoel van jeuk dat voortkomt uit de schimmels die in je huid leven. Breng 4-5 druppels pepermuntolie toe aan een klein beetje warm water. Daarmee kun je je voeten insmeren.

Prognose

Jeuk onder de voeten kan je behoorlijk uit je evenwicht halen, letterlijk en figuurlijk. Het is alsof je voeten een eigen wil hebben en je dag in een hinderlijke dans van krabben en schuren veranderen. Maar er is goed nieuws! De prognose voor jeuk onder de voeten is meestal positief, vooral wanneer je de onderliggende oorzaak goed aanpakt.

Bij tijdelijke oorzaken
Als de jeuk wordt veroorzaakt door tijdelijke oorzaken zoals een allergische reactie, droge huid, een schimmelinfectie, of hormonale schommelingen (zoals tijdens de overgang), kun je erop rekenen dat er betere dagen in het verschiet liggen. Zodra je de oorzaak hebt geïdentificeerd en aangepakt – bijvoorbeeld door het juiste verzorgingsproduct te gebruiken of je hormonen hun rust te laten vinden – zal de jeuk geleidelijk afnemen. Dit kan een kwestie van dagen tot weken zijn, afhankelijk van de oorzaak en jouw behandeling.

Je zult merken dat de kriebels steeds minder worden, tot ze uiteindelijk volledig verdwijnen. Voeten die eerst droog en pijnlijk waren, veranderen langzaam weer in zachte, gehydrateerde exemplaren. Binnen afzienbare tijd kun je weer zonder zorgen rondlopen, zonder dat ongenode gekriebel dat je uit je slaap houdt.

Bij chronische oorzaken
Heb je jeuk onder de voeten door een chronische aandoening zoals eczeem, psoriasis, diabetes, of een auto-immuunziekte? Dan is de weg naar volledige verlichting misschien wat langer en uitdagender. Maar laat dat je niet ontmoedigen! Ook bij chronische oorzaken is het mogelijk om je klachten flink te verminderen en onder controle te houden. De sleutel ligt in consistentie: goede verzorging, een aangepast behandelingsplan, en een beetje geduld.

Bij dit soort oorzaken gaat het vaak om het vinden van een balans. Met een gerichte routine en passende behandelingen kunnen de symptomen aanzienlijk verminderen. Soms kan de jeuk terugkeren in periodes, maar met de juiste kennis en hulpmiddelen kun je leren om die opvlammingen snel onder controle te krijgen.

Bij hardnekkige oorzaken
Zijn de oorzaken van je jeuk wat ingewikkelder, zoals neurologische aandoeningen (zoals perifere neuropathie) of hormonale problemen die niet zomaar weggaan? Dan is de prognose afhankelijk van een goede samenwerking met jouw arts of specialist. Met de juiste medicatie, behandelingen, en leefstijlaanpassingen kun je ook bij deze oorzaken verlichting bereiken. Het kan zijn dat de jeuk nooit helemaal verdwijnt, maar dat betekent niet dat je niet kunt leren om ermee om te gaan.

In dit geval gaat het om langdurige zorg en management. Door samen met je arts een effectief plan op te stellen, kun je de jeuk in ieder geval zoveel mogelijk onder controle houden en je comfort verbeteren.

Jeukende voeten voorkomen

Goede voetzorg kan helpen jeukende voeten te verminderen en een aantal oorzaken te voorkomen, zoals een schimmelinfectie. De belangrijkste preventie (van voetschimmel) is het dragen van badslippers in openbare douche- en saunagelegenheden en kleedruimten. Daarnaast kun je de volgende maatregelen nemen:

• Trek alleen schoenen en sokken aan als je voeten helemaal droog zijn.
• Was je voeten regelmatig met milde zeep, let goed op de gebieden tussen je tenen en breng een moisturizer aan nadat je klaar bent met baden.
• Draag katoenen of wollen sokken.
• Draag goed geventileerde schoenen, zoals leren schoenen.
• Als je regelmatig last hebt van voetschimmel, is het mogelijk verstandig een antischimmelpoeder op je voeten aan te brengen voordat je je sokken of schoenen aantrekt.

Lees verder

• Jeukende hiel: oorzaken en behandeling van jeuk aan hiel(en)
• Voetschimmel (tinea pedis): symptomen, oorzaak & behandeling
• Voetwratten: symptomen en behandeling wratten onder de voet
• Brandende voeten: oorzaken branderige voeten en onderbenen
• Blaasjes op voet (en hand): oorzaken voet- & handblaasjes