Ziekte van Milroy: Zwelling van onderbenen en huidinfectie

Bij de ziekte van Milroy ontstaat schade in het lymfesysteem, dat verantwoordelijk is voor het transport van vloeistoffen en immuuncellen door het lichaam. Door disfunctie in dit systeem wordt lymfevloeistof niet goed afgevoerd, wat leidt tot een ophoping van vloeistof in de benen en voeten. Dit resulteert in de karakteristieke zwelling van de benen en voeten, een symptoom van de ziekte van Milroy. Andere symptomen kunnen ook optreden. Omdat de aandoening ongeneeslijk is, richt de behandeling zich op het verlichten van de klachten. De ziekte is vernoemd naar W. Milroy, een Amerikaanse arts (1855–1942), die de aandoening voor het eerst beschreef in de medische literatuur in 1892.

• Synoniemen ziekte van Milroy
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van primaire vorm van lymfoedeem
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Zwelling van onderbenen en huidinfectie
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van de aandoening
• Preventie

Synoniemen ziekte van Milroy

De ziekte van Milroy staat ook bekend onder verschillende andere namen:

• aangeboren familiaal lymfoedeem
• erfelijk lymfoedeem type I
• Milroy's ziekte
• Nonne-Milroy lymfoedeem

Epidemiologie

De ziekte van Milroy is een vorm van primair lymfoedeem, waarbij de zwelling van de ledematen ontstaat door een probleem met het lymfesysteem. De andere vormen van primair lymfoedeem zijn de ziekte van Meige (erfelijk lymfoedeem met zwelling van de benen) en lymfoedeem tarda. Primair lymfoedeem is zeldzaam omdat lymfoedeem doorgaans het gevolg is van een ziekte of infectie. Wereldwijd zijn er slechts enkele honderden gevallen van de ziekte van Milroy geregistreerd. Het merendeel van de patiënten is vrouw. Meer gedetailleerde epidemiologische gegevens zijn beperkt.

Mechanisme

De Ziekte van Milroy wordt veroorzaakt door mutaties in het FLT4-gen, dat codeert voor de VEGFR-3 receptor, welke een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van het lymfestelsel. Door deze genetische mutatie ontstaat er een verstoring van de normale lymfatische vasculaire ontwikkeling, wat leidt tot een onvoldoende of abnormale lymfecirculatie.

Genetische oorzaak van de Ziekte van Milroy

De Ziekte van Milroy is meestal het resultaat van een autosomaal dominante erfelijke mutatie. De meest voorkomende mutatie betreft een defect in het FLT4-gen, dat de productie van de VEGFR-3 receptor beïnvloedt. Deze receptor is essentieel voor de vorming en het functioneren van de lymfevaten in het lichaam, en zonder een goed functionerende receptor kunnen de lymfevaten niet goed ontwikkelen, wat leidt tot lymfoedeem.

Lymfestelsel en lymfoedeem

Het lymfestelsel is verantwoordelijk voor het afvoeren van overtollig vocht, afvalstoffen en eiwitten uit de weefsels naar de bloedbaan. Bij de Ziekte van Milroy zorgt de gebrekkige werking van het lymfestelsel voor de ophoping van lymfe in de weefsels, wat resulteert in zwelling en oedemen, vooral in de benen.

Oorzaken van primaire vorm van lymfoedeem

Onbekend of genmutatie

In veel gevallen is de oorzaak van de ziekte van Milroy onbekend. Soms worden mutaties in het FLT4-gen aangetroffen. Dit gen codeert voor de vasculaire endotheliale groeifactorreceptor 3 (VEGFR-3), die cruciaal is voor de ontwikkeling en het onderhoud van het lymfesysteem. Veranderingen in dit gen kunnen leiden tot een onjuiste ontwikkeling of afwezigheid van lymfevaten, wat resulteert in een ophoping van lymfevloeistof in het weefsel en daardoor lymfoedeem veroorzaakt. De exacte mechanismen die de andere symptomen van de ziekte veroorzaken, zijn nog niet volledig begrepen (anno augustus 2024).

Overerving

De ziekte van Milroy heeft een autosomaal dominante overervingswijze. Dit betekent dat slechts één gemuteerde kopie van het betrokken gen al voldoende is om de symptomen te veroorzaken.

Risicofactoren

De Ziekte van Milroy is voornamelijk genetisch bepaald, en de risicofactoren zijn sterk gerelateerd aan erfelijkheid en genetische mutaties. Er zijn geen externe risicofactoren, zoals omgevingsfactoren of levensstijl, die de kans op het ontwikkelen van de ziekte vergroten, aangezien de aandoening voornamelijk een gevolg is van genetische afwijkingen.

Genetische aanleg

Aangezien de Ziekte van Milroy erfelijk is, wordt het risico om de ziekte te ontwikkelen sterk bepaald door de familiegeschiedenis. De aandoening volgt een autosomaal dominante overerving, wat betekent dat een ouder met de aandoening de ziekte met 50% kans kan doorgeven aan hun kinderen.

Mutaties in het FLT4-gen

De primaire risicofactor voor het ontwikkelen van de Ziekte van Milroy is de aanwezigheid van een mutatie in het FLT4-gen, dat verantwoordelijk is voor de vorming van de VEGFR-3 receptor. Dit gen speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van het lymfestelsel, en een defect hierin leidt tot de verstoring van de normale lymfecirculatie.

Risicogroepen

Hoewel de Ziekte van Milroy zeldzaam is, zijn er bepaalde groepen die een hoger risico hebben om de aandoening te ontwikkelen. Dit is met name het geval voor mensen met een familiegeschiedenis van de ziekte of mensen die genetisch vatbaar zijn door een mutatie in het FLT4-gen.

Familiegeschiedenis van Ziekte van Milroy

Mensen die familieleden hebben met de Ziekte van Milroy lopen een hoger risico om de ziekte zelf te ontwikkelen. Omdat de aandoening autosomaal dominant wordt overgeërfd, is de kans groter dat de aandoening zich manifesteert als een ouder of andere naaste familieleden de ziekte hebben.

Genetisch risico en erfelijkheid

De Ziekte van Milroy heeft een duidelijke genetische basis, en het risico wordt bepaald door de aanwezigheid van een defect in het FLT4-gen. Het erfelijk patroon van de ziekte betekent dat de risicogroep voornamelijk bestaat uit mensen met een eerste graads familielid dat de aandoening heeft.

Symptomen: Zwelling van onderbenen en huidinfectie

Lymfoedeem

Ongeveer 10% van de patiënten vertoont geen symptomen. Bij de overige patiënten is de werking van het lymfestelsel aangetast. De ziekte van Milroy leidt tot zwelling (lymfoedeem) in de onderbenen (gezwollen benen) en voeten (gezwollen voeten) bij de geboorte of in de kindertijd. Beide onderbenen en voeten zijn vaak getroffen. Symptomen kunnen pijn, een verminderd bewegingsbereik, vermoeidheid of een zwaar gevoel in de benen en voeten zijn.

Hydrokèle (waterzakbreuk)

Jongens met de ziekte van Milroy kunnen geboren worden met een hydrokèle (hydrocoele), een aandoening waarbij zich vocht ophoopt in de omhullende vliezen van de zaadbal (scrotum). Dit leidt tot een gezwollen en gespannen uiterlijk van de balzak, die mogelijk aanzienlijke afmetingen kan bereiken.

Huidinfectie

Sommige patiënten ontwikkelen een niet-besmettelijke huidinfectie, zoals cellulitis, die schade aan de lymfevaten kan veroorzaken en de zwelling in de onderste ledematen kan verergeren. Mannen hebben vaker dan vrouwen last van cellulitis.

Andere symptomen

Andere mogelijke symptomen zijn opvallende teennagels, diepe vellen in de tenen, papillomen (wratachtige gezwelletjes) en zichtbare beenaderen. Deze symptomen kunnen zowel bij jongens als meisjes optreden.

Alarmsymptomen

De Ziekte van Milroy kan zich op verschillende manieren manifesteren, en de symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig. De meest voorkomende symptomen zijn gerelateerd aan lymfoedeem en kunnen aanzienlijke beperkingen veroorzaken in het dagelijks leven van de patiënten.

Chronische zwelling van de benen

Het primaire symptoom van de Ziekte van Milroy is de chronische zwelling van de benen, die vaak al vanaf jonge leeftijd zichtbaar is. De zwelling is het gevolg van een ophoping van lymfe in de weefsels, wat kan leiden tot een zichtbaar vergrote omvang van de benen, vooral in de voeten en enkels.

Verergering van zwelling tijdens zwangerschap of hormonale veranderingen

Bij vrouwen kan de Ziekte van Milroy verergeren tijdens zwangerschap of hormonale veranderingen. De hormonale fluctuaties kunnen de symptomen van lymfoedeem verergeren, wat leidt tot een grotere zwelling en mogelijk pijn.

Infecties door verminderde circulatie

Patiënten met de Ziekte van Milroy kunnen vaker infecties krijgen in de aangedane ledematen als gevolg van de verminderde circulatie van lymfevocht. Deze infecties kunnen pijnlijk zijn en vereisen medische behandeling.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De diagnose wordt meestal gesteld bij of kort na de geboorte. De arts kan een gezwollen onderbeen opmerken en bij jongens een gezwollen scrotum als gevolg van hydrokèle.

Diagnostisch onderzoek

Beeldvormende onderzoeken
Om de lymfeproblemen bij de ziekte van Milroy te diagnosticeren, kunnen de volgende beeldvormende onderzoeken worden uitgevoerd:

• Fluorescentie microlymfografie: Hierbij gebruikt de arts een fluorescerend materiaal om beelden van de zeer kleine lymfevaten te maken.
• Lymfoscintigrafie: Radioactieve tracers worden in het lichaam geïnjecteerd, waarna beelden van het lymfesysteem kunnen worden gemaakt.
• MRI-scan: Een MRI-scan kan nuttig zijn voor het identificeren van lymfoedeem en het beoordelen van lymfevaten.

Biopsie
Een biopsie kan worden uitgevoerd om weefselmonsters te verzamelen voor microscopisch onderzoek. Dit kan aantonen dat lymfevaten afwezig zijn, hoewel in latere stadia soms tekenen van abnormaal verwijde vaten kunnen worden gezien. Fibrose (verlittekening) kan ook zichtbaar zijn in de biopsiemonsters.

Genetisch onderzoek
Genetisch onderzoek kan helpen bij het identificeren van genmutaties, maar niet alle gevallen van de ziekte van Milroy worden op deze manier gediagnosticeerd.

Behandeling

Zelfzorg

Om de ziekte niet te verergeren, kunnen patiënten de volgende voorzorgsmaatregelen nemen:

• Vermijd bepaalde medicijnen, zoals calciumkanaalblokkers, die de zwelling kunnen verergeren.
• Voorkom langdurig rechtstaan of onbeweeglijkheid.
• Bescherm gezwollen gebieden tegen wonden, aangezien patiënten met lymfoedeem een verzwakt immuunsysteem hebben en minder goed in staat zijn om infecties te bestrijden.

Het is ook raadzaam om het getroffen ledemaat omhoog te plaatsen bij zitten of liggen om het vocht beter af te voeren.

Professionele medische zorg

De behandeling van de ziekte van Milroy is ondersteunend, aangezien de aandoening niet te genezen is. De arts kan steunkousen en massage aanbevelen om de zwelling te verminderen. Antibiotica kunnen worden voorgeschreven om cellulitis te behandelen. Hydrokèle behoeft niet altijd een operatie, maar kan chirurgisch worden behandeld bij klachten.

Prognose

De prognose voor patiënten met de Ziekte van Milroy is sterk afhankelijk van de ernst van de symptomen en de behandeling die wordt geboden. Hoewel er geen genezing voor de aandoening bestaat, kunnen de symptomen met de juiste zorg en opvolging goed worden beheerd.

Langdurige beheersing van lymfoedeem

Met adequate behandeling kan de progressie van lymfoedeem worden vertraagd en kunnen patiënten een relatief normaal leven leiden. Dit omvat het gebruik van compressiekousen, fysiotherapie en mogelijk lymfedrainage om de zwelling te verminderen en de symptomen te beheersen.

Verhoogd risico op infecties en complicaties

Patiënten met de Ziekte van Milroy lopen een verhoogd risico op infecties in de gezwollen ledematen. Dit kan de prognose beïnvloeden, vooral als infecties onbehandeld blijven of leiden tot ernstige complicaties, zoals cellulitis of sepsis.

Complicaties van de aandoening

Hoewel complicaties zeldzaam zijn, kunnen terugkerende episodes van cellulitis en/of lymfangitis optreden. Andere mogelijke complicaties zijn:

• Bacteriële en schimmelinfecties
• Complicaties na operaties
• Amputaties
• Cosmetische problemen
• Diepe veneuze trombose (pijn en zwelling aan het been of bekken)
• Functionele beperkingen
• Een verhoogd risico op lymfangiosarcoom (een zeldzaam, agressief kwaadaardig gezwel dat uit lymfevaten ontstaat) met een slechte prognose

Preventie

Omdat de Ziekte van Milroy genetisch bepaald is, is het moeilijk om de aandoening te voorkomen. Er zijn echter maatregelen die kunnen helpen bij het beheren van de symptomen en het voorkomen van complicaties.

Genetisch advies voor risicogroepen

Gezinnen met een bekende geschiedenis van de Ziekte van Milroy kunnen genetisch advies overwegen om te begrijpen hoe de aandoening wordt doorgegeven en om het risico voor toekomstige generaties te beoordelen. Genetische tests kunnen helpen om de aanwezigheid van mutaties in het FLT4-gen te identificeren.

Beheer van symptomen door vroegtijdige diagnose

Een vroege diagnose van de Ziekte van Milroy kan helpen om de symptomen te beheersen en de progressie van lymfoedeem te vertragen. Het implementeren van een beheersplan, zoals het dragen van compressiekousen, kan helpen om zwelling en complicaties te voorkomen.

Educatie en zelfzorg

Educatie over zelfzorg en het herkennen van symptomen zoals infecties of verergering van zwelling is cruciaal voor patiënten met de Ziekte van Milroy. Door vroegtijdig te reageren op veranderingen in de symptomen, kunnen complicaties worden voorkomen.

Lees verder

• Lymfoedeem: Aandoening met zwelling van ledematen
• Gezwollen benen: Oorzaken & behandeling van zwelling been
• Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën
• Schimmel huidinfecties: Huidinfectie door schimmels