Voetballersmigraine: symptomen, oorzaak en behandeling TTM

Hoofdpijn is het meest voorkomende symptoom van een hersenschudding, maar het kan ook het gevolg zijn van een aandoening, genaamd 'voetballersmigraine', een vorm van migraine die door trauma wordt uitgelokt. In het Engels heet voetballersmigraine 'trauma triggered migraine', afgekort als TTM. Migraine die is uitgelokt door een licht schedeltrauma, presenteert zich typisch met visuele en sensorische verschijnselen (TTM kan echter ook zonder aura voorkomen), gevolgd door hoofdpijn met misselijkheid, overgeven en overgevoeligheid voor licht en geluid. De diagnose is niet eenvoudig te stellen. Naast een vraaggesprek met de arts en lichamelijk onderzoek, zal een CT-scan worden gemaakt van de hersenen om een beroerte uit te sluiten. Er is geen specifieke behandeling bij voetballersmigraine. Aanvalsbehandeling kan met sumatriptan-neusspray. Preventief kan candesartan overwogen worden.

• Wat is voetballersmigraine?
• Vóórkomen van TTM
• Oorzaak van post-traumatische hoofdpijn
• Symptomen van voetballersmigraine
• TTM en hersenschudding
• Verschijnselen
• Recidief en spontane aanvallen
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling van voetballersmigraine

Wat is voetballersmigraine?

Na een licht schedeltrauma bij voetbal, basketbal of een andere fysiek-contactsport, kan je last krijgen van hoofdpijn en misselijkheid. Men denkt al snel aan een hersenschudding, maar voetballersmigraine is ook mogelijk. Voetballersmigraine is de Nederlandse term voor migraine die je krijgt na een klap of stoot tegen je hoofd en het dankt zijn naam aan het kopballen bij voetbal. Een kopbal kan sporadisch aanleiding geven tot een migraineaura, daarna gevolgd door hoofdpijn. Dikwijls denkt men ten onrechte dat er sprake is van een hersenschudding.

Vóórkomen van TTM

Hoeveel mensen precies last hebben van TTM is onbekend, maar deze aandoening is al vroeg in de jaren zestig van de vorige eeuw beschreven en is goed vertegenwoordigd onder verschillende casestudies. Waarschijnlijk is TTM ondergediagnosticeerd vanwege de relatieve onbekendheid met deze aandoening. Trauma triggered migraine komt meest voor bij kinderen en adolescenten. Individuen die last hebben van TTM hebben meestal een familiegeschiedenis van migraine en in 70% van de gevallen is er sprake van een ouder of broer of zus die een voorgeschiedenis heeft van migraine. Het kan voorkomen bij alle fysiek-contactsporten, maar TTM wordt vooral gezien bij amateur- en profvoetballers.

Oorzaak van post-traumatische hoofdpijn

De oorzaak van post-traumatische hoofdpijn wordt anno 2022 niet goed begrepen, maar kan betrekking hebben op het vrijkomen van bepaalde chemische stoffen, zwelling van belangrijke hersenstructuren of zelfs hersenkrimp.

Symptomen van voetballersmigraine

TTM en hersenschudding

Symptomen van TTM en een hersenschudding overlappen elkaar vaak en kunnen moeilijk zijn om te onderscheiden. Een hersenschudding kan de trigger voor een migraine zijn, met name bij personen die vatbaar zijn voor het ontwikkelen van TTM en toekomstige migraineaanvallen. Bijgevolg kan een hersenschudding en migraine uit hetzelfde trauma voortkomen. Sommige mensen met een aanleg voor migraine kunnen een verhoogde gevoeligheid hebben voor het ontstaan van hersenletsel door trauma.

Verschijnselen

Bij voetballersmigraine treden symptomen op na licht schedeltrauma zonder amnesie (geheugenverlies) of bewusteloosheid:. Eerst treden er verschijnselen op die horen bij een migraine-aura (visuele en sensorische verschijnselen, dubbelzien, draaiduizeligheid of vertigo en bewustzijnsveranderingen), gevolgd door hoofdpijn met migrainekenmerken. De eerste verschijnselen van voetballersmigraine treden meestal op na enkele minuten tot uren. De volgende symptomen zijn beschreven, vooral bij kinderen:

• Verwardheid en prikkelbaarheid;
• Halfzijdige verlammingen;
• Bewustzijnsdalingen;
• Afasie (taalstoornis);
• Acute corticale blindheid (een verlies van het gezichtsvermogen veroorzaakt door beschadiging van de primaire visuele cortex).

Voetballersmigraine kan ook optreden als een aura zónder hoofdpijn, of alleen hoofdpijn zónder aura.

Recidief en spontane aanvallen

De plek van het trauma is − voor zover bekend − niet van invloed op het ontstaan van voetballersmigraine. Nadat je een eerste aanval hebt gehad, is de kans op een recidief na een hoofdtrauma vergroot. Na een eerste aanval van voetballersmigraine worden soms ook spontane migraineaanvallen beschreven in de literatuur zónder dat er sprake is van een voorafgaand hoofdtrauma.

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek

De diagnose voetballersmigraine is soms lastig te stellen, vooral als je na het trauma alleen hoofdpijn hebt en geen aura. De arts zal eerst een uitgebreid vraaggesprek met je voeren over je klachten (anamnese) en lichamelijk/neurologisch onderzoek uitvoeren.

Beeldvormend onderzoek

Hoofdpijn met of zonder migraineverschijnselen die het gevolg is van een schedeltrauma, wordt beschouwd als een alarmsignaal, waarbij vervolgonderzoek nodig om een beroerte uit te sluiten, meestal in de vorm van een CT-scan van de schedel. ​Een angiografie is ook mogelijk. Dit is röntgenonderzoek waarbij de bloedvaten (slagaders) zichtbaar worden gemaakt. Middels een lumbaal punctie kan liquor verkregen worden voor liquoronderzoek, hetgeen aanwijzingen kan opleveren voor infecties, verwondingen, tumoren en bloedingen in de hersenen en het ruggenmerg. Al deze vormen van beeldvormend onderzoek tonen in de acute fase van TTM géén afwijkingen.

Behandeling van voetballersmigraine

Er is geen specifieke behandeling voor voetballersmigraine. Na herhaalde aanvallen zal de arts het advies geven om uitlokkende factoren te vermijden, zoals het stoppen met de uitoefening van de betreffende sport. Dat kan een ingrijpende beslissing zijn. Aanvalsbehandeling kan bestaan uit sumatriptan-neusspray, waarbij de hoofdpijn na plusminus twee uur verdwijnt en vaak verbeteren de klachten reeds binnen 5-10 minuten. Dit middel is niet van invloed op eventuele auraverschijnselen. In geval van onvoorspelbare (spontane) aanvallen kan het middel candesartan overwogen worden.

Lees verder

• Hoofdpijn achter ogen: oorzaken van pijn achter de ogen
• Hoofdpijn: soorten, symptomen, oorzaak en behandeling
• Migraine: symptomen, oorzaken, behandeling en complicaties
• Migraineaanval met aura en migraineaanval zonder aura
• Hoofdpijn aan voorhoofd: oorzaken van pijn aan voorhoofd