Vergrote lymfeklieren in de buikholte: oorzaken en onderzoek

Vergrote lymfeklieren in de buikholte: oorzaken en onderzoek Last van opgezette of vergrote lymfeklieren in de buikholte? In dat geval spreekt men van 'mesenteriële adenitis' of 'lymphadenitis mesenterica'. Dit duidt op een ontsteking van de lymfeklieren in de buikholte, meer specifiek in het mesenterium, ook darmscheil genoemd, een deel van het buikvlies of peritoneum dat de dunne darm omgeeft. Deze lymfeklieren zijn enkele van de honderden lymfeklieren in je lichaam. Dit zijn de zuiveringsstations van het lichaam. Ziekteverwekkers worden door de lymfeklieren onschadelijk gemaakt. Ze vangen en vernietigen microscopisch kleine 'indringers' zoals virussen en bacteriën. Mesenteriële adenitis veroorzaakt vaak buikpijn. Het komt het meest voor bij kinderen en tieners. Mesenteriële adenitis wordt ook wel 'lymphadenitis mesenterica' genoemd. Er zijn verschillende ziekteverwekkers vastgesteld die verantwoordelijk gehouden worden voor mesenteriële adenitis. Vaak treedt spontaan herstel op.

Vergrote lymfeklieren in de buikholte

Lymfadenitis of lymfeklierontsteking is een aandoening waarbij je lymfklieren ontstoken raken. Wanneer de lymfeklieren in de buikholte, in het bijzonder het mesenterium (de plooi van het buikvlies die over de darmen hangt), dan wordt het 'mesenteriële adenitis' genoemd. Mesenteriële adenitis is meestal het gevolg van een darminfectie. Het treft vooral kinderen en tieners. Deze pijnlijke aandoening kan qua uitingsvorm veel gelijkenis vertonen met appendicitis of blindedarmontsteking. In tegenstelling tot appendicitis, is mesenteriële adenitis zelden ernstig en meestal treedt spontaan herstel op.

Buikpijn / Bron: Leszek Glasner/Shutterstock.comBuikpijn / Bron: Leszek Glasner/Shutterstock.com

Symptomen van mesenteriële adenitis

Buikpijn en koorts

Mesenteriële adenitis kan de volgende symptomen veroorzaken:

Bijkomende klachten

Afhankelijk van wat de oorzaak is van de kwaal, kunnen andere tekenen en symptomen aanwezig zijn:

De buikholte ligt onder de borstholte en boven de bekkenholte / Bron: NCI (original) / Mysid (SVG) / Pirumbaut, Wikimedia Commons (Publiek domein)De buikholte ligt onder de borstholte en boven de bekkenholte / Bron: NCI (original) / Mysid (SVG) / Pirumbaut, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Oorzaken van opgezette lymfeklieren in de buikholte

Infectie

De meest voorkomende oorzaak van opgezette of vergrote lymfeklieren in de buikholte, is een infectie zoals gastro-enteritis (buikgriep). Deze infectie zorgt ervoor dat de lymfeklieren in het mesenterium ontstoken raken. Gastro-enteritis kan het gevolg zijn van virale infecties zoals rotavirus of norovirus. Het kan ook het gevolg zijn van bacteriële infecties zoals salmonella, staphylococcus of streptococcus.

Infectie met Yersinia enterocolitica is de meest voorkomende oorzaak van mesenteriële adenitis bij kinderen. Besmetting met deze bacterie vindt plaats door het eten of drinken van besmet voedsel, in het bijzonder rauwe of onvoldoende verhitte voedingsmiddelen.

Sommige kinderen krijgen naar aanleiding van een bovenste luchtweginfectie, waarbij de neus en de neusbijholten, keel, amandelen of strottenhoofd geïnfecteerd zijn, last van mesenteriële adenitis.

Andere infecties die mesenteriële adenitis kunnen veroorzaken zijn:
  • Infecties die worden geassocieerd met hiv.
  • Tuberculose (tbc): dit is een veel voorkomende bacteriële infectie. Het tast meestal de longen aan, maar het kan ook van invloed zijn op andere lichaamsdelen.
  • De ziekte van Whipple of lipodystrophia intestinalis, een zeldzame systemische bacteriële infectie.
  • Acute terminale ileitis: dit is een ontsteking van het einde van de dunne darm. Het kan worden veroorzaakt door een bacterie of de ziekte van Crohn.

Inflammatoire aandoeningen

De volgende inflammatoire aandoeningen kunnen mesenteriële adenitis veroorzaken:

Kanker

Veel minder vaak is mesenteriële adenitis het gevolg van kanker, zoals:

Risicofactoren en -groepen

Als je last hebt van opgezette of vergrote lymfeklieren in de buikholte, staat dit bekend als mesenteriële adenitis—een aandoening die je vaak niet ziet aankomen, maar die je flink kan raken. Hoewel het meestal onschuldig is en vanzelf overgaat, zijn er toch bepaalde risicofactoren en groepen die extra vatbaar zijn voor deze buikklachten. Laten we deze risicofactoren en -groepen eens onder de loep nemen in stijl.

Kinderen en jongeren

Mesenteriële adenitis komt vooral voor bij kinderen en tieners. Hun immuunsysteem is nog volop in ontwikkeling, en daardoor zijn ze vatbaarder voor virale infecties, die vaak de boosdoener zijn van deze aandoening. Het lijkt op een buikgriep of zelfs op een blindedarmontsteking, wat ouders snel kan verontrusten. De pijn in de buik kan plotseling opkomen, maar gelukkig herstelt deze groep vaak snel.

Recentelijke luchtweginfecties

Mensen die net een luchtweginfectie hebben doorgemaakt, zoals een verkoudheid of keelontsteking, lopen meer risico op mesenteriële adenitis. Virussen zoals het adenovirus kunnen zich verspreiden en ook de lymfeklieren in de buikholte aanvallen. Je lichaam vecht nog steeds tegen die infectie, en de lymfeklieren zwellen op als onderdeel van dat gevecht—dit keer diep in de buik.

Zwakte in het immuunsysteem

Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten met hiv, kanker of auto-immuunziekten, lopen een groter risico om te kampen met gezwollen lymfeklieren, inclusief in de buikholte. Hun lichaam is minder goed in staat om infecties snel op te ruimen, wat betekent dat de klieren langer opgezet blijven en voor meer ongemak zorgen. Voor deze groep is het belangrijk om elke zwelling in de gaten te houden en tijdig medische hulp te zoeken.

Chronische infecties

Degenen die lijden aan chronische infecties, zoals de ziekte van Crohn of tuberculose, kunnen vaker last krijgen van mesenteriële adenitis. De constante aanwezigheid van ontstekingen of infecties houdt de lymfeklieren in een permanente staat van paraatheid, wat kan leiden tot chronische of terugkerende zwelling in de buikholte.

Rokers en mensen met ongezonde leefgewoonten

Roken en een ongezonde levensstijl kunnen het immuunsysteem verzwakken en de kans vergroten dat de lymfeklieren in je buikholte opgezet raken. Tabaksrook irriteert de luchtwegen, wat niet alleen kan leiden tot luchtweginfecties, maar ook het immuunsysteem uit balans kan brengen. Combineer dit met een gebrek aan beweging en slechte voeding, en je hebt een recept voor vergrote lymfeklieren en de buikpijn die daarbij hoort.

Seizoensgebonden infecties

Tijdens het griepseizoen, wanneer virussen volop rondgaan, neemt het risico op mesenteriële adenitis ook toe. In de koude maanden is je lichaam al hard aan het werk om ziekteverwekkers buiten te houden, en dat maakt je lymfeklieren gevoeliger voor ontstekingen. Vooral tijdens de wintermaanden is het risico groter dat virussen niet alleen je luchtwegen aanvallen, maar ook je buik.

Wanneer de huisarts raadplegen?

Buikpijn komt vaak voor bij kinderen en tieners en het is vaak geen sinecure om te bepalen wanneer het een probleem is dat nadere medische aandacht nodig heeft. In het algemeen kan gesteld worden dat je in de volgende gevallen de huisarts moet raadplegen:
  • Plotselinge, hevige buikpijn;
  • Buikpijn met koorts; en
  • Buikpijn met diarree of braken.

Neem ook contact op met de huisarts als één van de volgende symptomen niet in korte tijd verbetert:
  • Buikpijn met een verandering in de stoelgang;
  • Buikpijn met verlies van eetlust;
  • Buikpijn met slaapproblemen.

CT-scan / Bron: IStock.com/Pavel LosevskyCT-scan / Bron: IStock.com/Pavel Losevsky

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek

Om de diagnose te stellen zal de arts vragen stellen over je klachten, je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en lichamelijk onderzoek verrichten. Bloedonderzoek kan helpen bepalen of er sprake is van een infectie en wat voor soort infectie het is.

Beeldvormend onderzoek

Soms is beeldvormend onderzoek nodig, bijvoorbeeld in de vorm van een CT-scan van de buik. Dit kan helpen onderscheid te maken tussen appendicitis en mesenteriële adenitis. Echografie van de buik kan ook worden gedaan.

Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend / Bron: Martin SulmanParacetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend / Bron: Martin Sulman

Behandeling van mesenteriële adenitis

Mesenteriële adenitis gaat vaak vanzelf over zonder specifieke behandeling. Je lichaam is sterk genoeg om deze ontsteking in de lymfeklieren in de buikholte zelf op te ruimen. Toch kunnen de symptomen zoals buikpijn en koorts behoorlijk ongemakkelijk zijn. In dat geval is het goed om paracetamol te nemen tegen de pijn en koorts, zodat je je net wat comfortabeler voelt. Daarnaast is rust essentieel—je lichaam heeft de energie nodig om de infectie te bestrijden.

Voldoende drinken helpt je lichaam gehydrateerd te blijven en versnelt het herstel, terwijl het toepassen van warmte, zoals een warme kruik of kompres op de buik, de pijn kan verzachten. Deze eenvoudige maatregelen kunnen het herstelproces ondersteunen en zorgen ervoor dat de klachten wat draaglijker worden.

Als de mesenteriële adenitis wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie, zal je arts antibiotica voorschrijven om de onderliggende infectie aan te pakken. Dit is vooral belangrijk als de klachten verergeren of als er sprake is van een aanhoudende of ernstige infectie. In zeldzame gevallen, wanneer mesenteriële adenitis samenhangt met een chronische aandoening zoals de ziekte van Crohn of tuberculose, kan de behandeling uitgebreider en langduriger zijn, en gericht zijn op het onder controle houden van de chronische ontsteking.

Soms kan een virale infectie de oorzaak zijn, en in dat geval is het een kwestie van afwachten totdat het lichaam het virus overwint. Medicijnen zoals antivirale middelen zijn meestal niet nodig. Maar het allerbelangrijkste advies blijft: luister naar je lichaam. Als de pijn aanhoudt of verergert, of als er nieuwe symptomen optreden zoals gewichtsverlies of aanhoudende koorts, is het verstandig om opnieuw je arts te raadplegen voor verder onderzoek en eventuele aanvullende behandeling. Je buik heeft tijd nodig om te genezen, maar met de juiste zorg kom je er snel weer bovenop!

Complicaties

Wanneer mesenteriële adenitis wordt veroorzaakt door een ernstige bacteriële infectie die onbehandeld blijft, kan de bacterie zich verspreiden naar de bloedstroom. Hierdoor kan een potentieel levensbedreigende infectie ontstaan (sepsis).

Lees verder

© 2016 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Opgezette lymfeklieren, oorzaak en ziekteOpgezette lymfeklieren, oorzaak en ziekteOpgezette lymfeklieren worden vaak in verband gebracht met kanker, bijvoorbeeld borstkanker of keelkanker. Dit kan inder…
Opgezwollen lymfeklieren hals: symptomen en oorzakenOpgezwollen lymfeklieren hals: symptomen en oorzakenLast van opgezwollen lymfeklieren voorin de hals en/of in de nek of achter een oor? Lymfeklieren vormen een belangrijk o…
Vergrote lymfeklieren: zwelling in hals, nek, keel of kaakVergrote lymfeklieren: zwelling in hals, nek, keel of kaakVergrote lymfeklieren kunnen zich voordoen in je hals, nek, keel en bijvoorbeeld onder je kaak. Lymfeklieren zijn kleine…
Het ontstaan van baarmoederkankerHet ontstaan van baarmoederkankerBaarmoederkanker is een kwaadaardige aandoening van het slijmvlies van de baarmoederholte. Baarmoederkanker kan leiden t…

Synovitis: Ontsteking slijmvlies van gewrichtenSynovitis: Ontsteking slijmvlies van gewrichtenSynovitis is een vorm van artritis (gewrichtsontsteking) waarbij de patiënt pijn heeft aan de heup en/of knie of andere…
Stress en hartklachten – 5 tips voor een rustiger levenStress en hartklachten – 5 tips voor een rustiger levenStress is een gevleugeld woord. Het wordt te pas en te onpas gebruikt als oorzaak van allerlei klachten en kwalen. Niett…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/RicardoImagen
  • http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/mesenteric-lymphadenitis/symptoms-causes/dxc-20214657
  • http://www.webmd.com/children/mesenteric-lymphadentitis
  • https://www.mlds.nl/ziekten/yersinia-enterocolitica-infectie-met/
  • Wikipedia. Lymphadenitis mesenterica. https://nl.wikipedia.org/wiki/Lymphadenitis_mesenterica (ingezien op 24-9-2024)
  • Afbeelding bron 1: Leszek Glasner/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: NCI (original) / Mysid (SVG) / Pirumbaut, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 3: IStock.com/Pavel Losevsky
  • Afbeelding bron 4: Martin Sulman
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 24-09-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.