Palindroomreuma: Episodische ontsteking van gewrichten

Palindroomreuma is een zeldzame ontsteking van de gewrichten met onbekende oorzaak. De patiënt ervaart bij deze ziekte episodes van een ontsteking in één gewricht, maar deze ontsteking breidt zich vaak uit naar andere gewrichten. De gewrichtsontsteking gaat gepaard met algemene ontstekingsverschijnselen, vermoeidheid, koorts en een algemeen ziek gevoel. Het stellen van de diagnose van palindroomreuma gebeurt door een reumatoloog als hij alle andere gelijkaardige aandoeningen met deze symptomenreeks uitgesloten heeft. De behandeling bestaat uit enkele aanpassingen, hulpmiddelen, fysiotherapie en/of medicijnen. Bij ongeveer één op de drie patiënten mondt de ziekte uit in reumatoïde artritis, een chronische ontsteking van gewrichten en organen. Enkele tips helpen bij het verminderen van de symptomen van de ontstekingsziekte.

• Synoniemen van ontstekingsziekte
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen: pijn, zwelling en koorts
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van ontsteking van gewrichten
• Tips bij episodische aanvallen van gewrichtsontsteking
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van ontstekingsziekte

De ontstekingsziekte kent een aantal andere bewoordingen zoals:

• Hench syndroom
• Hench-Rosenberg syndroom
• palindroom reuma syndroom

Epidemiologie

Palindroomreuma treft mannen en vrouwen in gelijke aantallen. Patiënten van alle leeftijden kunnen door deze ziekte getroffen worden, maar het komt het vaakst voor bij mensen tussen de twintig en vijftig jaar. Er zijn geen specifieke prevalentie- of incidentiecijfers voorhanden in de medische literatuur. Anno september 2024 zijn er slechts enkele wetenschappelijke studies uitgevoerd over deze zeldzame aandoening. De exacte prevalentie en incidentie zijn daarom nog niet goed in kaart gebracht.

Oorzaken

Tijdens een episode van palindroomreuma verplaatsen ontstekingscellen zich naar de bekleding van de gewrichten, wat resulteert in een typische ontstekingsreactie die bestaat uit roodheid en zwelling in het getroffen gebied. Het is onbekend hoe deze ontstekingsreactie precies tot stand komt, maar mogelijk spelen genetische factoren een rol. Andere mogelijke oorzaken van deze auto-immuunaandoening zijn een infectie, een hormonale onevenwichtigheid, een allergische oorsprong en een trauma.

Risicofactoren

Hoewel de exacte risicofactoren voor palindroomreuma niet volledig bekend zijn, kunnen sommige factoren bijdragen aan het ontstaan van de aandoening. Deze kunnen onder andere genetische predisposities omvatten, waarbij een familiegeschiedenis van auto-immuunziekten de kans op palindroomreuma kan verhogen. Verder kunnen bepaalde omgevingsfactoren zoals infecties of trauma ook een rol spelen.

Symptomen: pijn, zwelling en koorts

De symptomen van palindroomreuma beginnen vaak plotseling. De patiënt ervaart aanvallen van zwelling, stijfheid, roodheid, functieverlies en pijn van één of meer gewrichten (meestal twee of drie), maar niet altijd dezelfde gewrichten bij elke aanval. Soms zijn de zachte weefsels rond de gewrichten ook ontstoken. Deze symptomen houden meestal enkele uren tot dagen aan, en na een aanval heeft de patiënt vaak geen klachten meer. Klachten kunnen zich van het ene naar het andere gewricht verspreiden na een eerste opflakkering, maar al snel kan de patiënt weer symptoomvrij zijn. Andere symptomen van de aandoening zijn:

• de huid over het gewricht is rood
• een algemeen ziek gevoel
• knobbeltjes onder de huid in de buurt van aangetaste gewrichten
• lichte koorts
• ontstoken, pijnlijke en gezwollen pezen en gebieden rond het gewricht (periarticulaire gebied)
• vermoeidheid
• warme en gevoelige gewrichten

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die kunnen wijzen op palindroomreuma zijn onder andere herhaalde gewrichtsontstekingen die onverwacht optreden en zonder duidelijke oorzaak verdwijnen. Patiënten moeten alert zijn op aanvallen die gepaard gaan met koorts, significant gewichtsverlies of langdurige symptomen die niet binnen de verwachte tijdsspanne verdwijnen. Deze symptomen kunnen wijzen op een ernstigere onderliggende aandoening en vereisen onmiddellijk medisch onderzoek.

Diagnose en onderzoeken

De zeldzame aandoening is niet eenvoudig te diagnosticeren, omdat de arts de symptomen soms verwart met andere ziekten zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), pseudojicht (pijn en zwelling van gewrichten in knie en pols) of familiale mediterrane koorts (ontstekingen met koorts). De testen die de arts inzet, leveren vaak geen duidelijke resultaten op. Daarom krijgt de patiënt een verwijzing naar een specialist, met name een reumatoloog, die wel in staat is om de diagnose van palindroomreuma te stellen. Er is geen specifieke test voorhanden, dus de reumatoloog moet eerst alle aandoeningen met gelijkaardige symptomen uitsluiten. Dit doet hij door het uitvoeren van een lichamelijk onderzoek en een bloedonderzoek, en door het maken van een röntgenfoto van de betrokken gebieden en het uitvoeren van een gewrichtspunctie indien nodig.

Behandeling van ontsteking van gewrichten

Het hoofddoel van de behandeling is het verminderen van de ontsteking bij patiënten met palindroomreuma. Hiervoor zet de arts niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) in, die de ontstekingsaanvallen verminderen en de pijn en stijfheid verlichten. Hydroxychloroquine (Plaquenil) kan ook nuttig zijn, omdat dit medicijn de frequentie en duur van de aanvallen verlaagt en het risico op het ontwikkelen van reumatoïde artritis in de toekomst vermindert. Dit medicijn wordt echter meestal niet als eerste behandelingsoptie gebruikt, maar kan voor sommige patiënten een optie zijn. Regelmatige controleonderzoeken zijn nodig om het bloed te monitoren, bijwerkingen van de geneesmiddelen te evalueren en de werking van de nieren en lever te controleren.

Tips bij episodische aanvallen van gewrichtsontsteking

Enkele tips kunnen helpen bij het omgaan met terugkerende aanvallen. Rust is belangrijk bij ernstige pijn. Bij ondraaglijke pijn kan het nodig zijn de dosering van de medicatie te verhogen, maar dit dient altijd in overleg met de arts te gebeuren. Het toepassen van warmte en ijs kan de pijn en zwelling verlichten. Het gebruik van orthopedische hulpmiddelen, spalken, braces en inlegzolen kan nuttig zijn. Activiteiten moeten worden gedoseerd en een fysiotherapeut kan helpen om een goede balans tussen rust en inspanning te vinden. Beweging is belangrijk, maar overbelasting moet worden vermeden. Een gezonde en evenwichtige voeding is essentieel, omdat overgewicht te veel druk op de gewrichten kan zetten. In sommige werksituaties kunnen aanpassingen nodig zijn. Vrouwen met palindroomreuma die zwanger willen worden, moeten vooraf met een arts overleggen, omdat sommige medicijnen schadelijk kunnen zijn voor de foetus.

Prognose

Palindroomreuma veroorzaakt geen permanente schade aan de gewrichten. Echter, 30 tot 50% van de patiënten kan na verloop van tijd de ziekte ontwikkelen tot reumatoïde artritis, een chronische ontsteking van gewrichten en organen. Andere patiënten kunnen mogelijk lupus en/of andere systemische of reumatische aandoeningen ontwikkelen.

Complicaties

Hoewel palindroomreuma zelf geen langdurige gewrichtsschade veroorzaakt, kunnen complicaties optreden als de aandoening zich ontwikkelt tot reumatoïde artritis of andere gerelateerde aandoeningen. Mogelijke complicaties zijn ernstige gewrichtsschade, verlies van mobiliteit en verhoogd risico op andere auto-immuunziekten. Het is cruciaal om de aandoening goed te monitoren en op tijd te behandelen om complicaties te voorkomen.

Preventie

Er is geen specifieke manier om palindroomreuma volledig te voorkomen, aangezien de exacte oorzaak onbekend is. Het handhaven van een gezonde levensstijl kan echter helpen bij het verminderen van de kans op het ontwikkelen van gewrichtsproblemen. Regelmatige lichaamsbeweging, een gezond dieet en het vermijden van risicovolle omgevingsfactoren kunnen bijdragen aan een betere algehele gezondheid en mogelijk het risico op ontstekingsziekten verlagen.

Lees verder

• Gewrichtsgezondheid: Tips voor behoud van gezonde gewrichten
• Gewrichtspijn: Oorzaken pijnlijke gewrichten (artralgie)
• Gewrichtsstijfheid: Oorzaken van stijve gewrichten
• Gezwollen gewrichten: Oorzaken van gewrichtszwelling