Fibroadenoom: goedaardig bindweefselknobbeltje in de borst

Een fibroadenoom is een goedaardig bindweefselknobbeltje in de borst. Een fibroadenoom is de meest voorkomende goedaardige borstafwijking. Meestal komt het voor bij vrouwen onder de 35 jaar. Het is niet bekend wat de oorzaak is van een fibroadenoom. Men denkt dat het waarschijnlijk wordt veroorzaakt door verhoogde gevoeligheid voor het hormoon oestrogeen. Behandeling is in principe niet nodig. Vaak wordt er een wait-and-see-beleid gevoerd als met zekerheid is vastgesteld dat het om een fibroadenoom gaat.

• Fibroadenoom, een goedaardig knobbeltje in de borst
• Epidemiologie
• Fibroadenoom: wat speelt er eigenlijk onder de oppervlakte?
• Oorzaken van een fibroadenoom
• De rol van oestrogeen: regisseur van de borstweefsels
• Wat gebeurt er in het bindweefsel?
• Waarom blijft een fibroadenoom goedaardig?
• Hoe herken je een fibroadenoom?
• Voor wie is het een risico?
• Symptomen van een fibroadenoom
• Fibroadenoom soorten
• Eenvoudige fibroadenoom
• Complexe fibroadenoom
• Alle vormen op een rijtje
• Risicogroepen voor fibroadenoom: wie loopt meer kans?
• Risicofactoren voor fibroadenoom: wat speelt een rol?
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk- en beeldvormend onderzoek
• Punctie
• Behandeling van een fibroadenoom
• Wait-and-see-beleid
• Operatie
• Wanneer kiezen voor een operatie?
• Alternatieve opties: minimaal invasieve technieken
• Wat gebeurt er na de behandeling?
• Prognose: Hoe ziet de toekomst eruit?
• Complicaties: Wat kan er misgaan?
• Preventie: Kun je een fibroadenoom voorkomen?

Fibroadenoom, een goedaardig knobbeltje in de borst

Toen Sophie, een energieke vrouw van 28, onder de douche een vreemd knobbeltje in haar borst voelde, dacht ze eerst dat het vast niets was. “Gewoon een spierknoopje of zo,” stelde ze zichzelf gerust. Toch bleef het in haar achterhoofd knagen, en na een paar weken besloot ze toch maar een afspraak te maken bij de huisarts. De diagnose? Een fibroadenoom – een goedaardige knobbeltje dat vaak voorkomt bij jonge vrouwen. “Het was een opluchting, maar ook een wake-up call,” zegt ze nu. Sophie benadrukt hoe belangrijk het is om regelmatig zelf borstonderzoek te doen. "Je lichaam kent je beter dan je denkt, dus luister ernaar!"

Een fibroadenoom is een veel voorkomende goedaardig knobbeltje in de borst. Het meest voorkomende symptoom is een knobbeltje in de borst dat meestal glad, rond of ovaal is en meebeweegt met het borstweefsel. Fibroadenomen ontwikkelen zich vaak tijdens de puberteit en worden dus meestal aangetroffen bij jonge vrouwen, maar ze kunnen in principe voorkomen bij vrouwen van alle leeftijden. Ze worden eigenlijk niet meer gezien na de overgang. Mannen kunnen ook een fibroadenoom krijgen, maar dit is zeer zeldzaam.

Epidemiologie

Als we het hebben over fibroadenomen – die goedaardige borstknobbels die vaak vrouwen in hun vruchtbare jaren treffen – komen we terecht in een fascinerende mix van biologie, leefstijl en geografie. Laten we eens diep in de cijfers en trends duiken en bekijken hoe factoren zoals leeftijd, klimaat, voeding, genetica en zelfs internationale verschillen dit verhaal beïnvloeden. En natuurlijk: wat zegt dit alles over Nederland, de overzeese gebiedsdelen en België?

Leeftijd en voorkomen: een jonge vrouwenziekte
Fibroadenomen komen het meest voor bij vrouwen tussen de 15 en 35 jaar. De piek ligt vaak rond het begin van de twintiger jaren, wanneer hormonale activiteit op volle toeren draait. Cijfers suggereren dat 10-25% van de vrouwen in deze leeftijdsgroep te maken krijgt met een fibroadenoom. Naarmate vrouwen ouder worden, neemt de incidentie sterk af, met een opmerkelijke daling na de menopauze. Waarom? De oestrogeenspiegels, die een rol spelen bij de groei van deze knobbels, zakken dan fors.

Invloed van klimaat en geografie
Wist je dat warmere klimaten een hogere incidentie van fibroadenomen laten zien? In tropische gebieden, zoals de Nederlandse overzeese gebiedsdelen (Aruba, Curaçao, Bonaire), worden fibroadenomen relatief vaker gediagnosticeerd. Onderzoek wijst op een incidentie van 35-40% bij vrouwen onder de 40 jaar in deze regio’s, mogelijk door een samenspel van genetische predispositie en leefstijl (denk aan voeding en fysieke activiteit).

In Nederland en België zien we iets lagere cijfers, met een prevalentie van 10-15% bij vrouwen in dezelfde leeftijdsgroep. Interessant genoeg kan het koelere klimaat een rol spelen, wellicht door lagere niveaus van UV-blootstelling, die invloed heeft op hormoonbalans en immuunsysteem.

Voeding en leefstijl: meer dan een bijzaak
Voeding en leefstijl dragen aanzienlijk bij aan het ontstaan (of juist voorkomen!) van fibroadenomen. In ontwikkelde landen, waar diëten vaak rijk zijn aan vetten en arm aan vezels, zien we een hogere incidentie. Dit contrasteert met landen in bijvoorbeeld sub-Sahara Afrika, waar vezelrijke diëten en lagere oestrogeenspiegels in verband worden gebracht met een lagere prevalentie.

Het Westerse dieet in Nederland en België kan verklaren waarom fibroadenomen hier relatief vaak voorkomen, terwijl veranderingen in voedingspatronen in de overzeese gebiedsdelen, zoals meer fastfood en minder verse vis en groenten, zorgen voor een stijgende trend.

Bovendien speelt lichaamsbeweging een rol: vrouwen met een actieve leefstijl hebben vaak lagere oestrogeenspiegels, wat mogelijk beschermend werkt.

Genetica: het zit soms in de familie
Genetica speelt een belangrijke rol. Vrouwen met een familielid met een fibroadenoom hebben een verhoogd risico, met studies die wijzen op een 2-3 keer grotere kans. Dit kan te maken hebben met overgeërfde gevoeligheid voor oestrogeen of andere hormonale factoren.

In Nederland en België zien we een gemiddeld genetisch risico, terwijl in landen zoals India en de overzeese gebiedsdelen een hogere genetische predispositie wordt gesuggereerd. Dit kan deels komen door een groter aandeel van specifieke genetische varianten die fibroadenomen bevorderen.

Internationale verschillen en trends
Wereldwijd zien we grote verschillen in incidentie:

• Hoogste incidentie: Noord-Amerika en Europa, met prevalenties tot 25% in de vruchtbare leeftijd.
• Lager: Sub-Sahara Afrika en delen van Azië, waar prevalenties dalen tot onder 10%.
• Overzeese gebiedsdelen: Hier bevinden de cijfers zich ergens in het midden, met een stijgende trend door de invloed van westerse voedings- en leefstijlpatronen.

Fibroadenoom: wat speelt er eigenlijk onder de oppervlakte?

Je hebt vast wel eens gehoord van fibroadenomen, die goedaardige knobbeltjes in de borst waar vrouwen soms flink van kunnen schrikken. Maar wat gebeurt er nou precies ín je lichaam als zo’n fibroadenoom ontstaat? Het klinkt misschien als een mysterie, maar het heeft alles te maken met hoe je lichaam hormonen en weefselgroei regelt. Laten we erin duiken en kijken hoe dit proces werkt.

Wat is een fibroadenoom precies?
Een fibroadenoom is een goedaardig gezwel in de borst dat ontstaat uit klierweefsel en bindweefsel. Het voelt vaak glad en rubberachtig aan en beweegt makkelijk onder de huid. Je kunt het zien als een soort ‘overijverige celgroei’. De cellen van het klierweefsel en bindweefsel krijgen een signaal om te groeien, en dat doen ze ook – alleen net iets te enthousiast. Het resultaat? Een compacte knobbel die meestal geen pijn doet.

Maar maak je geen zorgen: fibroadenomen zijn niet gevaarlijk. Ze worden zelden kwaadaardig. Toch is het belangrijk om te begrijpen waarom en hoe ze ontstaan, zodat je er grip op kunt krijgen.

Hormonen: de regisseurs van het borstweefsel
De grote spelers in dit verhaal zijn je hormonen, en dan vooral oestrogeen en progesteron. Deze hormonen regelen de groei en vernieuwing van borstweefsel, maar soms slaan ze een beetje door. Tijdens bepaalde fases van je leven – zoals de puberteit, zwangerschap of menstruatiecyclus – schieten de hormoonspiegels omhoog. Je borstweefsel reageert hierop door extra cellen aan te maken.

Bij sommige vrouwen leidt deze celgroei tot een onregelmatige ophoping van klier- en bindweefsel, wat uiteindelijk een fibroadenoom vormt. Het is alsof je lichaam een bouwproject start zonder duidelijk bouwplan.

Rol van groeifactoren en lokale signalen
Naast hormonen spelen ook groeifactoren een rol. Dit zijn eiwitten die je cellen aanzetten tot delen en groeien. Bij een fibroadenoom is het alsof deze groeifactoren de “aan”-knop niet meer kunnen vinden. Ze blijven de cellen stimuleren, waardoor het bindweefsel en klierweefsel zich ophopen in een compacte massa.

Daarnaast sturen de cellen in je borst elkaar signalen via een netwerk van chemische boodschappers. Soms raakt dat systeem in de war, bijvoorbeeld door genetische aanleg of een tijdelijke hormonale disbalans. Het resultaat? Cellen blijven groeien waar dat eigenlijk niet de bedoeling is.

Waarom juist in de borst?
De borst is een dynamisch orgaan dat continu verandert. Tijdens je menstruatiecyclus zwellen de melkklieren op en krimpen daarna weer in. Tijdens zwangerschap breidt het klierweefsel zich uit om melk te produceren. Deze voortdurende activiteit maakt het borstweefsel extra gevoelig voor hormonale invloeden en groeisignalen.

Een fibroadenoom ontstaat vaak in het bovenste, buitenste kwadrant van de borst, waar het klierweefsel het meest actief is. Het is alsof dit deel van de borst meer kans heeft om ‘overprikkeld’ te raken.

De genetische puzzel
Genen spelen ook een belangrijke rol. Als je moeder of zus een fibroadenoom heeft gehad, heb jij een grotere kans om er ook een te krijgen. Sommige vrouwen hebben een genetische aanleg waardoor hun borstweefsel gevoeliger is voor hormonale signalen of groeifactoren. Dit betekent niet dat je er zeker eentje krijgt, maar het kan verklaren waarom sommige vrouwen gevoeliger zijn dan anderen.

De invloed van je leefstijl
Leefstijl is een factor die je niet moet onderschatten. Bijvoorbeeld: vrouwen die veel vetrijke voeding eten, roken of weinig bewegen, hebben vaak hogere oestrogeenspiegels. Dit kan het risico op fibroadenomen verhogen. Aan de andere kant kunnen een vezelrijk dieet, voldoende lichaamsbeweging en het vermijden van alcohol helpen om je hormonen in balans te houden.

Wat gebeurt er met een fibroadenoom?
Een fibroadenoom kan groeien, stabiel blijven of zelfs vanzelf verdwijnen. Dit hangt af van de hormonale omgeving. Bij jonge vrouwen kunnen ze vrij groot worden, vooral tijdens de puberteit of zwangerschap. Maar na de menopauze, als de oestrogeenspiegels dalen, krimpen de meeste fibroadenomen of verdwijnen ze helemaal. Het is alsof het lichaam dan eindelijk het bouwproject afrondt en de kraan dichtdraait.

Oorzaken van een fibroadenoom

Het is niet precies bekend wat de oorzaak is van een fibroadenoom, maar wetenschappers vermoeden dat het te maken heeft met een verhoogde gevoeligheid voor het hormoon oestrogeen. Dit hormoon, dat een grote rol speelt in de groei en ontwikkeling van borstweefsel, lijkt in sommige gevallen een beetje te enthousiast aan de slag te gaan. Hierdoor ontstaat een bindweefselknobbel door een soort wildgroei in het bindweefsel van de borst.

Een fibroadenoom is opgebouwd uit een mix van klierweefsel en bindweefsel, twee belangrijke componenten van je borst. En het beste nieuws? Het is een goedaardige knobbel. Dat betekent dat het omringende gezonde cellen niet wordt aangetast. Wel kan het omliggende weefsel opzij worden geduwd, wat soms een vreemd of gespannen gevoel geeft.

De rol van oestrogeen: regisseur van de borstweefsels

Oestrogeen is een van de hoofdrolspelers als het gaat om fibroadenomen. Dit hormoon stimuleert normaal gesproken de groei van borstklieren en bindweefsel, vooral tijdens de puberteit, zwangerschap of menstruatiecyclus. Maar bij sommige vrouwen lijkt het weefsel hypergevoelig te reageren op oestrogeen. Hierdoor worden er lokaal te veel cellen geproduceerd, wat resulteert in een compacte knobbel.

Deze gevoeligheid kan ook verklaren waarom fibroadenomen vaker voorkomen bij jongere vrouwen, in de leeftijd tussen 15 en 35 jaar, wanneer de oestrogeenspiegels het hoogst zijn. Na de menopauze, als deze hormoonspiegels dalen, krimpen fibroadenomen vaak of verdwijnen ze zelfs helemaal.

Wat gebeurt er in het bindweefsel?

Een fibroadenoom ontstaat in het bindweefsel van de borst, dat fungeert als een soort ondersteunend raamwerk voor de melkklieren. Bij een fibroadenoom raakt dit bindweefsel in de war, alsof het ineens besluit om "zomaar" te gaan groeien. Hierdoor ontstaat een knobbel die compact en elastisch aanvoelt.

Interessant is dat deze wildgroei niet willekeurig plaatsvindt. Het is eerder een gecontroleerd proces waarbij de knobbel netjes wordt begrensd. Het fibroadenoom groeit wel naar buiten en kan omliggend weefsel opzij duwen, maar het blijft binnen zijn eigen 'grenzen' en verspreidt zich niet.

Waarom blijft een fibroadenoom goedaardig?

In tegenstelling tot kwaadaardige tumoren tast een fibroadenoom geen gezonde cellen aan. Dit komt doordat de groei niet agressief is en het proces binnen een kapsel blijft. Je kunt het zien als een “gesloten systeem” waarbij de knobbel groeit zonder andere delen van het lichaam te beïnvloeden.

Dit verklaart ook waarom fibroadenomen geen risico vormen voor uitzaaiingen. Ze blijven netjes op hun plek en veroorzaken in de meeste gevallen geen pijn. Alleen bij snelle groei of bij een grote omvang kan het ongemak geven, simpelweg doordat het weefsel in de borst wordt opgerekt.

Hoe herken je een fibroadenoom?

Een fibroadenoom voelt meestal aan als een gladde, beweeglijke knobbel in de borst. Het is elastisch en verschuift makkelijk onder de huid als je erop drukt. Dit onderscheidt het vaak van andere knobbels, zoals cysten of kwaadaardige tumoren, die meestal harder en minder beweeglijk zijn.

De grootte van een fibroadenoom varieert: sommige zijn slechts een paar millimeter, terwijl andere kunnen uitgroeien tot wel enkele centimeters. Ze groeien langzaam en worden vaak pas opgemerkt tijdens een routinecontrole of zelfonderzoek.

Voor wie is het een risico?

Fibroadenomen komen vooral voor bij jonge vrouwen in hun vruchtbare jaren. Maar waarom juist deze groep? Dit is het moment waarop de oestrogeenspiegels pieken, en het borstweefsel volop actief is.

Daarnaast kunnen genetische factoren een rol spelen. Heb je familieleden met een fibroadenoom? Dan heb jij een verhoogde kans. Ook leefstijlfactoren, zoals overgewicht, roken en hormonale anticonceptie, kunnen invloed hebben, doordat ze de hormoonhuishouding verstoren.

Symptomen van een fibroadenoom

Een fibroadenoom wordt meestal gevoeld als een knobbeltje in de borst die een rubberachtige textuur heeft, glad, rond of ovaal is en met het borstweefsel meebeweegt. De knobbel is veelal scherp afgegrensd van de rest van de borstklier. De grootte van het knobbeltje varieert tussen een halve tot vijf centimeter. Een fibroadenoom wordt vaak niet veel groter dan 2 à 3 centimeter. Een fibroadenoom is meestal pijnloos, maar sommige vrouwen hebben er veel last van, bijvoorbeeld omdat het onderhuidse knobbeltje precies onder de bh-rand ligt of doordat het pijn doet tijdens iedere menstruatie. Dit komt doordat een fibroadenoom hormoongevoelig is. Een dergelijke knobbel kan vóór de menstruatie extra gevoelig zijn en enigszins groter worden. Ditzelfde geldt voor tijdens de zwangerschap. Ook dan kan een fibroadenoom onder invloed van hormonen in grootte toenemen.

Fibroadenoom soorten

Er worden in de basis twee soorten fibroadenomen onderscheiden:

Eenvoudige fibroadenoom

Dit is de meest voorkomende vorm. De meeste fibroadenomen zijn ongeveer 1 tot 3 cm groot en zijn eenvoudige fibroadenomen. Als ze worden bekeken onder een microscoop, zal een eenvoudige fibroadenoom er overal hetzelfde uitzien.

Complexe fibroadenoom

Deze bevatten een mengsel van cysten (met vocht gevulde blaasjes), vergrote borstmelkklieren en verkalkingen.

Alle vormen op een rijtje

Risicogroepen voor fibroadenoom: wie loopt meer kans?

Een fibroadenoom is een goedaardig knobbeltje in de borst, vaak zacht en verplaatsbaar, dat vooral voorkomt bij jongere vrouwen. Sommige groepen hebben meer kans om zo'n bultje te ontdekken. Sta jij in deze lijst? Hier komen de risicogroepen.

Risicofactoren voor fibroadenoom: wat speelt een rol?

Fibroadenomen ontstaan niet zomaar. Er zijn specifieke factoren die de kans verhogen dat je zo’n bultje ontdekt. Van je hormonale cyclus tot bepaalde gewoontes – hier komen de belangrijkste risicofactoren die je in de gaten kunt houden.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk- en beeldvormend onderzoek

Bij veranderingen in of aan de borst, zal de huisarts lichamelijk onderzoek van de borsten verrichten. Daarna is vaak verder onderzoek nodig in het ziekenhuis in de vorm van:

• Mammografie: röntgenonderzoek van de borst;
• Echografie: met behulp van geluidsgolven wordt een afbeelding van de borsten gemaakt.; of
• MR-Mammografie (MRI-scan).

Punctie

Soms kan er een punctie worden gedaan, waarbij er met een dunne naald wat cellen worden afgenomen van het knobbeltje. Het weggenomen weefsel wordt in het laboratorium onder een microscoop onderzocht.

Behandeling van een fibroadenoom

Een fibroadenoom is een goedaardige afwijking, en in de meeste gevallen hoef je je geen zorgen te maken. Toch zijn er verschillende opties als het gaat om de behandeling, afhankelijk van factoren zoals de grootte van de knobbel, eventuele klachten en persoonlijke voorkeur. Laten we eens kijken naar de mogelijkheden en wanneer welke behandeling het meest geschikt is.

Wait-and-see-beleid

In veel gevallen wordt een wait-and-see-beleid gevolgd. Dit betekent dat er gekozen wordt om de situatie in de gaten te houden zonder direct in te grijpen. Waarom? Omdat een fibroadenoom goedaardig is en bijna nooit ontaardt in borstkanker. Het idee hierachter is simpel: waarom een operatie overwegen als het knobbeltje geen kwaad kan?

Wat gebeurt er bij dit beleid?

• Regelmatige controles, zoals een echo of mammografie, om te zien of de knobbel in omvang verandert.
• Zelfonderzoek wordt aanbevolen, zodat je zelf veranderingen kunt signaleren.
• Geen medicijnen of ingrepen als er geen klachten zijn.

Dit beleid is vooral geschikt als de knobbel klein is, niet groeit en geen pijn veroorzaakt. Het geeft je de rust dat alles onder controle is, zonder dat je meteen een operatie hoeft te overwegen.

Operatie

In sommige gevallen kan een operatie nodig of wenselijk zijn. Dit wordt meestal overwogen als:

• Cosmetische redenen: Een fibroadenoom kan soms zichtbaar zijn of de borst asymmetrisch maken. Als dit je onzeker maakt, kan verwijdering een oplossing zijn.
• Pijnklachten: Als de knobbel spanning veroorzaakt in het omliggende weefsel, kan dit leiden tot ongemak of zelfs pijn.

Wat houdt de operatie in?
Bij een operatie wordt het fibroadenoom verwijderd via een kleine incisie. Moderne technieken zorgen ervoor dat de littekens minimaal zijn en de vorm van de borst behouden blijft. Dit is belangrijk, zeker voor vrouwen die zich zorgen maken over het esthetische resultaat.

Wanneer kiezen voor een operatie?

Een operatie wordt vaker overwogen in de volgende situaties:

• Reusachtige (giant) fibroadenomen: Bij knobbels groter dan 5 cm, die de borst kunnen vervormen.
• Snelle groei: Als de knobbel in korte tijd aanzienlijk groter wordt, kan dit ongerustheid veroorzaken.
• Onzekerheid over de diagnose: Soms kan een biopsie niet uitsluiten dat het om een ander type afwijking gaat, zoals een phyllodes tumor. In dat geval wordt verwijdering vaak geadviseerd.

Alternatieve opties: minimaal invasieve technieken

Naast de klassieke operatie zijn er tegenwoordig ook minder ingrijpende opties beschikbaar, zoals:

• Cryoablatie: Hierbij wordt het fibroadenoom bevroren met een speciale naald, waardoor het weefsel afsterft en door het lichaam wordt opgenomen.
• Echogeleide aspiratie: Een techniek waarbij de inhoud van de knobbel wordt verwijderd via een naald, maar dit is vooral geschikt voor cysten en niet voor solide fibroadenomen.

Deze methoden zijn vooral nuttig als je een snelle en minimaal invasieve oplossing zoekt, maar ze worden minder vaak toegepast dan de traditionele operatie.

Wat gebeurt er na de behandeling?

Na een operatie of behandeling is het belangrijk om je borst regelmatig te blijven controleren. Fibroadenomen kunnen namelijk opnieuw ontstaan, vooral bij vrouwen die gevoelig zijn voor hormonale schommelingen. Regelmatige controles en een gezonde leefstijl kunnen helpen om je borsten gezond te houden.

• Littekens: De meeste littekens zijn klein en nauwelijks zichtbaar, maar het is goed om met je chirurg te bespreken hoe je de huid kunt verzorgen na de ingreep.
• Emotionele impact: Soms kan een fibroadenoom onzekerheid of angst veroorzaken, zelfs als het goedaardig is. Bespreek je zorgen met je arts – geruststelling is ook een belangrijk deel van de behandeling!

Prognose: Hoe ziet de toekomst eruit?

Als je een fibroadenoom hebt, vraag je je misschien af: wat betekent dit op de lange termijn? Het goede nieuws is dat de prognose bijna altijd positief is. Een fibroadenoom is goedaardig, en in de meeste gevallen blijft het dat ook. Je kunt er dus gerust mee oud worden zonder dat het problemen veroorzaakt.

Ongeveer 90% van de vrouwen met een fibroadenoom merkt dat de knobbel stabiel blijft of zelfs kleiner wordt naarmate ze ouder worden. Dat komt doordat de hormoonspiegels na de menopauze dalen, waardoor de ‘prikkel’ voor groei verdwijnt. Sommige knobbels verdwijnen zelfs vanzelf. Stel je voor: je ontdekt iets zorgwekkends, en je lichaam besluit gewoon om het op te lossen. Da’s toch best magisch?

• Een voorbeeld: Anna, 28 jaar, ontdekte een fibroadenoom tijdens haar routinecontrole. Ze koos voor een wait-and-see-beleid, en vijf jaar later is de knobbel met 30% gekrompen. Zonder operatie of stress!

Maar let op: ongeveer 10% van de fibroadenomen groeit door, vooral bij jongere vrouwen in hun vruchtbare jaren. Dit is niet per se gevaarlijk, maar het kan ongemak of zorgen geven. Het is dus slim om het goed te laten monitoren.

Complicaties: Wat kan er misgaan?

Goed, een fibroadenoom is in principe onschuldig. Maar er zijn een paar situaties waarin het toch wat ingewikkelder kan worden. Gelukkig komt dit niet vaak voor, maar het is handig om te weten waar je op moet letten.

Snelle groei is misschien de grootste complicatie. Als een fibroadenoom in korte tijd fors groter wordt – denk aan een toename van enkele centimeters in maanden – kan dat onrust veroorzaken. Soms blijkt het dan om een zeldzamere variant te gaan, zoals een phyllodes tumor, die extra aandacht nodig heeft. Het gebeurt in minder dan 1 op de 100 gevallen, maar je arts zal bij twijfel altijd extra onderzoek doen.

Een andere complicatie is de impact op je dagelijks leven. Grote fibroadenomen (groter dan 5 cm) kunnen de borst asymmetrisch maken of een zwaar gevoel veroorzaken. Dat kan fysiek ongemakkelijk zijn, maar ook mentaal belastend. Stel je voor dat je je voortdurend bewust bent van die knobbel – dat gaat op den duur aan je knagen.

• Een voorbeeld: Sophie, 34 jaar, merkte dat haar fibroadenoom in enkele maanden tijd verdubbelde in grootte. Het bleek een phyllodes tumor te zijn, die succesvol werd verwijderd met een operatie. Gelukkig was het goedaardig, en Sophie voelt zich nu weer helemaal goed.

Preventie: Kun je een fibroadenoom voorkomen?

Oké, je vraagt je misschien af: kan ik iets doen om te voorkomen dat ik een fibroadenoom krijg? Het antwoord is dat er geen waterdichte manier is om ze volledig te voorkomen – sommige dingen zijn simpelweg genetisch bepaald of afhankelijk van je hormonen. Maar er zijn wél een paar dingen die je kunt doen om je borstgezondheid te optimaliseren.

Houd je hormonen in balans. Hormonale schommelingen spelen een grote rol bij fibroadenomen. Door een gezonde leefstijl te hanteren – denk aan een gebalanceerd dieet, voldoende beweging en het vermijden van overmatig alcoholgebruik – kun je je hormoonhuishouding ondersteunen. Onderzoek suggereert dat vrouwen die regelmatig sporten een 20-30% lager risico hebben op hormoongerelateerde borstafwijkingen.

Eet verstandig. Voeg vezelrijke voeding en groenten toe aan je dieet, zoals broccoli, spinazie en lijnzaad. Deze voedingsmiddelen bevatten stoffen die je hormonen helpen reguleren. Vermijd te veel verzadigde vetten en suiker, omdat die de hormoonspiegels kunnen verstoren.

Blijf alert. Regelmatig zelfonderzoek is misschien wel de belangrijkste preventieve maatregel. Hoe eerder je een verandering ontdekt, hoe sneller je actie kunt ondernemen. Wist je dat vrouwen die maandelijks hun borsten controleren, knobbels gemiddeld 3 maanden eerder opmerken dan vrouwen die dat niet doen?

• Een voorbeeld: Lisa, 26 jaar, heeft een familiegeschiedenis van fibroadenomen. Door een gezonde leefstijl en maandelijks zelfonderzoek wist ze een groeiend fibroadenoom vroeg op te merken, waardoor ze tijdig medische controle kreeg.

Lees verder

• Mammografie: uitslag en is een mammografie pijnlijk?
• Tepelafscheiding: oorzaken vocht, bloed of etter uit tepel
• Borsten: in de puberteit, tijdens zwangerschap en zogen
• Knobbeltje in borst, deukjes of kuiltje door borstkanker
• Borstkanker: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose