Groene ontlasting: oorzaken van groene poep en diarree
Groene ontlasting kan optreden als gevolg van veranderingen in dieet, zoals het overschakelen op groene bladgroenten. Vanwege het bladgroen (chlorofyl) kan het eten van spinazie, andijvie of sla voor een andere ontlastingskleur zorgen, bijvoorbeeld lichtgroen of meer donkergroen. Groene ontlasting bij kind of volwassene kan echter ook optreden als gevolg van een onderliggende medische aandoening, het gebruik van antibiotica, alcoholgebruik, laxeermiddelen of een bacteriële infectie. De eerste ontlasting van een baby is donkergroen tot zwart van kleur. Deze poep wordt 'meconium' genoemd. Groene poep kan gepaard gaan met andere symptomen. Afhankelijk van de oorzaak van groene ontlasting, kun je last hebben van buikpijn, maagpijn, opgeblazen buik, winderigheid, obstipatie, koorts, braken, en diarree. Bij groene ontlasting als gevolg van voeding hoef je je huisarts te raadplegen. Bij groene poep als gevolg van een ziekte, is het raadzaam een afspraak te maken met je huisarts.
Groene ontlasting
Het was op een doordeweekse ochtend dat Thomas, een energieke tiener die altijd in de weer was met sport en school, ineens stilviel in de badkamer. Hij staarde verbaasd in de toiletpot en zag een kleur die hem met een mengeling van verwarring en ongerustheid vulde: felgroene ontlasting. "Wat heb ik in vredesnaam gegeten?" vroeg hij zichzelf af, terwijl herinneringen aan de vorige avond – een stevige portie spinazie en een groene smoothie – langzaam naar boven borrelden.
Groene ontlasting door o.a. een groene smoothie /
Bron: Martin SulmanGroene ontlasting, voor sommigen een raadselachtig verschijnsel en voor anderen een tijdelijk ongemak, kan talloze oorzaken hebben. Van voedingskeuzes en medicatie tot een snellere doorlooptijd in het spijsverteringsstelsel: de groene tint vertelt vaak een verhaal dat verder gaat dan een simpele kleur. Wat betekent het eigenlijk wanneer je lichaam deze verrassende tint produceert?
Epidemiologie van groene poep
Groene ontlasting is een verrassend veelvoorkomend fenomeen dat zowel kinderen als volwassenen kan treffen. Hoewel het vaak onschuldig is, kan het ook wijzen op onderliggende gezondheidsfactoren of specifieke voedingsgewoonten. De epidemiologie van groene ontlasting wordt beïnvloed door geslacht, leeftijd, klimaat, genetica en voedingspatronen, met aanzienlijke verschillen tussen landen en regio’s. Hieronder volgt een uitgebreid overzicht van de factoren die bijdragen aan het voorkomen van groene ontlasting.
Leeftijdsverschillen: vaker bij kinderen dan volwassenen
Groene ontlasting komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Dit komt deels doordat kinderen een minder ontwikkeld spijsverteringsstelsel hebben dat gevoeliger is voor veranderingen in dieet en infecties. Baby’s die borstvoeding krijgen, kunnen bijvoorbeeld groene ontlasting hebben door de invloed van de moedermelk en de snelheid van de darmdoorvoer. In Nederland meldt ongeveer 20% van de ouders dat hun baby’s in de eerste levensmaanden af en toe groene ontlasting hebben, vooral wanneer het voedingspatroon van de moeder rijk is aan bladgroenten of voedingssupplementen bevat zoals ijzer.
Bij volwassenen kan groene ontlasting optreden als gevolg van bepaalde dieetkeuzes, zoals het consumeren van grote hoeveelheden bladgroenten of chlorofylrijke voedingsmiddelen. In Nederland en België zijn groene smoothies en andere plantaardige diëten populair, waardoor incidentele meldingen van groene ontlasting niet ongebruikelijk zijn. Bij volwassenen wordt geschat dat ongeveer 5% jaarlijks een episode van groene ontlasting ervaart, meestal zonder verdere complicaties.
Meer vrouwen dan mannen maken melding van groene ontlasting /
Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay Geslachtsverschillen: kleine nuances
Ofschoon groene ontlasting bij beide geslachten kan voorkomen, zijn er kleine verschillen in de incidentie. Vrouwen lijken vaker melding te maken van groene ontlasting, mogelijk doordat ze bewuster zijn van veranderingen in hun gezondheid en dieet. De populariteit van groene voedingssupplementen, detoxdranken en specifieke diëten speelt hierbij een rol. In België bijvoorbeeld, is bekend dat vrouwen tussen de 25 en 45 jaar vaker deelnemen aan dieettrends die rijk zijn aan groene groenten en smoothies, wat de kans op groene ontlasting verhoogt.
Klimaat en omgevingsfactoren: invloed van temperatuur en leefomgeving
Het klimaat kan indirect een rol spelen bij de prevalentie van groene ontlasting. In warmere klimaten, zoals die in de Nederlandse overzeese gebiedsdelen, wordt meer rauw voedsel en vers fruit geconsumeerd, wat kan leiden tot een snellere darmdoorvoer en groenere ontlasting. In de tropische gebieden van Aruba en Curaçao bijvoorbeeld, waar vers fruit en bladgroenten zoals spinazie en snijbiet overvloedig aanwezig zijn, rapporteert tot 10% van de bevolking incidentele episodes van groene ontlasting, vooral in de zomermaanden wanneer deze voedingsmiddelen vaker worden gegeten.
In Nederland en België, met een gematigd klimaat, wordt groene ontlasting vaker gemeld in de lente en zomer wanneer mensen meer verse, groene groenten eten en groene sappen drinken. De gemiddelde prevalentie van groene ontlasting ligt in deze periodes rond de 8%.
Boerenkool bevat chlorofyl[ wat je poep groen kan doen kleuren /
Bron: Rasbak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0) Voedingspatronen: het groene dieet-effect
Dieetkeuzes spelen een belangrijke rol bij het optreden van groene ontlasting. Mensen die een plantaardig dieet volgen of een hoge inname van bladgroenten hebben, zoals boerenkool, spinazie of spirulina, hebben vaker groene ontlasting. Dit komt door het chlorofyl dat deze planten bevat, wat bijdraagt aan de groene kleur van de ontlasting. In Nederland is het percentage mensen dat regelmatig groene groenten en superfoods consumeert de afgelopen tien jaar gestegen, wat de toename in meldingen van groene ontlasting verklaart.
In de Belgische keuken, waar gerechten zoals stoemp en salades met groene kruiden populair zijn, komen incidentele episodes van groene ontlasting eveneens voor. De consumptie van ijzerrijke supplementen en vitamines, die de kleur van de ontlasting kunnen beïnvloeden, draagt bij aan deze trend.
Genetische en erfelijke factoren: een zeldzame invloed
Hoewel genetica een minder prominente rol speelt bij het optreden van groene ontlasting, kunnen sommige erfelijke aandoeningen zoals galwegproblemen en metabole stoornissen invloed hebben op de verwerking van voedingsstoffen en pigmenten. Erfelijke aandoeningen zoals het syndroom van Gilbert, waarbij de verwerking van bilirubine is verstoord, kunnen leiden tot een snellere doorvoer van voedsel door de darmen, wat resulteert in groene ontlasting. Dit komt echter zelden voor en treft naar schatting minder dan 1% van de bevolking in Nederland en België.
Wereldwijde verschillen en socio-economische factoren
De prevalentie van groene ontlasting varieert wereldwijd. In landen met een hoge consumptie van groene groenten en kruiden, zoals in delen van Azië en het Middellandse Zeegebied, wordt groene ontlasting vaker gemeld. In ontwikkelingslanden kunnen infecties en parasitaire aandoeningen, die de darmdoorvoer versnellen, bijdragen aan groene ontlasting. In tegenstelling tot ontwikkelde landen zoals Nederland en België, waar dieet en voeding de belangrijkste oorzaken zijn, ligt de focus in ontwikkelingslanden meer op infectieuze oorzaken.
De sociaal-economische status speelt ook een rol. Mensen met toegang tot gevarieerde en gezonde voeding kunnen vaker groene ontlasting hebben door de inname van bladgroenten, terwijl in gebieden met een beperkter dieet andere oorzaken, zoals ondervoeding of infecties, een rol spelen.
Het mechanisme achter groene ontlasting
Groene ontlasting is een fenomeen dat de aandacht trekt en vragen oproept, vooral wanneer het plotseling optreedt. Hoewel het vaak onschuldig is, ligt er een complex samenspel van processen aan ten grondslag dat een blik biedt op de wonderlijke werking van het spijsverteringsstelsel. Het mechanisme achter groene ontlasting kan variëren van snelle darmpassage tot de invloed van specifieke voedingsstoffen. Hier volgt een gedetailleerde uitleg van hoe groene ontlasting ontstaat.
Ligging van de lever /
Bron: Nerthuz/Shutterstock.com De reis van voedsel door het spijsverteringskanaal
De kleur van ontlasting is doorgaans bruin, wat te danken is aan de aanwezigheid van gal en de omzetting ervan tijdens de spijsvertering. Wanneer voedsel de mond passeert en in de maag terechtkomt, begint het spijsverteringsproces door de werking van maagzuur en enzymen. Vervolgens wordt het voedsel in de dunne darm gemengd met gal, een groen-geelachtige vloeistof die door de lever wordt geproduceerd en in de galblaas wordt opgeslagen. Gal speelt een cruciale rol bij de afbraak van vetten en bevat pigmenten zoals biliverdine en bilirubine.
Normaal gesproken wordt biliverdine tijdens de passage door de darmen omgezet in bilirubine, wat uiteindelijk de ontlasting zijn kenmerkende bruine kleur geeft. Wanneer dit proces echter wordt verstoord, bijvoorbeeld door een versnelde darmpassage, heeft de omzetting van biliverdine niet voldoende tijd om volledig te gebeuren. Dit resulteert in de aanwezigheid van onveranderd biliverdine in de ontlasting, wat leidt tot een groene kleur.
Versnelde darmpassage: de rol van peristaltiek
De snelheid waarmee voedsel door het spijsverteringsstelsel beweegt, heeft een directe invloed op de uiteindelijke kleur van de ontlasting. Een versnelde darmpassage kan verschillende oorzaken hebben, zoals infecties, stress, of het gebruik van laxeermiddelen. Bij een verhoogde peristaltiek – de golfachtige beweging van de darmspieren die voedsel voortstuwt – krijgt gal minder tijd om af te breken en om te zetten in bruin pigment. Het resultaat is dat biliverdine zichtbaar blijft en de ontlasting een groene tint geeft.
Bijvoorbeeld, iemand die lijdt aan een virale gastro-enteritis kan door de versnelde darmpassage groene ontlasting krijgen, omdat de tijd die de gal heeft om volledig te worden omgezet drastisch wordt verkort. Dit effect is vooral duidelijk bij kinderen en baby's, die een korter spijsverteringskanaal hebben en sneller reageren op veranderingen.
Voeding en de groene factor
Voedingsmiddelen spelen een essentiële rol in de kleur van ontlasting. Bladgroenten zoals spinazie, boerenkool en broccoli bevatten chlorofyl, het groene pigment dat planten hun kleur geeft. Bij een grote consumptie van deze groenten kan het chlorofyl onvolledig worden afgebroken tijdens de spijsvertering en de ontlasting een groene kleur geven. Dit komt vooral voor bij mensen die plotseling hun dieet aanpassen of een detox- of groentesmoothie-regime volgen.
Naast chlorofyl bevatten sommige kunstmatige kleurstoffen in voedingsmiddelen ook groen pigment dat niet volledig door het lichaam wordt opgenomen en verwerkt. Dit kan resulteren in groene ontlasting zonder dat er sprake is van een onderliggende gezondheidskwestie.
Ligging van de galblaas in het lichaam /
Bron: Decade3d - anatomy online/Shutterstock.com De rol van gal en leverfunctie
Gal, geproduceerd door de lever en opgeslagen in de galblaas, is essentieel voor een goed functionerend spijsverteringsstelsel. Wanneer de lever meer gal aanmaakt of de gal sneller door de darmen beweegt, zoals bij stress of bij het consumeren van een vetrijk dieet, kan dit bijdragen aan groene ontlasting. In sommige gevallen kan een verstoring in de galwegen, zoals een blokkade of ontsteking, leiden tot een toename van biliverdine in de ontlasting.
Bij aandoeningen zoals het prikkelbare darmsyndroom (PDS) of voedselintoleranties, zoals lactose-intolerantie, kan een versnelde darmpassage optreden, wat eveneens bijdraagt aan de groene kleur van de ontlasting. Het lichaam probeert voedsel sneller af te voeren om de onderliggende prikkel te neutraliseren, waardoor de omzetting van galpigmenten in bilirubine wordt overgeslagen.
Medicatie en supplementen: een onverwachte invloed
Bepaalde medicijnen en supplementen kunnen ook bijdragen aan groene ontlasting. Antibiotica, bijvoorbeeld, kunnen de balans van darmflora verstoren, wat invloed heeft op de snelheid van de spijsvertering en de verwerking van galpigmenten. IJzersupplementen en sommige vitaminepreparaten kunnen het spijsverteringskanaal beïnvloeden en bijdragen aan een verandering in de ontlastingskleur. Hoewel dit meestal onschuldig is, kan het verwarrend zijn voor mensen die plotseling merken dat hun ontlasting een groene tint heeft aangenomen.
Buikkrampen /
Bron: Istock.com/WavebreakmediaBijkomende symptomen
Afhankelijk van de oorzaak kan groene ontlasting gepaard gaan met andere symptomen, zoals:
Groene ontlasting en buikpijn /
Bron: Andrey Popov/Shutterstock.comOorzaken van groene ontlasting
Wat betekent het als je groene ontlasting hebt? Je hoeft niet meteen in paniek te raken als je af en toe groene ontlasting of poep in de toiletpot aantreft of groen slijm aantreft bij de ontlasting. Dit betekent niet per se dat er iets gevaarlijks aan de hand is. In de meeste gevallen is er een redelijke verklaring voor een groene stoelgang en is er geen sprake van een onderliggend gezondheidsprobleem. Afhankelijk van de oorzaak, kan groene ontlasting beschouwd worden als een 'normale' ontlasting. Groene poep kan het gevolg zijn van voedsel dat je hebt gegeten of vitaminen of supplementen die hebt genomen in de afgelopen paar dagen, ook als datgene wat je hebt ingenomen niet echt groen is. Paars, zwart of andere donkere kleuren in voedsel kunnen ook leiden tot groenachtige ontlasting.
Hieronder bespreken we uitgebreid de mogelijke oorzaken van groene ontlasting.
Groene poep door voeding
Er zijn een aantal niet-medische redenen die
ontlasting een groenachtig uiterlijk kunnen geven.
Groene ontlasting door asperges /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayAsperges
In sommige gevallen hebben
asperges effect op de kleur van je stoelgang, waardoor deze een groenachtige kleur krijgt. Dit komt waarschijnlijk door het chlorofyl dat voorkomt in groene bladgroenten zoals asperges. Groene poep na het eten van asperges gebeurt meestal alleen wanneer je in één keer heel veel asperges eet. Als je merkt dat je poep groen is geworden na het eten van asperges, is dit hoogstwaarschijnlijk geen reden tot bezorgdheid, want het overkomt veel mensen die deze groente eten. Asperges kunnen tevens een
blauwgroene urine geven.
Groene bladgroenten
De eerste en meest voor de hand liggende reden voor gifgroene of groene ontlasting, is het eten van groen voedsel zoals andijvie,
boerenkool, rucola,
waterkers,
spinazie en
broccoli. Groene bladgroenten bevatten chlorofyl, de groene bladkleurstof van planten die de ontlasting groen kan doen kleuren. Groene kleurstof is ook een veel voorkomende reden voor groene poep. Sommige mensen ervaren dat ze door spirulina of chlorella groenachtige ontlasting krijgen.
Avocado
Sommige mensen hebben problemen met het verteren van de populaire, groene vrucht, de
avocado. Dit kan het leiden tot darmproblemen en groenachtige ontlasting.
Donkere kleurstoffen
Paarse, blauwe en zwarte kleurstoffen kunnen eveneens aanleiding geven tot groene poep. Bijvoorbeeld het eten van een grote hoeveel bosbessen kan leiden tot groene ontlasting. Maar ook groenten als
rode kool kunnen groene tot groenzwarte ontlasting veroorzaken. Rode wijn kan een soortgelijk effect hebben en een groenige poep veroorzaken.
Koffie
Koffie heeft een laxerend effect, waardoor voedsel sneller door de darmen gaat en de tijd die nodig is voor het verteren van gal, verkort wordt. Cafeïne stimuleert de spieren in je darmen, die sterk doen denken aan de darmbewegingen die je voelt nadat je een maaltijd hebt gegeten. Maar ook melk of een overvloed aan
suiker kunnen snelle darmpassage en diarree veroorzaken.
Alcoholgebruik kan groene poep veroorzaken /
Bron: Marian Weyo/Shutterstock.comAlcohol
Overmatig alcoholgebruik kan ook leiden tot groene poep. Alcohol kan de darmen irriteren en groene poep veroorzaken. Er zijn ook mensen die ervaren dat hun ontlasting vrij groen wordt door het drinken van Blue Curaçao. Dit komt door de afbraak van kleurstoffen die in deze klassieke likeur zitten.
IJzerrijke voeding en supplementen
IJzersupplementen of zelfs voedingsmiddelen die rijk zijn aan
ijzer, hebben ook het potentieel om de ontlasting een groene tint geven.
Groene diarree, gal en lever
De meest waarschijnlijke oorzaak van groene poep of
groene diarree, is dat het eten niet genoeg tijd doorbrengt in je spijsverteringskanaal. In geval van
diarree bijvoorbeeld, gaat de voedselbrij te snel door de darm. Dit heeft tot gevolg dat er onvoldoende tijd is om gal te verteren en af te breken. Gal is een geel-groenige vloeistof die wordt uitgescheiden door de
lever. Gal speelt een rol bij het verteren van vet. Bij een (te) snelle passage van de voeding door het maag-darmkanaal, worden vetten niet meer goed verteerd. Dit kan groene ontlasting geven.
Groene ontlasting door antibiotica /
Bron: Jarmoluk, PixabayGroene ontlasting door antibiotica
Antibiotica maken geen onderscheid tussen goede en ziekmakende bacteriën
Antibiotica worden voorgeschreven bij infecties en zijn er om bacteriën te doden. Als je onlangs een antibioticakuur hebt gehad, in het bijzonder een sterke kuur voor een grote infectie, is dit van invloed op de bacteriën in je darmen. Een antibioticum kan grote delen van de normale en nuttige bacteriën in je darm doden. Antibiotica doden namelijk niet alleen schadelijke bacteriën, maar ook de nuttige bacteriën uit de
darmflora waardoor de darmflora verstoord raakt. Diarree en groene poep kan het gevolg zijn.
Probiotica helpt!
Probiotica, zoals yoghurt of kombucha, kan helpen de balans te herstellen van je darmflora. Yoghurt wordt gemaakt van koeien-, geiten- of schapenmelk en is verreweg het meest populaire probiotische voedingsmiddel dat er is. Kombucha is een gefermenteerd drankje dat probiotica bevat. De oorsprong van dit drankje is niet helemaal duidelijk. Het komt in ieder geval uit het Oosten. In China, Rusland en andere delen van Oost-Europa wordt dit lekkere en verfrissende drankje reeds honderden jaren gedronken.
Medische behandelingen
Graft-versus-host ziekte na beenmergtransplantatie
Verkleuring van je ontlasting kan ook optreden na een grote medische ingreep, zoals een beenmergtransplantatie. Hierbij bestaat de kans op graft-versus-host ziekte, waarbij de donorcellen (graft) zich keren tegen de ontvanger (de host). Hierdoor kun je ernstige gastro-intestinale klachten ontwikkelen, wat kan leiden tot diarree en groene ontlasting.
Galblaas en alvleesklier /
Bron: Nerthuz/Shutterstock.comGroene ontlasting na galblaasverwijdering
De
galblaas slaat gal op die in de lever wordt aangemaakt. Na een galblaasverwijdering kan je ontlasting groen worden. Dit peervormige orgaan moet mogelijk worden verwijderd als er
galstenen aanwezig zijn. Galstenen zijn harde afzettingen die zich in de galblaas vormen en die de galstroom kunnen blokkeren en pijn kunnen veroorzaken. Dit staat ook bekend als een cholecystectomie en is een van de meest voorkomende operaties in Nederland.
Als je galblaas is verwijderd, heeft je lichaam geen plaats meer om gal op te slaan. Als gevolg hiervan kun je mogelijk wat last krijgen van diarree die meer gal bevat dan normaal, waardoor je ontlasting een groene kleur heeft. Als je met dit symptoom te maken krijgt na een recente galblaasverwijdering, dan hoef je je geen zorgen te maken. De diarree verdwijnt meestal binnen acht weken als je lichaam zich heeft aangepast aan de nieuwe situatie. Als dit niet het geval is, of als je je zorgen maakt, bespreek het dan met je huisarts.
Parasitaire of bacteriële infectie
Parasitaire en bacteriële indringers kunnen ook groene ontlasting veroorzaken. In je darmen huizen miljarden bacteriën die een rol spelen in de spijsvertering. Ziekteverwekkers van buitenaf kunnen schade aanrichten dat van invloed is op de kleur en samenstelling van je ontlasting. Een infectie met bacteriën zoals Salmonella (de boosdoener achter de meeste
voedselvergiftigingen), de parasiet
Giardia, de bacterie Clostridium difficile (een bacterie die gifstoffen maakt en een veroorzaker van diarree en darminfecties) of het
norovirus, kunnen ertoe leiden dat je darmen sneller werken, wat groene diarree kan veroorzaken.
Groene poep door medicijnen /
Bron: Stevepb, PixabayGroene ontlasting door medicijnen
Naast antibiotica zijn er verschillende andere medicijnen die ook een afbraak van pigmenten veroorzaken waardoor je stoelgang groen wordt. Voorbeelden van een groene poepkleur door medicatie zijn:
- Indometacine: dit medicijn stilt pijn, remt ontstekingen en verlaagt koorts. Het wordt gebruikt bij ontstekingspijn, zoals gewrichtspijn en reumatoïde artritis.
- Medroxyprogesteron: medroxyprogesteron tabletten worden onder meer voorgeschreven bij gynaecologische klachten.
Groene poep bij baby's
Meconium
De eerste
ontlasting van een zuigeling of baby, is plakkerig en donkergroen tot zwart van kleur en teerachtig en kleverig van substantie. Deze eerste ontlasting van een baby wordt
meconium genoemd en bestaat met name uit materiaal die de baby in de baarmoeder heeft ingeslikt, zoals dode huidcellen, haar, slijm, vruchtwater en water. Na een aantal dagen verandert de ontlasting gaandeweg van kleur en samenstelling, van donker via groen naar geel. De consistentie verandert van plakkerig naar zacht tot vloeibaar.
Onvoldoende inname van vettige achtermelk
Als je je kind borstvoeding geeft en groene, schuimende ontlasting in de luier aantreft, komt dit door een verhoogde inname van melksuiker. Dit is bijvoorbeeld het geval als je kind vaak maar altijd weinig drinkt. Dan krijgt het zogende kind onvoldoende vettig achtermelk binnen. Als ene baby alleen de caloriearme voormelk binnenkrijgt, dan lest het wel zijn dorst, maar het bevat weinig vet. Je kunt dit voorkomen door het kind altijd de ene borst te laten legen voordat je je baby aan de andere borst legt.
Hypoallergeen voedsel
Als je je baby hypoallergeen voedsel moet geven, kan dit ook leiden tot groene ontlasting. Deze ruikt dan ook erg sterk.
Infectie
Een virale of bacteriële infectie kan ook de oorzaak zijn van de verkleuring. In dat geval kan er groene diarree verschijnen.
Groene ontlasting tijdens zwangerschap /
Bron: Greyerbaby, PixabayGroene ontlasting tijdens zwangerschap
Het is vrij normaal dat je tijdens je zwangerschap donkergroene ontlasting of poep hebt. Groene ontlasting bij zwangere vrouwen kan worden veroorzaakt door een van de volgende factoren.
Groene ontlasting met bloed door darmaandoeningen
Bepaalde darmaandoeningen zoals het
prikkelbare darm syndroom (PDS) en de ziekte van Crohn kunnen de kleur van de ontlasting verstoren en resulteren in groene ontlasting. In het geval van de ziekte van Crohn raken de weefsels die deel uitmaken van de dunne darm ontstoken. Wanneer voedsel door de darm gaat, kunnen de ontstoken weefsels bloedingen veroorzaken. Wanneer bloed zich vermengt met gal in de darm, kan je poep een
groen-zwarte kleur krijgen.
Prenatale supplementen
Prenatale supplementen kunnen ook leiden tot de ontwikkeling van groengekleurde ontlasting bij zwangere vrouwen. Het gaat hierbij vaak om
foliumzuur, ijzer,
calcium en
magnesium. Supplementen die rijk zijn aan ijzer, kunnen de ontlasting een groene kleur geven. Het lichaam van een zwangere vrouw heeft meer ijzer nodig als gevolg van de toename van de hoeveelheid bloed.
Medicijnen tijdens zwangerschap
Geneesmiddelen zoals antibiotica zijn een veel voorkomende oorzaak voor groene poep. De kleur van je ontlasting wordt meestal weer normaal nadat je gestopt bent met het medicijn.
Spinazie /
Bron: Lecic/Shutterstock.comVoeding
Aan zwangere vrouwen wordt geadviseerd om voldoende mineralen en vitaminen binnen te krijgen voor een gezonde bevalling. Het consumeren van grote hoeveelheden bladgroenten zoals broccoli en spinazie levert chlorofyl en essentiële voedingsstoffen zoals ijzer en vitaminen aan het lichaam. Dit kan leiden tot een veranderde ontlastingskleur.
Verminderde passagetijd
Verminderde passagetijd van de stoelgang in de dikke darm, is een andere mogelijke reden van groene poep tijdens de zwangerschap. Dit treedt vooral op in het derde trimester van de zwangerschap. Door een verminderde passagetijd wordt de ontlasting niet beïnvloed door galzuur en krijgt deze een groen uiterlijk. De bacteriën in de dikke darm werken in op de galzouten en veranderen de kleur van ontlasting van groen naar bruin. Dit is niet mogelijk als de ontlasting heel snel de darm passeert.
Groene poepkleur door maagdarmaandoeningen
Als gevolg van een chronische inflammatoire darmziekte zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, of een andere maagdarmaandoening stroomt het gal te snel door het darmstelsel, wat leidt tot het verschijnen van groene ontlasting. Andere mogelijke oorzaken van groene ontlasting zijn het prikkelbare darm syndroom en overmatig gebruik van laxeermiddelen.
Mogelijke klachten en symptomen bij de ziekte van Crohn /
Bron: Designua/Shutterstock.comZiekte van Crohn
Net als colitis ulcerosa is de
ziekte van Crohn een chronische inflammatoire darmaandoening. In principe kan de ziekte van Crohn in elk deel van het spijsverteringskanaal voorkomen, van de mond tot de anus. Meestal wordt echter het uiteinde van de dunne darm (ileum) of het bovenste deel van de dikke darm (colon) aangetast. Bij de ziekte van Crohn kan – in tegenstelling tot colitis ulcerosa – niet alleen het darmslijmvlies aan de oppervlakte ontstoken raken, maar ook diepere lagen van de darmwand. Wetenschappers hebben anno 2024 nog niet precies kunnen duiden waardoor dit wordt veroorzaakt. Omdat de ziekte echter vaker in gezinnen voorkomt, speelt waarschijnlijk een genetische aanleg een rol. Voor zover anno 2024 bekend is, zorgen individuele ziektegenen ervoor dat de ziekte van Crohn vaker voorkomt. Bovendien bevorderen omgevingsfactoren de ziekte: rokers hebben bijvoorbeeld een hoger risico. Stress veroorzaakt de ziekte van Crohn niet, maar kan het beloop nadelig beïnvloeden. Wanneer verschillende factoren samenkomen, lijkt het immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam te keren en blijvende ontstekingen in de darmen te veroorzaken. 'Verkeerde' voeding is echter niet verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de darmziekte, noch voor de terugval.
Colitis ulcerosa
Samen met de ziekte van Crohn is
colitis ulcerosa de meest voorkomende chronische inflammatoire darmziekte, die met betrekking tot het spijsverteringskanaal alleen de dikke darm (colon) treft. De ziekte begint meestal in het laatste deel, het rectum. Van daaruit kan het zich verder verspreiden. Bij colitis ulcerosa raakt het darmslijmvlies ontstoken, waardoor er zweren ontstaan. Net als de ziekte van Crohn verloopt de ziekte in fasen. Dit betekent dat er fasen zijn waarin getroffenen last hebben van symptomen en fasen waarin er geen problemen zijn. De ziekte manifesteert zich meestal voor het eerst tussen de 20 en 35 jaar. De oorzaken hiervan zijn anno 2024 grotendeels onduidelijk.
Endoscopie van het duodenum (twaalfvingerige darm) bij een patiënt met coeliakie /
Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Coeliakie (glutenintolerantie)
Coeliakie is een intolerantie voor gluten, een eiwit dat voorkomt in tarwe (waaronder spelt en khorasan tarwe), rogge en gerst (gort). Glutenintolerantie veroorzaakt een verscheidenheid aan
maag-darmklachten, zoals gasvorming, opgeblazen gevoel, diarree en
maagpijn. Als je diarree of dunne ontlasting hebt terwijl je gediagnosticeerd bent met coeliakie, dan kun je ook groene ontlasting hebben.
Symptomen
Coeliakie is een ziekte die de afgelopen jaren is toegenomen. Bij de getroffenen leidt de inname van gluten tot een ontsteking van de dunne darm. Dit betekent dat na verloop van tijd het darmslijmvlies verandert en er minder voedingsstoffen kunnen worden opgenomen. Coeliakie is een ziekte met veel gezichten. De symptomen en uitingsvormen van coeliakie kunnen heel verschillend zijn. Coeliakie wordt ook wel vergeleken met een 'kameleon': een reptiel dat zich zo goed kan camoufleren dat het niet meer waarneembaar is. Sommige mensen ervaren de symptomen slecht zodra ze zelfs maar een beetje gluten consumeren. Anderen merken hun ziekte al jaren niet op, ook al eten ze geen glutenvrij dieet. Sommige patiënten ervaren typische symptomen zoals diarree, gewichtsverlies (onbedoeld afvallen) of
vette ontlasting. Anderen hebben last van huidveranderingen (
dermatitis herpetiformis) of terugkerende
aften in de mond. In weer andere gevallen duiden alleen indirecte symptomen zoals
bloedarmoede,
osteoporose (botverlies), onvruchtbaarheid of algemene symptomen zoals
buikpijn, vermoeidheid en gewrichtspijn op coeliakie. Ook kunnen deficiëntieverschijnselen (bijvoorbeeld van
vitamine B12, foliumzuur,
vitamine D, calcium of ijzer) optreden. Vooral pubers, adolescenten en volwassenen hebben vaak nauwelijks symptomen, hoewel uitgesproken veranderingen die kenmerkend zijn voor coeliakie kunnen worden gedetecteerd in het slijmvlies van de dunne darm. Er zijn vaak alleen bloedwaarden die afwijken van de norm, zoals onverklaarbaar hoge
leverwaarden. Pas als deze patiënten een glutenvrij dieet volgen, merken ze een verbetering op van hun symptomen.
Diagnose duurt vaak lang
Omdat coeliakie vaak alleen leidt tot niet-specifieke symptomen bij oudere kinderen, pubers, adolescenten en volwassenen, of zelfs geen duidelijke symptomen veroorzaakt, is het niet ongebruikelijk dat de ziekte zich langere voortsleept voordat het wordt herkend gediagnosticeerd. Tekenen zoals buikpijn, onregelmatige stoelgang of groeiachterstand bij pubers wijzen niet duidelijk op coeliakie. In sommige gevallen komt de intolerantie alleen indirect tot uiting door de gevolgen van ondervoeding. Een
ijzertekort kan bijvoorbeeld leiden tot bloedarmoede en een verminderde calciumopname in de darm kan leiden tot osteoporose. Bij jonge vrouwen kunnen onverklaarde onvruchtbaarheid of frequente miskramen wijzen op coeliakie. Bovendien moet coeliakie ook worden overwogen in het geval van bepaalde auto-immuunziekten.
Lactose-intolerantie
Wat is het?
Lactose is suiker die van nature alleen in melkproducten voorkomt en wanneer je lactose niet of niet volledig kan verteren, is er sprake van lactose-intolerantie. Dit kan soms leiden tot allerlei klachten, zoals
gerommel in de darmen, diarree en een schuimige ontlasting, die soms zelfs groenig van kleur is. Een groot deel van de Nederlandse bevolking heeft een lactose-intolerantie.
Als er geen of niet voldoende lactase wordt aangemaakt, kan lactose in je voeding niet goed verteerd worden en het komt dan onverteerd in de dikke darm terecht. De bacteriën in de dikke darm gaan lactose ‘vergisten’ waardoor klachten ontstaan. Het tekort aan lactase is de oorzaak van de klachten en dit wordt ook wel lactasedeficiëntie of lactasetekort genoemd.
Klachten variëren per persoon
Lactose-intolerantie leidt vaak tot spijsverteringsproblemen. Hoe uitgesproken de klachten zijn, hangt af van het individu. Het hangt af van hoeveel lactase de darm nog produceert en hoeveel melksuiker of lactose je binnenkrijgt. Sommige mensen merken geen lactasedeficiëntie op, anderen reageren reeds met symptomen op kleine hoeveelheden melksuiker. Dit betekent dat het niet ongebruikelijk is dat ongeveer zeven tot twaalf gram (gemiddeld tien gram) lactose wordt verdragen, zeker per enkele dosis of in één enkele maaltijd. Soms is de drempel echter aanzienlijk lager.
De klachten kunnen al na een kwartier beginnen
De klachten treden meestal op na ongeveer vijftien tot dertig minuten, maar uiterlijk tot twee uur na bijvoorbeeld het drinken van melk of het consumeren van een melkproduct. Er is gasvorming in de darm met een
opgeblazen buik of opgeblazen gevoel (meteorisme), winderigheid (flatulentie) en buikkrampen.
Ook de darmbeweging wordt vergroot en dit is merkbaar door hoorbare
darmgeluiden (
gerommel) en diarree. Ook mogelijk: een vol gevoel, misselijkheid, braken,
darmkrampen of
pijn bij het poepen. Sommige getroffenen klagen ook over hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, concentratiestoornissen,
hartkloppingen of
spierpijn en gewrichtspijn. Dit zijn echter niet-specifieke algemene klachten.
Groengekleurde ontlasting en buikpijn door PDS /
Bron: Leszek Glasner/Shutterstock.comPrikkelbare darm syndroom
PDS is een veel voorkomende aandoening. Het verschilt van inflammatoire darmaandoeningen zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Chron, in die zin dat het het darmweefsel niet verandert. Het gaat bij PDS waarschijnlijk om een gestoorde (spastische) beweging van de darm en/of een extra gevoelige darmwand.
Symptomen van PDS
PDS wordt gekenmerkt door
buikpijn, een
opgeblazen gevoel, diarree en
obstipatie.
Oorzaken van PDS
De exacte oorzaak van het prikkelbare darm syndroom is anno 2024 niet bekend. Er zijn echter enorme vorderingen gemaakt in het doorgronden van deze veel voorkomende en invaliderende aandoening. Abnormale beweeglijkheid van de darm die te snel beweegt (wat diarree veroorzaakt) of te langzaam (wat obstipatie veroorzaakt) is zeker een onderdeel van dit syndroom. Dit vertegenwoordigt echter slechts een deel van deze aandoening. De symptomen van pijn, onvolledige lediging van de darmen en een opgeblazen gevoel kunnen niet alleen worden verklaard door abnormale darmmotiliteit. Een aantal zeer goed uitgevoerde wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat personen met PDS doorgaans een hogere gevoeligheid in de darmen hebben in vergelijking met personen die geen PDS hebben.
Er zijn bepaalde chemische stoffen in de darm geïdentificeerd die signalen van zenuwuiteinden van de darmen naar de hersenen sturen, en ook van de hersenen naar de darmen. Deze chemicaliën worden 'neurotransmitters' genoemd en werken als boodschappers tussen zenuwuiteinden om signalen waaronder pijnlijke sensaties in beide richtingen te zenden. Dit is erg belangrijk omdat dit heeft geleid tot de ontwikkeling van nieuwe medicijnen voor de behandeling van PDS. Sommige van deze medicijnen zijn momenteel beschikbaar en anderen zijn nog in ontwikkeling. Naarmate er meer en meer van deze stoffen worden geïdentificeerd en beter wordt begrepen wat ze doen, kan het arsenaal aan medicijnen dat deze neurotransmitters zal beïnvloeden aangevuld worden.
Er zijn nog een aantal andere interessante theorieën naar voren gebracht. Een daarvan is de idee dat PDS kan worden veroorzaakt door een darminfectie. Een klein maar aanzienlijk aantal mensen krijgt PDS-achtige symptomen die aanhouden nadat ze een acute zelflimiterende
gastro-intestinale infectie hebben gehad. Dit suggereert een mogelijke rol voor ofwel de activering van inflammatoire zenders of mogelijk een immuunreactie op het oorspronkelijke infectieuze agens (de bacterie of het virus). Nogmaals, het exacte mechanisme waarom dit gebeurt is anno 2024 niet duidelijk en wordt intensief onderzocht.
Een andere interessante theorie die naar voren is gebracht, is de mogelijkheid dat PDS het gevolg kan zijn van overgroei van normale bacteriën in de darm. Deze 'bacteriële overgroei' is een boeiende theorie. Er zijn echter een aantal tegenstrijdige studies geweest om deze theorie te ondersteunen. Wat interessant is, is dat er PDS-patiënten zijn die inderdaad lijken te reageren op een behandeling met antibiotica.
Hoewel het in sommige kringen wordt voorgesteld, is er anno 2024 nog weinig bewijs om te onderbouwen dat PDS het gevolg is van 'voedselintolerantie'. Coeliakie, een auto-immuunziekte die een heftige ontstekingsreactie in de darm op de eiwitgluten veroorzaakt, kan de symptomen van PDS wel nabootsen.
Wanneer naar de huisarts met groene ontlasting? /
Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesHuisarts raadplegen bij groene stoelgang
Bij groene ontlasting is in de meeste gevallen niets aan de hand. Langdurige periodes van groene of een anderszins
afwijkende gekleurde ontlasting, kunnen duiden op iets meer serieus wat aandacht behoeft van een huisarts. Een eenmalige gebeurtenis wijst meestal op voeding wat je hebt gegeven en is geen reden tot bezorgdheid.
Onderzoek en diagnose
Je kijkt omlaag na een toiletbezoek en ziet… groen?! Geen zorgen, hoewel het een beetje vreemd kan overkomen, is groene ontlasting meestal geen reden tot paniek. Maar het roept wel de vraag op: wat gebeurt er in mijn lichaam? Wanneer je naar de dokter gaat met deze bijzonder gekleurde stoelgang, is er een reeks stappen die de arts onderneemt om te achterhalen wat er aan de hand is.
Het gesprek: Wat heb je gegeten?
De eerste vraag van de arts is vaak: "Wat heb je gegeten de laatste dagen?" Groene ontlasting kan eenvoudigweg het gevolg zijn van je dieet. Heb je veel bladgroenten gegeten, zoals spinazie of boerenkool? Of misschien voedsel met groene kleurstoffen, zoals snoep of sportdrankjes? Deze kunnen je ontlasting letterlijk groen kleuren. Als het probleem hier ligt, is de oplossing simpel: je dieet iets aanpassen en kijken of de kleur weer normaliseert.
Medicijnen en supplementen: Wat slik je?
Daarnaast vraagt de dokter vaak naar medicatie en supplementen. Heb je onlangs ijzersupplementen genomen? Deze kunnen namelijk ook zorgen voor donkere, soms groenachtige ontlasting. En bepaalde antibiotica kunnen de balans van bacteriën in je darmen verstoren, wat kan resulteren in een verandering in de kleur van je ontlasting. De arts zal nagaan of je medicijngebruik iets te maken kan hebben met de groene tint.
Verteringsproces in de spotlight: Te snel door de darmen
Als eten en medicatie de boosdoeners niet lijken te zijn, kan het te maken hebben met hoe je voedsel door je darmen beweegt. Soms gaat het voedsel te snel door je spijsverteringskanaal. Je gal, die normaal gesproken je ontlasting een bruine kleur geeft wanneer deze volledig wordt afgebroken, krijgt dan niet de kans om zijn werk te doen. Wat je dan ziet, is een groene schijn van de gal zelf, die niet genoeg tijd had om omgezet te worden.
De dokter kan je vragen of je daarnaast ook andere symptomen hebt, zoals diarree of buikpijn, om te bepalen of er misschien iets met je spijsvertering aan de hand is.
Ontstekingen en infecties: Darmflora onder de loep
Als er naast de groene kleur ook andere symptomen zijn, zoals krampen of diarree, zal de arts overwegen of er een infectie of ontsteking in je darmen zit. Bacteriële infecties zoals Salmonella of Giardia kunnen ervoor zorgen dat je voedsel sneller door je darmen beweegt, wat de groene kleur verklaart. In dit geval kan de arts een ontlastingsonderzoek laten doen om de boosdoener te vinden. Misschien wordt er zelfs een bloedonderzoek gedaan om uit te zoeken of je lichaam ergens tegen vecht.
Vervolgonderzoek: Wanneer de kleur blijft
Als de groene ontlasting aanhoudt en er geen duidelijke oorzaak naar voren komt, kan de arts verder onderzoek laten doen. Dit kan bestaan uit een echografie of een endoscopie om te kijken of er onderliggende problemen zijn in je darmen of galwegen. Gelukkig is dat in de meeste gevallen niet nodig, maar het is altijd goed om zeker te zijn.
Behandeling van groene ontlasting
Wanneer groene ontlasting optreedt, is het belangrijk om de oorzaak vast te stellen om een geschikte behandeling te kunnen bieden. Het kleurverschil kan variëren van een onschuldig gevolg van voedingskeuzes tot een indicatie van een onderliggende aandoening die medische aandacht vereist. Hier volgt een overzicht van de meest effectieve behandelmethoden voor groene ontlasting, afhankelijk van de oorzaak.
Behandeling van infecties en ontstekingen
Als een infectie de oorzaak is van de groene ontlasting, zoals bij gastro-enteritis, richt de behandeling zich vaak op het verlichten van de symptomen en het bestrijden van de ziekteverwekker. In het geval van bacteriële infecties kunnen antibiotica worden voorgeschreven om de bacteriën te doden en de normale darmfunctie te herstellen. Bij virale infecties ligt de nadruk op het ondersteunen van het immuunsysteem terwijl het lichaam de infectie zelf bestrijdt. Hydratatie en rust zijn hierbij cruciaal om het herstelproces te versnellen.
Aanpak van voedselintoleranties en spijsverteringsstoornissen
Wanneer groene ontlasting wordt veroorzaakt door een voedselintolerantie, zoals lactose-intolerantie, is de behandeling gericht op het aanpassen van het dieet om de oorzaak weg te nemen. Het vermijden van trigger-voedingsmiddelen en het raadplegen van een diëtist kan helpen om de spijsvertering te verbeteren en de kleur van de ontlasting te normaliseren. Bij aandoeningen zoals het prikkelbare darmsyndroom (PDS) kan medicatie worden voorgeschreven om de darmperistaltiek te reguleren en symptomen zoals diarree en een versnelde darmpassage te verminderen.
Lever- en galproblemen aanpakken
Wanneer groene ontlasting een gevolg is van een lever- of galprobleem, zoals galwegobstructie of een verhoogde galproductie, is specialistische zorg noodzakelijk. In sommige gevallen kan medicatie worden voorgeschreven om de galproductie te reguleren en de doorstroom te bevorderen. Bij ernstige gevallen, zoals obstructies in de galwegen, kan een chirurgische ingreep of endoscopische behandeling nodig zijn om de blokkade te verwijderen en de normale galstroom te herstellen. Het herstellen van een gezonde galstroom helpt bij het normaliseren van de ontlastingskleur en het verbeteren van de spijsvertering.
Begeleiding bij medicatie-geïnduceerde groene ontlasting
Als groene ontlasting wordt veroorzaakt door medicatie, zoals antibiotica of ijzersupplementen, kan de behandelend arts overwegen om de dosering aan te passen of een alternatief medicijn voor te schrijven. In sommige gevallen is het voldoende om de medicatie tijdelijk te stoppen of de bijwerkingen te beheersen met ondersteunende middelen zoals probiotica. Deze helpen de darmflora te herstellen en de spijsvertering te normaliseren, wat de kans op groene ontlasting vermindert.
Zelfzorg bij groene ontlastingskleur
Als je merkt dat je ontlasting een onverwacht groene tint heeft aangenomen, is het niet altijd nodig om meteen in paniek te raken. Vaak kun je met eenvoudige aanpassingen in je levensstijl en voedingspatroon al veel bereiken om de kleur weer naar normaal terug te brengen. Hier zijn enkele zelfzorgstrategieën die je kunt toepassen om groene ontlasting aan te pakken en te voorkomen.
Water drinken is gezond /
Bron: Mimagephotography/Shutterstock.comHydratatie, de sleutel tot balans
Een van de eenvoudigste en meest effectieve manieren om je spijsverteringsgezondheid te ondersteunen, is door voldoende
water te drinken. Wanneer je lichaam goed gehydrateerd is, wordt de darmdoorvoer gereguleerd en kan de omzetting van galpigmenten in bruine kleurstoffen beter plaatsvinden. Probeer dagelijks ten minste 1,5 tot 2 liter water te drinken, afhankelijk van je lichaamsgewicht en activiteitenniveau. Dit helpt om je ontlasting zachter te maken en een versnelde passage door de darmen te voorkomen, wat een van de oorzaken van groene ontlasting kan zijn.
Kijk kritisch naar je dieet
Voedingsmiddelen die rijk zijn aan chlorofyl, zoals spinazie, boerenkool en andere groene groenten, kunnen tijdelijk de kleur van je ontlasting beïnvloeden. Dit is meestal onschuldig, maar als je merkt dat je ontlasting regelmatig groen is, kan het helpen om je inname van deze groenten te minderen en te kijken of de kleur verandert. Probeer ook een paar dagen te variëren met je voeding om te zien of het effect heeft. Vermijd ook voedingsmiddelen met kunstmatige kleurstoffen, omdat deze soms dezelfde kleurveranderingen kunnen veroorzaken.
Herstel de darmflora met probiotica
Een gezonde darmflora speelt een cruciale rol in de verwerking van voedsel en de omzetting van galpigmenten. Als je groene ontlasting wordt veroorzaakt door een verstoring van je darmflora, bijvoorbeeld na het gebruik van antibiotica, kan het helpen om probiotica aan je dieet toe te voegen. Yoghurt, kefir en gefermenteerde voedingsmiddelen zoals zuurkool zijn rijk aan goede bacteriën die de balans in je darmen kunnen helpen herstellen en zo de normale kleur van je ontlasting kunnen ondersteunen.
Neem de tijd voor je maaltijden
Een gehaaste eetgewoonte kan leiden tot een minder grondige vertering van voedsel, wat de snelheid van de darmpassage kan beïnvloeden. Door rustig te eten en goed te kauwen, help je je spijsverteringsstelsel om efficiënter te werken en voedingsstoffen beter op te nemen. Dit bevordert een gezonde spijsvertering en helpt bij het voorkomen van ongewoon gekleurde ontlasting.
Luister naar je lichaam: stressmanagement
Stress kan een aanzienlijke impact hebben op je spijsvertering en kan de doorvoer van voedsel door je darmen versnellen, wat bijdraagt aan groene ontlasting. Neem tijd voor ontspanning en probeer stressverlagende technieken zoals ademhalingsoefeningen of een korte wandeling in de buitenlucht om je spijsverteringssysteem te kalmeren.
Voorkom uitdroging bij diarree
Als groene ontlasting gepaard gaat met diarree, is het belangrijk om de vochtbalans van je lichaam op peil te houden. Naast water kan het nuttig zijn om een elektrolytoplossing te drinken om verloren zouten en mineralen aan te vullen. Dit helpt niet alleen bij hydratatie, maar ondersteunt ook de normale functie van je darmen.
Lees verder